Ichthyophthhirius multifilis
Kulorzęsek
W obrębie cysty odbywają się podziały paryntomiczne.
Apicomplexa
Toxoplasma ghondi
Plasmodium vivax zarodziec ruchliwy
plazmodium malariae zarodziec pasmowy
plazmodium falciparum zarodziec sierpowaty
plazmodium ovale
oocysta zachowuje żywotność przez 12-18 miesięcy
w rozprzestrzenianiu mogąbraać udział dżdżownice, karaczany,ślimaki i kałożerne owady.
Człowiek zaraża się :
Przez spożycie surowego i półsurowego mięsca zawierającego cysty tkankowe
Przez spożycie produktów zanieczyszczonych oocytami
Przez ręce zanieczyszczone ziemią lub piaskiem zawierającym oocyty
Przez przenikanie pierwotniaków ( tachyzoitów) od matki przez łożysko do płod
Przez przetaczanie krwi uzyskanej od osób zarażonych
Przez transplantację narządów pochodzących od osób zarażonych
Przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe
Zawarte w oocycie pierwotniaki uwalniają się w jelicie i wnikają do komórek żernych i mnożą się przez podział. Osobniki potomne legają podziałowi i potomne przenoszone są do różnych narządów – dochodzi do wchłonięcia do komórek i rozmnażania się wewnątrz komórek danego narządu
Po pewnym czasie w narządach powstają cysty tkankowe zawierające tysiące pierwotniaków tzw. bradyzoity. Cysty są inwazyjne
WHO
- 1/3 ludności świata jest zarażona pasożytem
-W Polsce liczbę zakażonych szacuje sięna 50-70% populacji
U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym zarażenie T. gonidii przebiega najczęściej bezobjawowo
Kompleks apikalny u sporozoity z rotriami – enzymy pomagają wniknąć do wnętrza komórki
Gambusia – mała rybka żywiąca się larwami komarów
Pasozyty obligatoryjne ( bezwzględne) – do przeprowadzenia cylu życiowego wymagają gospodarza.
Pasożyty fakultatywne ( względne) mogą dopełnić cykl życiowy niezależnie od gospodarza
Pasożyty całkowite
-Rośliny bezzieleniowe
- Nie przeprowadzają fotosyntezy, lecz wszystke potrzebne do życią substancje czerpią z organizmów żywiciela
Półpasożyty ( semiparazyty,pasożyty częściowe)
-Przeprowadzają fotosyntezę a z organizmu żywiciela pobierają jedynie niezbędne im substancje – wode, sole mineralne ( szelężnik) – może żyć samodzielnie
Ssawki korzenia
-Ssawki haustoria – roślina pobiera przez nie od innej rośliny wodę, sole mineralne, asymilaty
Półpasożyty – pobierają wodę z solami mineralnym
Pasożyty – pobierają asymilaty
Krajowe gatunki pasożytów całkowitych
Kanianka Lnowa
- szybko rosnąca ( do 2.5 cm na dobę)
-roślina trująca
-Nie występuje w polsce
Łuskiewnik rózowy
-Pasożytuje na korzeniach drzew i krzewów liściastych – leszczyna topola olsza, rzadziej na buku.
Z korzeni pobiera za pomocą ssawek substancje organiczne oraz wodę z solami mineralnymi
Zaraza alzacka
-Rzadko występuje – Śląsk
Zaraza Żółta
-również rzadka
Tropikalny pasożyt całkowity
Raflezja Arnolda, bukiet nica ( rafflesia arnoldii)
- kwiaty wielkości 100 cm ( średnica) i ważą około 10 kg – cuchnący zapach któ®y wabi zapylające go muchówki
Kwitnie przez 5-7 dni raz na kilka lat
Krajowe gatunki półpasożytów
a) Parcja alpejska
b) Gnidosz błotny(ochrona)
Hemikryptofity – rośliny naziemno pączkowe – rośliny których pączki za pomocą których roślina odnawia się, znajdują się tuż przy powierzchni ziemi. Przystosowany jest do przetrwania zimy, zaliczamy do nich np. : naparstnica zwyczajna, dziewanna kutnerowata, pierwiosnek maleńki. Są to rośliny których pędy obumierają przed zimą. Pączki zimują dzięki detrytusie ( obumarłe szczątki roślin i zwierząt w ściółce)
c) Gnidosz okółkowy
d) Jemioła pospolita ( jemioła biała)
Roślina lecznicza – wyciąg z pędów i liści stosuje się pomocniczo w leczeniu choroby nadciśnieniowej ( obniża ciśnienie tętnicze krwi)
Rośliny jemioły są silnie trujące
Działanie :
-Wyciąg z ziela obniża ciśnienie tętnicze krwi i podawana jest przy nadciśnieniu tętniczym lub pobudzeniu psychicznym.
