1. Perspektywa socjologiczna:
Perspektywa socjologiczna pozwala spojrzeć na analizowane zjawiska jako na element szerszego układu z uwzględnieniem ich kontekstu społecznego. Dzięki takiemu podejściu pozwala ona dostrzec związki i zależności pomiędzy badanymi zjawiskami, ukazuje nam prawdzie znaczenie tych zjawisk, i to w jaki sposób determinują one zachowania ludzi w społeczeństwie.
Założenia:
- Rzeczywistość nie musi być taka, jaka nam się wydaje (Poznanie jest subiektywne, powiązane z systemem wartości)
- Rzeczywistość społeczna ma wiele znaczeń. -Ważne są nie tylko fasady zachowań, istotne również to, co jest za nimi (etykiety) - „Nikt nie jest samotną wyspą” – istniejemy w sieci relacji interpersonalnych (jesteśmy w powiązaniu z innymi)Oczekiwania kształtują nasze zachowania, Nasz proces decyzyjny polega na podporządkowaniu się innym.
2.Człowiek jako istota społeczna:
- jesteśmy istotami społecznymi, gdyż musimy polegać na innych prawie przez całe swoje życie
- bo zasad życia i przeżycia uczymy się od innych, od naszego otoczenia
- gdyż praktycznie przez całe życie należymy do różnego rodzaju zbiorowości społecznej
- nasze ważne cechy człowiecze rozwijają się pod wpływem uczestniczenia w życiu społecznym i w związku z udziałem w rozmaitych interakcjach społecznych
- nasze cechy indywidualne za które jesteśmy podziwiani/chwaleni lub które-przeciwnie-są w nas krytykowane powstają również podczas interakcji z innymi
- jesteśmy społ. podmiotami działającymi-dostosowujemy swoje działania do otoczenia.
Ludzie funkcjonują zawsze w ramach rozbudowanych wzorów społecznych i kulturowych.
3. Zaschowania społeczne według WEBERA:
działanie:
1. racjonalne (refleksyjne, realizowane przez człowieka, skierowane na innego człowieka-zachowanie społeczne)
a. tradycjonalne: oparte na tradycji, obecne zachowanie jest zakorzenione w przeszłości, przejmujemy tradycję mimo tego, jakie są warunki. Podejmowana przez naszych przodków. Realizujemy ją pomimo wszystko,musi mieć swoistą formę może być grupowa lub indywidualna ale musi być traktowana jako tradycja. Zaplanowania nie w momencie realizacji a duzo wczesniej.
b. emocjonalne: uzasanieniem są emocjie, tu i teraz, odgrywają role gdy mamy zrealizować działanie. Są refleksyjne. Refleksja+ emocje= forma zachowan. Są teraźniejsze- w tym momencie planowane i realizowane
c. zasadmoczo-racjonalne: uzasadnieniem są zasady. Przyjmuję zasadę i się do niej stosuję. Do końca nie wiemy czemu tak robimy. Staramy się określic granice dla danych zasad(niektóre razem mogą tworzyć konflikt)
d. celowo-racjonalne: liczy się cel efektywność działania. Zachowanie instrumentalne troche negatywne
2. Odruchowe- nie mają charakteru refleksyjnego, nie dokonujemy wyboru.
4. Zachowania społeczne – Vilfredo Parato
(dla niego wszystkie zachowania ukierunkowane są na cel).
Czynności (relacja: cel – środki)
a) Czynności logiczne (rzadkie i skuteczne) – istnieje w nich obiektywna zależność między celem a środkami np. wzór na trójkąt + dane = wynik. Wykonując schemat osiągnie się cel.
Uczenie się do egzaminu, pisanie ściągi – pozalogiczne, relacja między celem a środkami nie ma charakteru logicznego.
b) Czynności pozalogiczne (najczęstsze, mogą być skuteczne ale nie muszą) – nie ma gwarancji że dany wybór działania przyniesie upragniony cel. Czynności pozalogiczne dominują w społeczeństwie.
c) Czynności nielogiczne (rzadkie, nieskuteczne) – nie ma relacji pomiędzy celem a środkami -> realizujemy pewne działanie mimo, że wiemy że nie osiągniemy celu.
