Ekonomiczne efekty integracji Polski z Unią Europejską.pdf

(183 KB) Pobierz
Ekonomiczne efekty integracji Polski z Unią Europejską
dr Anna Borkowska
26.02.2013 r.
Zaliczenie: krótki test + obecność
Strategiczne cele Polski po 1989 r.
Po upadku systemu komunistycznego i rozpoczęciu demokratycznych przemian w 1989 roku,
Polska miała przed sobą ważne cele, zarówno w sferze zewnętrznej i jak w wewnętrznej.
Sfera wewnętrzna: gospodarka rynkowa, demokratyczna, demokratyzacja struktur
politycznych państwa.
Sfera zewnętrzna: jednym ze strategicznych celów Polski stało się włączenie Polski do
procesów integracyjnych z Europą Zachodnią. W polityce zagranicznej na pierwszy plan
wysunęły się dwa zadania uznawane za podstawowe dla bezpieczeństwa i międzynarodowej
pozycji Polski: włączenie do struktur NATO- sfera wojskowa, oraz integracja z UE jako
podstawa stabilizacji gospodarczej, społecznej, technologicznej, prawnej- sfera ekonomiczna.
Od chwili upadku systemu komunistycznego wszystkie rządy demokratyczne rządy RP
dążyły do realizacji celów: wojskowego- NATO oraz włączenia kraju do struktur
gospodarczych i prawnych Unii Europejskiej.
Cele te w znacznym stopniu zostały osiągnięte w trakcie długiego i trudnego procesu
dostosowań, zmian i negocjacji.
Polska we Wspólnotach?
1991 r. podczas narady polskich ambasadorów z krajów EWG z udziałem przewodniczącego
KE, Jacquesa Delorsa i wiceprzewodniczącego Fransa Andiressena poruszono kwestię
poszerzenia WE. Obaj dyplomacie wyraźnie twierdzili, że nie wyobrażają sobie Polski i
innych państw Europy Środkowo-Wschodniej miały znaleźć się we Wspólnotach
Europejskich- jeśli państwa te wstąpiłyby doszłoby ich zdaniem do recesji ekonomicznej
Wspólnot, a nie rozwoju ekonomicznego.
Za realny uznawano co najwyżej postulat stowarzyszenia Polski, Czech i Węgier z EWG.
Przełom polityczny u progu lat dziewięćdziesiątych otworzył Polsce drogę do ustrojowej
transformacji oraz do podjęcia fundamentalnych zmian systemu gospodarczego i
społecznego. Wyznacznikiem dokonywanych przemian i przekształceń stała się integracji
europejska i perspektywa członkowstwa PL w UE. Przyjęcie zasad gospodarki rynkowej i
włączenie kraju do zachodnich struktur gospodarczych uznane zostało za najskuteczniejszą
drogę do nadrobienia zapóźnień rozwojowych i technologicznych oraz jedną z
najistotniejszych przesłanek trwałego wzrostu gospodarczego.
Parę lat wcześniej- w rozważaniach związanych z integracją naszego kraju z UE- Polacy
koncentrowali swoją uwagę na procesie negocjacji. Było to poniekąd naturalne. Warunki
członkostwa- uzyskanie korzystnych warunków finansowych, korzystnych zmian w sferach
wrażliwych, jak np. w sferze zatrudnienia- warunki sine qua non dobrego członkostwa.
Pierwszym korkiem było podpisanie 16 grudnia 1991 roku Układu Europejskiego .
Zakładał on przyszłe członkostwo Polski w WE, stanowił podstawę wszechstronnych
dostosowań legislacyjnych, zmian gospodarczych oraz społecznych i uruchamiał proces
wprowadzania ich w życie.
Marzec 1999 roku- nastąpiło podpisanie Traktatu Północnoatlantyckiego i Polska uzyskała
członkostwo w NATO .
Od 1 maja 2004 roku- Polska jest także pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej .
1 maja 2012 roku minęło 8 lat, odkąd Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, a Polacy mogą
oceniać członkostwo w oparciu o własne doświadczenia.
Co daje nam członkostwo w UE?
- Współdecydowanie o tym, co dzieje się w ramach UE. Polski rząd zabiera głos i
współdecyduje o kierunkach rozwoju prawa wspólnotowego i praktyki instytucjonalnej.
- Korzystanie z pomocy finansowej. Władze różnego szczebla, podmioty gospodarcze i
organizacje pozarządowe, mają możliwość korzystania z pomocy finansowej jaką oferuje
Unia Europejska.
- Szanse dla obywateli- w zależności od własnej pomysłowości i przedsiębiorczości,
korzystają oni z szans, które daje rynek wewnętrznych UE i swoboda przepływu osób, usług,
towaru i kapitału.
Polska przestała być nowicjuszem w UE.
Problemy tematu :
- Względnie krótki okres akcesji
- Za wcześnie jest, by mówić o pewnych trwałych tendencjach, chociaż można już spróbować
wyodrębnić tzw. efekt akcesyjny.
- Analiza nie może być pełna ani też ujawnić skali zmian, które staną się widoczne w
perspektywie następnych kilkunastu/kilkudziesięciu lat.
Pełne dane statystyczne nie są jeszcze dostępne lub jednoznaczne do zinterpretowania. „Efekt
pierwszych czterech miesięcy”- może zaciemniać ocenę sytuacji. Polska jest uzależniona od
globalnej koniunktury międzynarodowej.
Stan naszej gospodarki w dużej mierze zależy od wielu rożnych czynników, jakości
krajowego prawa, aktywności rodzimych przedsiębiorców, nastrojów konsumentów.
Jednym słowem, istnieje wiele czynników, które wpływają na jakość życia Polaków i
międzynarodową pozycję naszego kraju. Wniosek: precyzyjne wyodrębnienie „efektu
akcesji” nie zawsze jest możliwe.
05.03.2013 r.
Polska w Unii Europejskiej
Teoria i praktyka- trudności członkostwa. UE to gospodarczo-polityczny związek (27
państw), UE to także starcie różnych środowisk, wojna interesów: ekonomicznych,
politycznych i społecznych.
Warunki członkostwa
Zgodnie z decyzją RE z 1993 roku, członkostwo w UE związane jest ze spełnieniem
warunków ekonomicznych: istnienia funkcjonującej gospodarki rynkowej i zdolności do
podołania presji konkurencyjnej i siłom rynkowym działającym wewnątrz UE. Przełom
polityczny u progu lat 90-tych otworzył Polsce drogę do ustrojowej transformacji oraz do
podjęcia fundamentalnych zmian systemu gospodarczego i społecznego.
Po kilku latach pożądane przemiany w Polsce miały dość zaawansowaną postać (choć nie w
każdej dziedzinie oczekiwany zakres). Generalna ocena: Polska spełniania podstawowe
wymogi pierwszego warunku (gospodarka rynkowa), wykazując: zliberalizowany system cen,
obniżający się stopień protekcji celnej, rozszerzającą się prywatyzacją przedsiębiorstw,
rozwój rynku kapitałowego, rzetelna polityką fiskalna i monetarna.
Droga do sukcesu
Budowa mechanizmy rynkowego zaszła tak daleko, dzięki jego zewnętrznemu zakotwiczeniu.
Dawały je międzynarodowe zobowiązania włączające polską gospodarkę w system
gospodarki światowej: uczestnictwo w WTO, w OECD, stowarzyszenie z UE.
Zmieniła się efektywność gospodarowania dzięki temu, że systematycznie rosła społeczna
wydajność pracy i produkcyjność środków trwałych.
Polscy przedsiębiorcy spodziewali się uzyskania warunków włączenia się do jednolitego
rynku UE- szansa rozwoju i poprawy konkurencyjności.