-Preparaty – „Cardiosan, Neocardina, Sklerosan”
W Polsce występują 3 podgatunki
1) Jemiołą pospolita typowa – Biały okrągły owoc , pestki sercowate, rośnie na drzewach liściastych, najczęściej topoli, lipie , jarzębinie, gruszy. Nie rośnie na dębach i buku.
2) Jemioła pospolita rozpierzchła – Żółte owoce z eliptyczną pestką. – NA sosnach
3) Jemioła pospolita jodłowa – tylko na jodłach – białe owoce jajowatego kształtu z eliptyczną pestką – najrzadziej spotykany
e) Leniec alpejski
f) Pszeniec leśny ( trujący)
g) Pszeniec różowy – trujący
h) Pszeniec zwyczajny – trujący
i) Szelężnik większy – w Polsce pospolity – trujący ale zastosowany w medycynie, traktowany jako chwast
j) Świetlik łąkowy ( lekarski ) – ziele świetlika – wykorzystywane – zawiera aukubinę, garbniki,, kwasy fenolowe, olejek eteryczny
Wykorzystywany w przypadku alergicznego i bakteryjnego zapalenia spojówek, właściwości przeciwzapalne
Uszczelniają naczynia krwionośne, szczególnie w siatkówce
Związki podstawowe ( pierwotne )
-Powszechne w roślinach
-Mono i polisacharydy, tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe i chlorofil
-Pełnią funkcję związków energetycznych i zapasowych oraz budulcowych
Związki wtórne ( swoiste)
-Specyficzne dla danego gatunku
Pierwotne substancje roślinne
a) Węglowodany i ich pochodne
b) Tłuszcze, woski – estry wyższych alkoholi jednowartościowych i wyższych kwasów tłuszczowych
c) Aminokwasy, peptydy i białka
d) Organiczne kwasy roślinne
e) Chlorofil
f) Karotenoidy
Wtórne substancje roślinne
I. Alkaloidy
-Zasadowe związki organiczne występujące w roślinach, zawierające układy cykliczne z co najmniej jednym zasadowym atomem azotu ( w pierścieniu lub poza)
Do nas z innych rejonów geograficznych. Za graniczną datę przyjmuje się XV w. ( odkrycie ameryki Prekursorami do biosyntezy tych związków chemicznych są aminokwasy
-Znane są alkaloidy zwierzęce
Salamandryna – wydzielana przez gruczoły przyuszne salamandry plamistej
Bufotonina ( gruczoły skórne ropuch)
Nie wszystkie alkaloidy mają charakter zasadowy np. kolchicyna
Alkaloidy zawierające atom azotu w układzie heterocyklicznym
Alkaloidy tropanowe :
-Atropina
Również w 3 poniższych roślinach
„Czerwony jak cegła, gorący jak piec, suchy jak pieprz, ślepy jak nietoperz, niespokojny jak tygrys w klatce.”
-Hioscyjamina:
Występuje w pokrzyku wilczej jagody, bieluniu dziędzierzawym i lulku czarnym z których jest otrzymywana. Jest antagonistą acetylocholiny.
-Skopolamina
-Kokaina
Metylovenzoiloekgonina – c17h21o4n – jedna z najsilniej działających substancji pobudzających
Silnie uzależniający
Alkaloid tropanowy z liści krasnodrzewu
Coca-cola -1886 r.
Jako mieszanka ekstraktów krzewu koka i nasion drzewa kola
Do 1903 typowe opakowanie zawierało około 60 mg kokainy.
Dzisiejsza CC nadal zawiera ekstrakt z liści koki – firma importuje obecnie ok. 8 ton liści rocznie jednak zabieg ten stosowany jedynie w walorach smakowych, gdyż narkotyk jest usuwany
Bieluń dziędzierzawa – datura stramonium , syn datura spinosa ( kwiaty jak shuriken – kolcowate liście) inne nazwy : pinderynda, dędera, tondera, cygańskie ziele, świńska wesz. W Polsce dosyć pospolita
Jest Epekofitem – gatunek roślin które przybył
Rośliny został Przez człowieka celowo introdukowane albo zostały przypadkowo zawleczone
Roślina trująca
-Zatrucia przypadkowe czasami zdarzają się u dzieci natomiast najczęściej u młodzieży
Objawy :
Stany lękowe, pobudzenie, chwiejność chodu , suchość w jamie ustnej, zaczerwienienie skóry, rozszerzenie źrenic, senność i dezorientacja, wzrost temperaturty ciała, zgon wskutek porażenia ośrodka oddechowego
Jest to również roślina lecznica
Zawierają 0.1-0.6% alkaloidów tropanowych : hioscyjamina, atropina, skopolamina. Również flawonoidy itd.
Surowcem zbieranym są : Liście bielunia w okresie kwitnienia i owocowania rośliny, nasiona
Działanie: porażająco na zakoczenia nerwów przywspółczulnych. Hamuje wydzielanie grucz potowych, ślinowych, błon śluzowych nosa, oskrzeli i wydzielania soku żołądkowego
-Rozszerzenie źrenic, rozkurczająco na mięśnie gładkie, zwłaszcza zwieraczy układu pokarmowego.
Wskazania : Przeciwskurczowo i przeciwbólowo, środek przeciw astmatyczny ( astmosan)
W weterynarii:
-Jako lek zewnętrzny
-Kompresy i przymoczki ze świeżego soku bielunia – w leczeniu grzybic i owrzodzeń skóry, świerzbu i nużycy.
-Macerat z ziela – zwalczanie kleszczy i miodówek
Lulek czarny Hyoscyamus Niger
Roślina trująca – wszystkie Części. Zatrucia na skutek podawania korzeni zwierzętom ( podobne do rośliny Pasternaka – jadalne) również żucie nasion mylonych z makiem.
Objawy: Halucynacje, rozszerzenie źrenic
Leczniczo: Liście – w postaci extractum sic cum ( 0.3% alkaloidów) w formach receptorowych.
Pokrzyk wilcza jagoda Atropa belladonna – nazwa od mojr z mitologii greckiej. Belladonna – piękna pani
Należą do rodziny psiankowatych. Jedna z silniej trujących, szczególnie trujące owoce. 12-15 g suchej masy liści rośliny jest dawką śmiertelną dla dorosłego człowieka.
Również wykorzystywana leczniczo. Zmniejszenie napięcia mięśni gładkich, hamuje działanie układu przywspółczulnego, zmniejszenie wydzielania wszystkich gruczołów
ALKALOIDY zawierające atom azotu w układzie heterocyklicznym
-Alkaloidy chinolinowe- chinina i chinidyna – powstają na drodze syntezy z tryptofanu
Chinina – Gorzki smak, w korze drzewa chinowego rosnącego w Ameryce południowej w Andach.
Chinina byłą pierwszym skutecznym lekiem przeciw malarii. Działa poprzez tworzenie kompleksów z Dna zarodźca malarycznego, co uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie jego komórek
-Posiada własności przeciwgorączkowe, przeciwzapalne oraz przeciwbólowe.
-Jest też wykorzystywany do nadawania specyficznego smaku napojom np. toniku.
Chinina jako dodatek smakowy może być legalnie stosowana w napojach, w większości krajów świata, pod warnkiem że jej stężenie nie przekracza określonej wartości. W stanach zjednoczonych i kanadzie dopuszczalne stężnie nie może przekraczać 83 ppm ( mg/kg). W polsce i innych krajach Unii Europejskiej.
Chinidyna – jest najstarszym lekiem przeciwarytmicznym, prototypem leków stabilizujących błonę komórkową
Alkalidy zawierające atom azotu w układzie heterocyklicznym
Alkaloidy izochinolinowe-
Chelidonina, berberyna, morfina, kodeina, tebaina, emetyna
II. Antrazwiązki
III. Flawonoidy
IV. Glikozydy
V. Garbniki
VI. Irydoidy
reniatq