Wszystko co robimy zdradza nasz sposób myślenia i postrzeganie rzeczywistości.
Konstruowanie zachowań społecznych.
Wg Pareto ludzie działają nielogicznie – związek ich zachowań z działaniami logicznymi jest przypadkowy. Ludzie wyróżniają się od istot żywych tym, że mają wewnętrzną, zakorzenioną potrzebę ukrywania irracjonalności. Człowiek jest istotą myślącą, cechuje go głód myślenia, nie lubi irracjonalności, ma potrzebę działania w sposób racjonalny, logikę uważa za ideał i stara się ukazać, że działa logicznie.U podstaw działań leżą Rezydua- trwałe dyspozycje psychiczna która decyduje o tym jak się zachowujemy , zachowania te staramy się tłumaczyć Derywacjami – odwołaniami do pewnych norm , lub wartości mających tłumaczyć nasze zachowanie
5. ELITA - Pareto
Pareto jest również autorem teorii krążenia elit opisującej zasady rządzące elitami w społeczeństwach ludzkich. Pareto uważał, że elita jest złożona z tych ludzi, którzy w danej dziedzinie działania osiągają najwyższe wskaźniki. Odchodził zatem zarówno od tradycyjnego rozumienia elity jako arystokracji jak i od utożsamiania elit wyłącznie z elitami rządzącymi.
6. Teoria cyrkulacji elit Vilfreda Pareta.
Zmienność społeczeństwa jako systemu społecznego polega na cyklicznym osiąganiu stanów równowagi, destabilizacji i utraty równowagi oraz odzyskiwaniu stanu równowagi. Zakres zmienności jest wynikiem układów zależności poszczególnych elementów składowych systemu. Stan równowagi jest skutkiem uzyskania stanu dynamicznej równowagi, w którym to stanie następuję wzajemne zrównoważenie się przeciwstawnych dążeń uczestników systemu. Równowaga dynamiczna zostanie utracona, kiedy siła któregokolwiek z uczestników systemu zostanie zwiększona lub zmniejszona. Najważniejszą linią podziału jest podział na klasę wybraną, warstwę wyższą (elitę) oraz warstwę niższą (nieelitę). Elitę można podzielić na elitę rządzącą oraz elitę nie rządzącą. Między tymi elitami pojawia się rywalizacja o władzę, w trakcie której warstwa niższa jest traktowana jako narzędzie pozwalające osiągnąć oczekiwany cel.Strategia działań uczestników elity skierowanych na osiąganie wyznaczonych celów:· lwa – oparta na sile; rozwaga, ostrożność, tradycjonalizm, bezpieczeństwo, stabilność,ciągłość, lojalność· lisa – oparta na przebiegłości; innowacyjność, przedsiębiorczość, oryginalność, głód nowości.Podstawową zasadą historii jest wyłanianie się nowych elit z niższych warstw społeczeństwa, które następnie wznoszą się do warstw najwyższych, tam się rozwijają, umacniają, anastępnie popadają w dekadencję i unicestwiają.
7) 3 rodzaje więzi społecznej:
-wzbudzona kulturowo- wartości, normy, wspomnienia mogą tworzyć więzi jeśli są wspólnie akceptowane. Mogą być b. mocne, tworzą się powoli i zanikają powoli. Może trwać bez styczności uczestników przez kilkadziesiąt lat, bo są pewne elementy kulturowe łączące.
-wzbudzona oranizacyjnie-wynika z uwarunkowań organizacyjnych. Wtedy gdy są reguły org., warunki, wymagania. Pojawia się natychmiast, może być mocna ale wraz z zanikiem wymagan org.ona zanika. Wyst. jako więź pierwsza, powoli tworzy się więź wzbudzona kulturowo
-wzbudzona strukturalnie- warunkiem jest istnienie układu zależnoźci lub niezależności w grupie. Musi istnieć struktura wobec której grupa się integruje. Pojawienie się wroga buduje więzi. Warunkiem istnienia więzi musi być ktoś, kto nas łączy, gdy przeciwnik znika, to więź też. Nagatywna. Bywa bardzo mocna. Musimy dbać o swojego wroga.
8. Potrzeby: Maslow
Biologiczne, bezpieczeństwa, uznania i szacunku, miłości i przynależności, samorealizacji, wiedzy, estetyczne(nie jest dobra bo nie obserwuje wśród rozwiniętych grup)
9. Znaniecki Thomas
a) 4 typy potrzeb podstawowych
-bezpieczeństwo(stabilizacja)
-uznanie(społeczny system nagród i kar)èprzedmiotowa relacja
-oddźwięk emocjonalny(uczestnictwo innych w naszych przeżyciach, realcje rodzinne i koleżeńskie)èpodmiotowa relacja
-nowe doświadczenia(przezwyciężenie rutyny)
b)Potrzeby wtórne (dopełniające)
10. Bronisław Malinowski
Przez potrzebę rozumiemy układ złożony z ludzkiego organizmu, środowiska kulturowego oraz stosunek ich obu do środowiska naturalnego, które jest warunkiem koniecznym wystarczającym do utrzymania przy życiu organizmu
Natura(dziedziczymy) kultura (uczymy się zaspokajać potrzeby naturalne) one nie są przeciwstawne uzupełniają się wzajemnie
Poziomy potrzeb:
Podstawowe(odżywiania, seksualne, rekreacyjne)
Pochodne(warunkują przetrwanie grupy):
-Potrzeba produkcji reprodukcji aparatu materialnego musi być system ekonomiczny
-Potrzeba organizacji kolektywnego działania system polityczny, org. społeczeństwa
-Potrzeba społecznej kontroli zachowań system prawny
-Potrzeba transmisji kultury system edukacyjny
Integralne(powiązane miedzy jednostka a grupa);
-potrzeba ufności optymizmu jedności system magiczno religijno ideologiczny
-potrzeba odpoczynku i wrażeń estetycznych system rekreacji estetycznej
Elementy grupy:
-dwie lub więcej osób,
- między którymi istnieje bezpośrednia interakcja,
- która posiadają pewne wspólnie ustalone normy
- mają wspólny cel
- mają poczucie odrębności swojej grupy w stosunku do innych grup
11. Cechy konstytuucjące grupę społ:
-stuktura organizacyjna(wyraża się:)
A. Układ pozycji społecznych
Np. grupa towarzyska: te same prawa i obowiązki; uniwersytet: pozycje multiplikalne – np. studenci,
pracownicy; pozycje unikalne – rektor.
B. Układ ról społecznych
Rola społeczna – spersonalizowana, indywidualna (pozycje mogą być takie same, natomiast role są
różne) np. osoby ważniejsze i mniej ważne.,
C. Struktura władzy np. w grupie towarzyskiej wszyscy posiadają władzę np. władza opiera się
na regułach wzajemności np2. on dzisiaj poszedł mi kupić kawę i przy okazji kupił dla mnie
bo go o to poprosiłem następnym razem ja to zrobię. –cele – uzasadniają fakt istnienia gr, wzmacniają więź społ,
-identyczność wewn gr-podobieństwo uczestników -ośrodki skupienia-symbole, które wskazują czym jest gr, np.symbole narodowe, wspomnienia
Grupy celowe
Funkcjonują wg. innych reguł niż pozostałe grupy społeczne
Członków łączy tylko sformalizowana więź
Powoływane do realizacji określonych celów
Powstają wg. Potrzeb i przekształcają się w interesy uczestników
Potrzeby uczestnikówè interesy uczestnikówè cel grupy
Interesem grupy celowej jest zaspokojenie potrzeb innych
12. Swoistość grup celowych
-Zewnętrzny charakter celów (grupa nie może być związana z autorem celów
-Określona optymalna liczebność grupy(w innych grupach niemożliwe jest ustalenie optymalne liczebności)
-Rozbudowany system zorganizowania
-Uczestnictwo na zasadzie kontraktu(określenie uprawnień i zobowiązań)
Sformalizowanie zasad działalności grupy(atmosfera impersonalizacji)
13. Grupa spójna
Spójność-całościowe pole sił działające na członków grupy w kierunku pozostania w
niej;-Opór grupy wobec sil ja rozrywających
- Stosunek wewnątrzgrupowych wyborów wobec wyborów zewnątrzgrupowych. Jeżeli
Wybory wewnątrzgrupowe uczestników są większe od wyborów zewnątrzgrupowych
to grupa jest spójna
-właściwość małych grup społecznych (face to face)
Zjawiska towarzyszące grupom spójnym- różne zachowania zależne od typów grup, z którymi mamy do czynienia, np.Konformizm, Lojalność,Poczucie bezpieczeństwa, Wyższy poziom komunikacji wewnętrznej,Wpływ na efektywność działania (wzrost efektywności w przypadku złożonych zadań
wymagających kooperacji; spadek efektywności w przypadku zadań prostych lub
wymagających indywidualnego działania)
Grupy spójne wobec porażki:
Punitywne- uczestnicy wspólnie analizują przyczyny porażki, krok po kroku analizując pro es DZIAŁANIA, szukają alternatywnego działania, wypracowanie nowego wzorca postępowania
Ekstrapunitywne- analizują cały proces działania, porazki szukają w przyczynach zewnętrznych (głównie są to wrogowie grupy), podniesienie spójności grupy, grupa się wzmacnia
Intrapunitywne- analiza procesu działania, porazki doszukuje się wewnątrz grupy, identyfikacja tego KTO popełnił błąd, wyciągniecie konsekwencji (wskazanie sprawcy), ukaranie sprawcy dzięki czemu grupa odzyskuje spójność wewnętrzną.
Niepunitywne- są w dużo gorszej sytuacji niż grupy niespójne, nie są w stanie odzyskać swojej sprawności, szybko przestają istnieć
I poziom spójności – zachowania anormatywne (dopuszczalne, ale nie zawsze akceptowane, pierwszy poziom spójności może spowodować niewłaściwe ale trochę usprawiedliwione zachowania)
- deindywidualizacja jednostki (jednostka zaczyna myśleć w kategoriach MY, mniejsza zdolność do identyfikowania partnerów jednostkowych, nadawanie tzw etykietek, określanie osoby wg przynależności do danej grupy, np. etykietka sprzedawcy)
-mniejsza identyfikacja jednostkowego partnera
II poziom spójności –presja uniformizmu- powinniśmy zachowywać się lub wyglądać tak samo w określonych sytuacjach
- syndrom myślenia grupowego- skrajny optymizm w grupie, usprawnianie procesów decyzyjnych, przekonanie o moralności działań grupy, stereotyp przeciwnika, presja wobec wątpiących i autocenzura, iluzja jednomyślności i obecność „strażników myśli” (skoro jesteśmy profesjonalistami, to z góry wiemy, że wpadniemy na genialny pomysł. Wynika to ze zbyt dużego zaufania do siebie nawzajem)
III poziom spójności- gdy grupa spójna znajduje się w obliczu zagrożenia lub w wyniku starcia z wrogimi grupami (następuje wtedy PRZEKROCZENIE bezpiecznego poziomu spójności)
- blokada świadomości- uczestnicy grupy spójnej tracą świadomość tego kim są
(bodziec ->reakcja, człowiek zaczyna funkcjonować wg reguł zachowań zwierzęcych, zachowania powtarzalne)
-utrata jaźni jednostkowej- blokada samoświadomości
- brak możliwo...
pikaczuxp