Duże znaczenie miał fakt, że dzięki uzyskanym okresom przejściowym realizacja procesów
dostosowawczych mogła być wspomagana a środkami finansowymi UE, udostępnionych
Polsce w ramach funduszy strukturalnych.
Dzięki przystąpieniu Polski do UE :
Polska gospodarka zostanie włączona do Jednolitego Rynku UE:
- nowe możliwości rozwoju, ale i
- wzmocnienie procesów restrukturyzacji
Negocjacje akcesyjne dotyczące rolnictwa przyniosły rezultaty, dzięki którym możliwe miało
być dokonanie przekształceń strukturalnych w polskim rolnictwie. Bez zasilania ze środków
UE polskie rolnictwo nie znalazłoby innych znaczących korzyści.
- bezpieczeństwo polityczne i gospodarcze kraju
- wzrost jakości i warunków życia obywateli polskich, dzięki przyjęciu unijnych zapisów w
dziedzinie ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności, czy polityki społecznej
- postęp cywilizacyjny, np. dzięki udziałowi w polityce badawczo-rozwojowej UE, co
zagwarantuje nieskrępowany dostęp do potencjału naukowego edukacyjnego
- zbliżenie z innymi krajami Europy
-kontakt z różnorodnością kulturową Unii Europejskiej
0 większa tolerancja i przynieść lepsze zrozumienie odmienności
Mikro i makroekonomiczne skutki akcesji
- ożywienie gospodarcze
- korzystne wyniki finansowe sektora przedsiębiorstw
- wzrost wymiany handlowej z zagranicą
- wzmocnienie złotówki
- ożywienie inwestycyjne
- koniunktura na rynku kapitałowym
- spadek bezrobocia
- ceny towarów i usług
- poziom życia i zaspokojenia potrzeb
Polska mimo, że jest ogromnym krajem, ciągle odnotowywała znaczny dystans do innych
krajów UE, także do najsłabszych państw unijnych- Grecji, Portugalii i Hiszpanii.
Deflacja- obniżanie cen
Inflacja- wzrost cen
12.03.2013 r.
Mimo pozytywów dystans na niekorzyść Polski w odniesieniu do innych krajów istnieje,
także w porównaniu z najsłabiej rozwiniętymi krajami UE- Hiszpanią, Portugalią, Grecją.
Realny PKB na mieszkańca w Polsce, to 60% PKB Grecji i Portugalii oraz około 50% PKB
Hiszpanii. (w Polsce podczas akcesji było 39%)
Poprawa sytuacji państw po wejściu do UE :
- gospodarko słabo rozwinięta ma zdolność do szybszego rozwoju, ponieważ inwestycje w
uboższych regionach są relatywnie tańsze, szybciej się zwracają ze względu m.in. na niskim
poziom kosztów związanych z zatrudnieniem
W UE procesy te zachodzą szybciej w wyniku stosowania wspólnej polityki regionalnej,
stymulującej np. rozbudowę infrastruktury i rozwój kapitału ludzkiego.
- napływ nowych technologii
- inwestycje prywatne
Być może, gdyby Grecja leżała w Europie Środkowej, do kryzysu nigdy by nie doszło- przede
wszystkim Francja i Niemcy, nie dopuściłyby do akcesji państwa, gdzie sytuacja byłaby
niestabilna, państwa w pełni niewiarygodnego.
Bank Światowy doceniał Polskę
•
Podwyższył prognozę wzrostu PKB dla Polski w 2010 roku – z 2,2% do 2,5-3%.
•
Inne prognozy: Bank JP Morgan podwyższył średnioroczną prognozę dla Polski na
2012 rok do 3,2%.
Realny PKB na mieszkańca w Polsce, to 50% PKB Grecji i Portugalii oraz około 50% PKB
Hiszpanii.
W kryzysie najlepiej wypadły kraje rozwijające się a najgorzej kraje rozwinięte. Niższa
zależność Polski od handlu międzynarodowego, niż w przypadku pozostałych państw
regionu, jako czynnik, który sprawił, że Polska wypadła nieźle podczas kryzysu. Boleśnie
odczujemy spowolnienie wzrostu gospodarczego w strefie euro, przede wszystkim w
Niemczech – naszego głównego partnera gospodarczego. Spadek koniunktury uderzy
najpierw w eksporterów, a później w całą gospodarkę.
Członkostwo w UE – doświadczenia innych państw – Po wejściu do UE różnice w poziomie
rozwoju w Irlandii (63%) i w Portugalii (70% PKB średniej UE-15) stopniowo zanikły.
Polska przed wejściem do UE -34% średniej unijnej PKB.
Główne powody poprawy sytuacji:
•
Gospodarka słabo rozwinięta ma zdolność do szybszego rozwoju ponieważ:
inwestycje w uboższych regionach są relatywnie tańsze, szybciej się zwracają ze
względu m.in. na niski poziom kosztów związanych z zatrudnieniem)
•
W UE procesy te zachodzą szybciej w wyniku stosowania wspólnej polityki
regionalnej, stymulującej np. rozbudowę infrastruktury u rozwój kapitału ludzkiego.
•
Napływ kapitału zagranicznego w postaci: środków z budżetu UE, inwestycji
prywatnych.
Efekty tego zjawiska:
•
Wzmocnienie waluty krajowej
•
Zwiększenie importu
•
Zwiększenie popytu krajowego
•
Znaczny wzrost inwestycji zagranicznych umożliwił rozbudowę infrastruktury oraz
przyspieszył modernizację nowoczesnych technologii.
Słabsze wyniki ekonomiczne Grecji
∗
Zdestabilizowane finanse publiczne – deficyt budżetowy długi czas na poziomie 18%
∗
Wzrost udziału przedsiębiorstw sektora publicznego w tworzeniu PKB –
renacjonalizacja
∗
Duży udział inwestycji publicznych doprowadził do znacznego spadku ich
efektywności
∗
Słabość greckiej administracji, niezdolnej do skutecznego wykorzystywania środków
z funduszy unijnych.
Dysonans: Grecja i Irlandia.
19.03.2013 r.
Polska w Unii Europejskiej
•
Pozycja Polski w UE do dziś jest trudna do jednoznacznego określenie
•
Potencjał gospodarczy (PKB) plasował nas na 10. Pozycji w UE, tuż przed Danią i
daleko z Austrią
•
Dochód per capita – pozycja przedostatnia, między Litwą i Łotwą a szybkie tempo
wzrostu PKB Łotwy: 8,6% w 2004, 10,2% w 2005 – kraj przegonił nas w klasyfikacji.
•
Mimo wszystko Polska nie była krajem, który wypadał najgorzej w szerokim
spectrum wskaźników rozwoju społeczno-gospodarczego.
Wyniki gospodarcze Polski
1. Tempo wzrostu PKB wyższe niż w krajach strefy euro ( tam około 1,5% rocznie)
2. Silny wzrost inwestycji
3. Silna dynamika eksportu
4. Wysoka dynamika produkcji przemysłowej
5. Poprawa na rynku pracy
6. Szybsze tempo wzrostu płac realnych
7. Czynniki 5 i 6 w połączeniu z niskim oprocentowanie przyczyniały się do stymulacji
konsumpcji i inwestycji w następnych latach, szczególnie 2006-2007
8. Głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego był i w kolejnych latach pozostawał
popyt wewnętrzny.
Akcesja Polski w dość trudnym momencie…
•
Niekorzystne warunki zewnętrzne
•
Niska dynamika rozwoju państw UE
•
Wzrost cen na światowym rynku surowców powodujący w konsekwencji wzrost
kosztów produkcji i cen.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin