04 Kawanakajima 1561.pdf

(3800 KB) Pobierz
BITWY-KAMPANIE-WOJNY
Witold Nowakowski
KAWANAKAJIMA 1561
scan - zawisza
DOM WYDAWNICZY PBELLONA
WARSZAWA 2002
WSTĘP
Druga połowa XVI wieku to jeden z naj-
krwawszych okresów w dziejach Japonii.
Kraj, nominalnie rządzony przez kolejnych
shogunow i cesarzy, pozostawał praktycznie
bez władzy, pogrążony w wojnie domowej.
Dobra wielkich rodów przechodziły w ręce
wojowników. W tymże czasie, zwanym po­
wszechnie
sengoku
(„kraj w wojnie"), na­
stąpiły zasadnicze zmiany w strategii i tak­
tyce. Walki toczono głównie w prowincjach,
a shogunowie z rodu Ashikaga, pozbawieni
militarnej siły, mogli jedynie biernie obser­
wować zmagania feudałów. Bitwy, w któ­
rych do tej pory zbrojni piechurzy byli tylko
tłem dla konnych harcowników, teraz roz­
grywano na dużo większą skalę, z użyciem
oddziałów piechoty i strzelców.
Ambicją wielu wodzów okresu
sengoku
było zdobycie stolicy i przejęcie władzy cen­
tralnej. To jednak wymagało odpowiednich
sojuszy i uporządkowania spraw wew­
nętrznych. Jednym słowem - zabezpieczenia
tyłów. Zdarzało się, że pozornie lokalne kon­
flikty urastały do rangi głównego problemu.
Zachodni historycy na ogół pomijają
milczeniem długą, bo dwudziestoletnią woj­
nę Shingena Takedy z Kagetorą Kenshinem
Uesugi. Nazwiska obu wodzów wymienia
się najczęściej wśród dziesiątków nazwisk
innych generałów, zgromadzonych wokół
tak sławnych postaci jak: Nobunaga Oda
(1557-1582), Hideyoshi Toyotomi (1536-
1598) i leyasu Tokugawa (1542-1616). O
Shingenie pamięta się przede wszystkim
dlatego, że ostatecznie przegrał walkę o pry­
mat w kraju i że przegrał ją z zupełnie pro­
zaicznej przyczyny - zmarł bowiem śmier­
cią naturalną wkrótce po świetnym zwy­
cięstwie pod Mikatagaharą (1572).
Pięć bitew na równinie Kawanakajima
(1553, 1555, 1557, 1561,1564), stoczonych
przez armie Shingena i Kenshina, bywa cza­
sami określane mianem „manewrów", rze­
czywiście bowiem niektóre z nich przypo­
minały olbrzymią partię szachów. Co naj­
mniej w dwóch nie doszło do zasadniczego
rozstrzygnięcia: wojska zostały wycofane
w chwili gdy dowódca uznał, że osiągnął
mniej lub bardziej mętny cel taktyczny.
Czwarta bitwa - niemal przez przypadek -
przerodziła się w krwawe widowisko. Była
jedną z niewielu bitew świata, w której pra­
wdopodobnie doszło do bezpośredniego
starcia obu wodzów.
ARMIA OKRESU SENGOKU
Samuraj stawał się rycerzem
(bushi)
z urodzenia, lecz do końca okresu sengoku
status samuraja przyznawano także wybra­
nym weteranom. Na ogół było to związane
ze stałym żołdem i zakwaterowaniem we
włościach feudała. Najniższą warstwę po­
śród wojowników stanowili tzw. lekkostopi
(ashigaru),
do których zaliczano przede
wszystkim piechurów, uzbrojonych w mie­
cze i długie włócznie, artylerzystów i strzel­
ców, od połowy XVI wieku wyposażonych
w strzelby lontowe wykonane na wzór spro­
wadzanych z Zachodu muszkietów. Zmiana
taktyki i uzbrojenia spowodowała wzrost li­
czebności oddziałów. Armie, w których pod
koniec XV wieku służyło przeciętnie nie
więcej niż pięć tysięcy ludzi, w okresie sen­
goku stały się molochami, liczącymi nawet
sto dziesięć tysięcy żołnierzy. Ich zasadni­
czym trzonem byli pogardzani dotychczas
ashigaru, których traktowano o wiele lepiej
niż przedtem w obawie przed dezercją lub
ucieczką na stronę wroga.
Niektórych piechurów wcielano do woj­
ska pod przymusem. Pobór obejmował
wszystkich mężczyzn zdolnych do noszenia
broni, pomiędzy piętnastym a siedemdzie­
siątym rokiem życia. Prowadzono ścisłe re­
jestry osobowe, stąd na ogół jest znana li­
czebność i uzbrojenie każdej armii.
Typowa armia okresu sengoku składała
się z następujących oddziałów (wg Turnbul-
la i Hooka):
ashigaru
- włócznicy dowodzeni przez pieszych
samurajów
- łucznicy dowodzeni przez pieszych
samurajów
- strzelcy dowodzeni przez pieszych
samurajów
konne oddziały samurajów,
konni adiutanci,
oddział łączności i sygnalizacji,
hatamoto (podchorągiewni) - gwardia konna
sztab generalny,
głównodowodzący (wraz ze strażą przy­
boczną i świtą),
tabory.
Wymarsz oddziałów odbywał się w ściś­
le ustalonym szyku. Kroniki przytaczają
przykładowy opis porządku marszowego
armii, którą Toyotami poprowadził w 1578
roku z Kioto na zachód Japonii:
1. sztandary,
2. muszkieterzy,
3. łucznicy,
4. piechurzy zbrojni we włócznie,
5. piesze oddziały samurajów,
6. konne oddziały samurajów,
7. bęben bojowy i trębacze,
8. oficerowie sztabu,
9. koń naczelnego wodza, prowadzony
przez masztalerza, giermek ze zbroją
i służba,
10. wódz naczelny,
11. giermek z hełmem naczelnego wodza,
12. oddziały samurajów,
13. sztandary.
Klasyczna bitwa, poprzedzona pojedyn­
kami konnych harcowników i popisami łucz­
niczymi, w XVI wieku na dobre należała
już do przeszłości. Wojnę, którą Shingen
Takeda toczył z Kenshinem Uesugi, można
pod pewnym względem nazwać ekspery­
mentalną, bo z doświadczeń zdobytych na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin