Reakcja układu krążenia na wysiłki dynamiczne:
-wzrasta przepływ krwi przez mięśnie szkieletowe, mięśnień sercowy i skórę
-maleje przepływ przez nerki, wątrobę i narządy trzewne
-ciśnienie tętnicze wzrasta podczas wysiłków proporcjonalnie do obciążenia
-całkowity opór obwodowy zmniejsza się
-zwiększa się rozciągliwość włókien mięśnia serca i wzrasta objętość wyrzutowa serca
Zmiany adaptacyjne w wysiłkach statycznych:
- nie działa pompa mięśniowa
-częstość skurczów serca mniej narasta
-dominuje metabolizm beztlenowy
-proces zmęczenia znacznie wzrasta
-regulacja termiczna organizmu jest gorsza
Podstawową przemianą materii określamy najmniejsze nasilenie przemian energetycznych w ustroju, dostarczających mu tylko tej ilości energii, która jest niezbędna do zachowania go przy życiu w stanie spoczynku, a więc do podtrzymania najważniejszych czynności wegetatywnych.
Wyraża się ją w kaloriach, wytwarzanych przez ustrój człowieka badanego na czczo(12-14h po posiłku), w spoczynku po 1 h leżenia oraz po 3 dniowej diecie bezbiałkowej.
PPM(podstawowa przemiana materii)=1kcal * 1kgmc*1h
Kalorymetria - metoda oceny pomiaru wydatków energetycznych.
Kalorymetria pośrednia
a)wskaźnik 1-iloraz oddechowy
RO2=VCO2/VO2->1-Weglowodany,0,82 białka,0,7 tłuszcze
b)wskaźnik 2 - równoważnik energetyczny
RE=kcal/1CO2
Węglowodany sa najlepszym substratem energetycznym.
1g węglowodanów-4kcal
1g białek - 4kcal
1g tłuszczy - 9kcal
Stan odżywienia:wskaźniki:1.MC/WC/m2
2.% BF; 3. WHR
Dieta zbilansowana:-63% węglowodany
-24% tłuszcze
-13% bialka
Zmeczenie jest to stan organizmu wywołany pracą umyslową lub fizyczną charakteryzujący się:
-zmniejszeniem zdolności do kontynuowania pracy o danej intensywności
-zwiększeniem subiektywnego odczucia ciężkości pracy
-zmniejszeniem motywacji do pracy
Zmęcznie w sporcie definiowane jest jako "utrata zdolności do generowania spodziewanej wielkości mocy"(edwars)
Zmęcznie ośrodkowe to zmęczenie rozwijające się w ośrodkowym ukł. nerwowym.
Zmęczenie obwodowe to zmęczenie występujące w mięsniach szkieletowych.
Wzrost zmęczenia spowodowany jest niską wartościa ATP w mięśniach. Zwolnienie resyntezy ATP w stosunku do zużycia ATP w mięśniach powoduje większe zmęczenie. Obniżenie Ph w mięsniu powoduję mniejszą interakcję między aktyną i miozyną. Wartość mocy uwarunkowana jest od szybkości procesów energetycznych.
Reakcja kinazy kreatynowej:
1)PCr+ADP+H+->ATP+Cr
Glikoliza
2)glukoza+3ADP+3P->3ATP+2jony+2H+
Reakcja miokinazowa
3)2ADP->ATP+AMD
Zmęczenie w wysiłkach krótkotrwałych o mocy maks.:
-zwolnienie tempa produkcji ATP w stosunku do jego zużycia
-zmniejszenie ilości energii uzyskanej z hydrolizy ATP
-zużycie zasobów fosfokreatyny
-zużycie zasobów glikogenu w włóknach mięśniowych typu II
-akumulacja produktów przemiany materii (P,H+,ADP,IMP,NH3)
Zmęczenie w wysiłkach długotrwałych o mocy maks.
-wyczerpanie glikogenu mięsniowego
-wysokie zadłużenie tlenowe tkanek
-wysoki koszt metaboliczny
-kumulacja produktów przemiany materii
-odwodnienie i zmiany jonowe w komórkach mięśniowych
-wzrost częstości skurczów serca
-zmiany rozmieszczenia krwi
-wzrost wentylacji płuc(duszność wysiłkowa)
-wzrost temp. wewnętrznej ciała
-wydzielanie potu
-zmiany regulacji funkcji organizmu.
Intesywny wysiłek fizyczny->przyspieszenie gilkolizy->beztlenowe produkty przemiany->kwasica węwnątrzkomórkowa:zmniejszenie aktywności fosforylazy i fosfofruktokinazy,zmniejszenie wytwarzania ATP,zmniejszona wydolność wysiłkowa,zmniejszenie interakcji aktyny i miozyny,zmniejszone rozwijanie napięcia mięśni.
Glikogen-należy do wielocukrów, jest gromadzony w wątrobie oraz w tkance mięsniowej.
Równowaga kwasowo-zasadowa:Stan równowagi krwi wyraża sie ujemnym logarytmem stężenia jonów H+, czyli wskaźnikiem pH, O stężeniu jonów H+ w danym przedziale płynowym decydują trzy niezależne od siebie wielkości:
a)ciśnienie parcjalne Co2
b)różnica stężeń tzw. mocnych elektrolitów
c)stężenie nielotnych słabych kwasów
Podział wysiłków fiz ze wzglęgu na zmiany równowagi kwasowo-zasadowej:
a)wysiłki długotrwałe(ponad 30min.w tym wielogodzinne) np. bieg maratoński, wysiłki oparte na energetyce tlenowej. W wysiłkach długotrwałych zasadniczo nie występuje zakwaszenie, a tolernacja zależy glównie od zasobów energetycznych organizmu oraz tolerancji zmęczenia.
b)wysiłki średniodługie (15-30 min.) oraz krótkotrwałe przedłużone (1-15 min.) prowadzące do zmęczenia w okresie od kilku do 30min. np. biegii lekkoatletyczne na dystansach od 800m do 10km. Intensywność wysiłku, po przekroczeniu której dochodzi do szybkiego zwiększenia stężenia mleczanów we krwi, nazywa sie progiem mleczanowym(LT). Wysiłki wykonywane są najczęściej powyżej progu mleczanowego z dużym udziałem energetyki beztlenowej. Dominującym źródłem energii są węglowodany. Wysiłkom towarzyszy kwasica mleczanowa i zużywanie zapasów wodorowęglanów ustrojowych.
c)wysiłki krótkotrwałe maksymalne(do 60sek)np. biegi sprinterskie na dystansie 100-400m. Głównym źródłem energii są procesy beztlenowe oparte na rozpadzie fosfokreatyny i glikogenu mięśniowego. We krwi rosną stężenia mleczanów, jonu wodorowego i potasu.
Stopień zakwaszenia w krótkotrwałych wysiłkach przedłużonych zależy:
-od mocy wysiłku stałej mocy
-od dynamiki wysiłku o narastającej mocy.
Wydolność organizmu jest to zdolność do wykonania wysiłku fiz bez głebszych zaburzeń homeostazy i uwarunkowanych przez nie objawów zmęczenia.
Wydolność dzielimy na:
a)tlenową(aerobową)-zwiazana z długotrwałym wysiłkiem
b) beztlenową (anaerobowa) związana z krótkotrwałym lecz bardzo intensywnym wysiłkiem.
Czyniki determinujące wydolnośc fiz:
a)energetyka wysiłku- wykorzystanie metabolizmu tlenowego jako źródła energii i metabolizmu beztlenowego
-rezerwy energetyczne
b)poziom koordynacji nerwowo- mięśniowej
c)termoregulacja oraz gospodarka wodna i elektrolitowa
d)właściowości budowy ciała
Maksymalny pobór tlenu:wzrost intensywności wysiłku po przekroczeniu progu mleczanowego prowadzi do osiągniecia maksymalnego poboru tlenu. Jest to największa ilość tlenu jaką zużywa organizm w ciągu minuty.
Do pomiaru poboru tlenou przez wybraną grupę mięsniową wykorzystuje się formułę Ficka.
wkłucie do tętnicy udowej oraz do żyły udowej, aby określić pobór tlenu dla mięśnia czworogłowego.
Metody oceny maks. pobóru tlenu w sposób pośredni (wykorzystuje się tu istnienie linowych zależności pomiędzy częstością skurczów serca a wielkością generowanej mocy, jak i pomiędzy częstością skurczów serca a poborem tlenu)
-próba Margarii
-test Astranda-Ryhming
-próba Harwardzka
Czynniki warunkujące VO2 max:
a)związane z funkcjonowanie ukladu oddechowego
-wentylacja minutowa płuc
-stosunek wentylacji pęcherzykowej do perfuzji
b)związane z krązeniem
-pojemność minutowa serca(iloczyn częstości skurczów serca i obętości wyrzutowej)
-powinowactwo tlenu do hemoglobiny
-tętnicze ciśnienie krwi
c)związane z przepływem mięśniowym
-przepływ krwi przez mięśnie
-gęstośc kapilar w mięśniu
-dyfuzja tlenu do mitochondriów
d)związane z matabolizmem mięsniowym
-gęstość mitochondriów w mięśniu
-masa mięśni i typ włókien mięśniowych
-aktywność enzymów oksydacyjnych w komórkach mięśniowych
-skuteczność dostarczania substratów energetycznych do komórek mięśniowych
Podczas wysiłku o tej samej wielkości mocy mechanicznej deficyt tlenowy jest niższy u osób o wyższej wydolności fiz niż u osób niewytrenowanych lub chorych z niewydolnością krążeniowo-oddechową.
Test Astranda- Rhminga- polega na wykonaniu wysilku submaksymalnego ( o intensywności niższej niż maks.) na cykloergometrze lub wchodzenia na stopień o wysokości 33cm dla kobiet i 40cm dla mężczyzn. Intensywność powinna być tak dobrana, aby tętno osiągneło i ustabilizowało się na poziomie 130-150sk/min, a czas trwania wysiłku zawarł się w przedziale 5-8 min. Odczytu tętna dokonujemy w 3 ostatnich minutach wysiłku.
Test Margarii- wytrzymałość beztlenowa polega na określeniu składowej prędkości w biegu w czasie wbiegania po stopniach o dość znacznym kącie nachylenia.
Badanie Margarii pozwoliło ustalić, że prędkość maks. w omawianym wysiłku osiągana jest w 2 sek. od momentu startu i utrzymać ją mozna do 5-6sek.
Zmiana wydolności fiz wraz z wiekiem
Pełną wydolność osiąga człowiek dopiero po ukończeniu procesu dojrzewania biologicznego, kiedy zarówno układ nerwowy,mięśniowy oraz wegetatywny osiąga pełną sprawność. W końcowym okresie życia dominują procesy regresji, które prowadzą do zmniejszenia możliwości org.
a)zmiana poziomu VO2 max w zależności od wieku i płci
-wartość wzrasta znaczenie w okresie szkolnym, u obojga płci między 18-20 r osiąga najwyższa wartość
-u obu płci w wieku 20-23 wielkość VO2 max obniża sie sukcesywnie i w wieku 65 lat są prawie 30% mniejsze od najwyższych, proces szybciej przebiega u kobiet.
Mniejsza wydolność kobiet uwarunkowana jest:
-mniejszą ilościa krwinek czerownych
-całkowitą ilościa hemoglobiny
-większązawartością tk. tłuszczowej
Test PWC 170:-celem testu jest określenie u osoby poddanej badaniu jej ogólnej wydolności fiz.
...
Aguuul6