Ręczne prace transportowe.doc

12

RĘCZNE PRACE TRANSPORTOWE

WSTĘP

Ręczne prace transportowe – w rozumieniu przepisów prawa pracy – to każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów a także ludzi i zwierząt przez jednego lub więcej pracowni­ków, w tym: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przeno­szenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.

Opracowanie oparto o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Spo­łecznej z 14 marca 2000r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transporto­wych, uwzględniono przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Pracodawca jest obowiązany stosować odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne zmierzające do wyeliminowania ręcznych prac transportowych. Ponadto do jego obowiązków należy:

1.              Skierowanie pracowników (lub kandydatów na pracowników), którzy mają być zatrudnieni przy ręcznych pracach transportowych na badania lekar­skie. Warunkiem powierzenia pracownikowi pracy jest bowiem brak przeciw­wskazań zdrowotnych do jej wykonywania. Wszelkie ograniczenia mas dźwi­ganych przedmiotów lub innych czynności wysiłkowych oraz przeciwwskaza­nia zamieszczone w orzeczeniu lekarskim powinny być uwzględnione.

2.              Przeszkolenie pracowników w dziedzinie bhp. W programie szkolenia winny się znaleźć m. in.: techniki bezpiecznego unoszenia, podnoszenia, układania,  pchania,  ciągnięcia,  przenoszenia,  przesuwania,  przetaczania i przewożenia różnego rodzaju przedmiotów, obowiązujące przepisy z zakre­su bhp przy ręcznych pracach transportowych, a także sposób posługiwania się sprzętem pomocniczym i środkami ochrony indywidualnej.

3.            Dokonanie oceny ryzyka zawodowego i jego udokumentowanie. Przy ocenie ryzyka należy uwzględnić m. in.:

a.               Parametry przemieszczanych ładunków (gabaryty, masę, położenie środka ciężkości, opakowanie, uchwyty, rodzaj substancji).

b.              Warunki środowiska pracy (temperatura, wilgotność, prędkość wiatru, występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia, oświetlenie, są­siedztwo ruchu pieszego i pojazdów, wolna przestrzeń).

c.               Organizację prac (załadunek, rozładunek, składowanie oraz sposób wykonywania poszczególnych operacji).

d.              Predyspozycje pracowników (sprawność psychofizyczną, stan zdro­wia).

4.              Zastosowanie sprzętu pomocniczego, np.: pasów, lin, łańcuchów, za­wiesi, dźwigni, chwytaków, rolek, kleszczy, uchwytów, noszy, koszy, legarów, ręcznych wciągników i wciągarek, krążków i wielokrążków linowych, pochylni, taczek i wózków

5.              Zastosowanie środków ochrony indywidualnej, np. rękawic ochron­nych, naramienników, masek przeciwpyłowych (dobór środków ochrony indywidualnej powinien być adekwatny do występujących zagrożeń i warunków środowiska pracy).

6.              Poinformowanie pracowników (na piśmie) o ryzyku zawodowym. Na­leży przekazać informacje o wszelkich zagrożeniach i sposobach unikania ura­zów, zwłaszcza urazów kręgosłupa, a także o wypadkach, do jakich najczęściej dochodzi w związku z wykonywaną pracą.

7.              Wyposażenie pracowników w odpowiednią odzież i obuwie robocze oraz niezbędny sprzęt pomocniczy i środki ochrony indywidualnej adekwatne do zagrożeń.

8.              Wydanie szczegółowej instrukcji bezpiecznego postępowania w przy­padku przemieszczania przedmiotów nieporęcznych, niestabilnych, ze zmien­nym środkiem ciężkości i innych (np. zawierających substancje żrące, trujące, pylące, wybuchowe itp.), które mogłyby ze względu na swoje właściwości spowodować zagrożenie wypadkowe. W instrukcji (zaopiniowanej pozytyw­nie przez służbę bhp w zakładzie) powinien być podany m. in. sposób:

a.               Użycia odpowiedniego sprzętu pomocniczego.

b.              Zabezpieczenia przedmiotu przed rozwinięciem, rozpakowaniem, pęk­nięciem czy odkształceniem powodującym zagrożenie.

c.               Zespołowego przemieszczania przedmiotu.

d.              Użycia środków ochrony indywidualnej.

9.              Zapewnienie nieodpłatnie posiłków i napojów dla pracowników, zgod­nie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 28 maja 1996r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

10.           Zapewnienie nadzoru doświadczonego pracownika nad zespołowym przenoszeniem przedmiotów.

11.           W przypadku zatrudnienia kobiet – sporządzenie wykazu prac wzbro­nionych kobietom.

12.           W przypadku zatrudnienia młodocianych – sporządzenie:

a.               Wykazu prac wzbronionych pracownikom młodocianym.

b.              Wykazu prac dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odby­cia przygotowania zawodowego i stanowisk, na których są one wyko­nywane.

13.           Zapewnienie sprawnie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środków do udzielenia tej pomocy.

OBOWIĄZKI OSOBY KIERUJĄCEJ PRACOWNIKAMI

Do obowiązków osoby kierującej pracownikami (nadzorującej) należy:

1.              Sprawdzenie stanu technicznego sprzętu pomocniczego oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej stosowanych przez pracowników.

2.              Szczegółowe poinformowanie pracowników o:

a.               Przemieszczanych przedmiotach – ich masie, położeniu środka cięż­kości, rodzaju substancji itp.

b.              Zagrożeniach wynikających z wykonywanej pracy i urazach, na jakie mogą być narażeni w przypadku nierespektowania wymagań przepi­sów i zasad bhp.

c.               Sposobie bezpiecznego i najmniej uciążliwego wykonania zadania ze wskazaniem rodzaju sprzętu pomocniczego i środków ochrony indy­widualnej, które należy zastosować.

7.              Udostępnienie pracownikom instrukcji bezpiecznego postępowania i nadzór nad jej stosowaniem.

8.              Dostosowanie prac do wymagań i norm zawartych w przepisach bhp.

9.              Nie narażanie pracowników na nadmierne obciążenia układów mięśniowo-szkieletowych, zwłaszcza powodujących urazy kręgosłupa. Należy zatem wykluczyć:

a.               Wykonywanie czynności tylko za pomocą skrętu tułowia.

b.              Niestabilną i nienaturalną pozycję ciała.

c.               Pochylenia tułowia o kąt większy niż 45°.

d.              Możliwość nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu.

e.               Statyczną pozycję stojącą lub siedzącą.

f.               Przenoszenie przedmiotów podtrzymywanych od spodu, których śro­dek ciężkości znajduje się powyżej połowy wysokości przedmiotu.

10.           Zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek w celu ograniczenia długotrwałego wysiłku fizycznego. W pobliżu stanowisk pracy należy zatem umieścić stosowną liczbę krzeseł bądź innych środków do odpo­czynku.

Minimalne odległości w przejściach

11.           Ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania przed­miotów.

12.           Zapewnienie wystarczającej przestrzeni niezbędnej do swobodnego wy­konywania ruchów i zapobiegającej konieczności pochylania się i skręcania tułowia. Organizacja prac transportowych powinna uwzględniać gabaryty przemieszczanych przedmiotów oraz wielkość pomieszczeń, drzwi, korytarzy, przejść, dojść czy schodów. Niedopuszczalne jest, aby pracownicy musieli przeciskać się z przenoszonymi lub przewożonymi ładunkami przez zbyt wą­skie otwory drzwiowe lub przejścia i byli przez to narażeni na urazy kończyn i nadmierne obciążenia kręgosłupa.

13.           Pochylnie, drogi transportowe i otwory drzwiowe w transporcie wewnątrzzakładowym powinny spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997r. w sprawie ogól­nych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w Polskiej Normie PN--68/M-78010, a schody, dojścia i przejścia do urządzeń technicznych - wy­magania określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwiet­nia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

14.           Zapewnienie równej, stabilnej i nieśliskiej powierzchni, po której prze­mieszczane są przedmioty, co jest warunkiem niezbędnym do utrzymania rów­nowagi. Wyraźne oznakowanie dróg transportu i ustawienie w dogodnych miejscach pojemników na odpadki i śmieci przyczyni się do zachowania czy­stości i drożności, co z kolei zapewni poczucie bezpieczeństwa, ułatwi i przy­spieszy prace.

15.           Wstrzymanie prac w przypadku stwierdzenia, że są wykonywane nie­prawidłowo lub w nieodpowiednich warunkach środowiskowych (np. przy po­rywistym wietrze, burzy, przekroczeniu norm stężeń czynników szkodliwych). Mogą być one wznowione po usunięciu bądź ustaniu zagrożeń.

ZASADY WYKONYWANIA RĘCZNYCH PRAC TRANSPORTOWYCH

1.              Prace należy wykonywać w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp oraz ergonomii.

2.              Podnoszony przedmiot powinien znajdować się pomiędzy lekko ugiętymi kolanami. Stopy, płasko i pewnie ustawione na podłożu, po­winny być rozstawione w odległości 30 do 40cm; plecy jak najbardziej wy­prostowane, głowa odchylona nieco do tyłu.

3.              Przedmiot należy chwytać właściwie i pewnie, a jeżeli ma uchwyty – chwytać tylko za nie.

4.              Ładunek podnosić tylko wtedy, gdy pozycja ciała jest stabilna.

1-obciążenie  2-kręg 3-dysk międzykręgowy 4 -kąt pochylenia

5.              Energia kinetyczna ciała powinna być wykorzystana tylko w momencie zapoczątkowania ruchu przedmiotu. Przy podnoszeniu i przenoszeniu należy pamiętać o:

a.               Wykonywaniu łagodnych i płynnych ruchów.

b.              Nieskręcaniu tułowia.

c.               Rozkładaniu mas, w miarę możliwości, symetrycznie po obu stronach tułowia.

6.              Przenoszony przedmiot powinien znajdować się jak najbliżej ciała i nie powinien ograniczać widoczności. Niedozwolone jest przekraczanie dopusz­czalnych mas przenoszonych przedmiotów, np. poprzez przenoszenie po dwie sztuki zamiast po jednej.

7.              Niedopuszczalne jest przebywanie pracownika między legarami podczas przetaczania przedmiotów po pochyło ustawionych legarach.

8.              Pracownicy zobowiązani są stosować sprzęt pomocniczy oraz środki ochrony indywidualnej. Stosując jakiekolwiek urządzenie mechaniczne przy ręcznych pracach transportowych należy zapoznać się z instrukcją obsługi i przestrzegać zaleceń oraz wymagań w niej zawartych, zwłasz­cza dotyczących bezpieczeństwa użytkowania.

9.              Sprzęt pomocniczy i środki ochrony indywidualnej powinny być w do­brym stanie technicznym, a na stanowisku pracy powinien panować ład i po­rządek. Odpadki, śmieci lub płyny rozlane na drodze transportu są przyczy­ną poważnych wypadków.

...