Pytania do egzaminu z metodyki nauczania informatyki

1.       Jakie możliwości komputerów wykorzystuje się do celów dydaktycznych?

Do celów dydaktycznych wykorzystuje się następujące możliwości komputera:

·         zdolność prowadzenia dialogu z uczniem,

·         tworzenie barwnych, animowanych obrazów na ekranie, w tym symulacji,

·         wykonywanie obliczeń,

·         przetwarzanie i drukowanie grafiki i tekstu,

·         komponowanie i przetwarzanie muzyki,

·         posługiwanie się specyficznym językiem programu,

·         zakres i stopień koncentracji,

·         pokonanie zjawiska wrodzonej bezradności (w kontaktach dziecko- komputer już nie; komputerofobia- teraz dorośli),

·         rola wzmocnień na efekty uczenia się, nagrody w postaci dźwięku lub grafiki.

2.       Proszę opisać kształcenie skorelowane.

Kształcenie skorelowane jest wariantem w systemie klasowo – lekcyjnym, którego idea sprowadza się do optymalizacji współpracy nauczyciela informatyki z nauczycielem innych przedmiotów, zmierzający do integracji treści tych przedmiotów. Nauczyciel informatyki pragnący wykorzystać tą koncepcję, powinien podczas planowania swej pracy dydaktycznej na przyszły rok, skontaktować się z nauczycielami innych przedmiotów w danej klasie i poinformować ich o tych planach, prosząc jednocześnie o wskazanie możliwych obszarów współpracy.

3.       Jakie są kryteria oceny programów nauczania informatyki?

Kryteria oceny programów nauczania:

-          Możliwość osiągnięcia wymaganych standardów edukacyjnych (podstawa programowa)

-          Możliwość realizacji zadań szkoły

-          Dostosowanie programu do predyspozycji i możliwości dzieci i młodzieży

-          Możliwość dostosowania programu do wyposażenia szkolnej pracowni komputerowej

-          Wyposażenie w podręczniki dla nauczyciela, ucznia, zeszyty ćwiczeń oraz płytę CD z ćwiczeniami

-          Zawartość treści ścieżek edukacyjnych

-          Zawartość narzędzi pomiaru założonych osiągnięć uczniów

-          Elastyczność programu, możliwość realizacji indywidualnych zainteresowań ucznia

-          Zawartość nowatorskich koncepcji metodycznych

-          Zapewnienie ciągłości realizacji zadań na poszczególnych poziomach kształcenia

-          Prowadzenie przez wydawnictwo warsztatów metodycznych

(Niemierko- planowanie pracy dydaktycznej)

4.       Jak tworzy się plan pracy dydaktycznej?

Przy planowaniu lekcji można posłużyć się następującymi wskazówkami:

-          Dane ogólne: data, klasa, wiek uczniów, liczba uczniów, czas trwania lekcji, nauczany przedmiot

-          Charakterystyka uczniów- dotychczasowa znajomość poruszanej tematyki, potrzeby, oczekiwania

-          Cel ogólny: dlaczego realizujemy taki temat

-          Cele operacyjne: czego dokładnie uczniowie mają się nauczyć na tej lekcji.

-          Temat: o czym będzie mowa

-          Zamierzona struktura lekcji : określenie ogniw i czasu ich trwania.

PLANOWANIE PRACY DYDAKTYCZNEJ 3 etapy:

I.                    Planowanie kierunkowe- obejmuje zasięgiem rok szkolny, określa cele kształcenia oraz materiał nauczania. Polega ono na powiązaniu celów z materiałem nauczania. W trakcie planowania kierunkowego podejmuje się decyzje, które fragmenty materiału nauczania umożliwiają osiągnięcie poszczególnych celów kształcenia.

II.                  Planowanie wynikowe- obejmuje zasięgiem działa programowy, rozdział, określa wymagania programowe- wynik; umożliwia ocenę osiągnięć uczniów oraz skuteczność pracy nauczyciela; umożliwia określenie wymagań programowych w odniesieniu do kolejnych lekcji.

III.                Planowanie metodyczne- obejmuje lekcję- przygotowanie konkretnej jednostki lekcyjnej/ kilku lekcji, związane z określeniem wymagań programowych oraz przebiegiem zajęć (Niemierko).

Plan pracy dydaktycznej- będący wynikiem analizy programu nauczania, powinien w zasadzie stanowić uporządkowaną sieć (informacyjnych, zadaniowych, problemowych) za pośrednictwem, których zamierza się realizować cele kształcenia niż tylko programowy wykaz treści kształcenia.

W wytworzeniu planu pracy dydaktycznej należy przestrzegać strukturyzacji treści.

Ważna role w przedmiocie nauczania odgrywają struktury, dzięki którym, możliwy jest transfer między przedmiotowy. Podstawowymi elementami planów pracy dydaktycznej powinny być bloki tematyczne.

Rozszerzone plany pracy dydaktycznej mogą zawierać także adnotacje literaturowe i dotyczące środków i materiałów dydaktycznych (pracownie).

5.       Od czego uzależniony jest dobór metod kształcenia?

Teoria wielostronnego kształcenia zakłada istnienie zależności pomiędzy sposobami (drogami) uczenia się a samym procesem poznawania świata przez człowieka. Dobór metod nauczania uzależniony jest od:

-          celów nauczania i odpowiadających im treści, przeznaczonych na dana jednostkę lekcyjną

-          celów i zadań pracy dydaktyczno- wychowawczych,

-          charakterystycznych właściwości poszczególnych przedmiotów nauki szkolnej,

-          organizacji mediów dydaktycznych- ich posiadanie,

-          wieku uczniów, ich możliwości, zainteresowań

6.       Czy praca z książką w kontekście kształcenia informatycznego może przyjmować inny wymiar?

Praca z książką może przyjmować formę pracy w dokumentach elektronicznych (np. elektroniczne książki angielskie e-books). Dzięki sieci Internet możliwe jest korzystanie z baz danych bibliotecznych, serwisów informacyjnych. W szkolnej pracowni komputerowej zajęcia wygodniej jest prowadzić z materiałami pisanymi, w postaci elektronicznej, przez co doskonali się obsługa komputera i oprogramowania służącego przeglądaniu dokumentów elektronicznych.

7.       Proszę wymienić zadania, jakie może spełniać metoda ćwiczeń.

Metoda ćwiczeń spełnia następujące zadania:

-          Uświadamianie uczniom nazwy, celu i znaczenia kształtowania umiejętności

-          Sformułowanie na podstawie posiadanej już wiedzy jednej lub kilku reguł postępowania

-          Wzorcowe wykonywanie danej czynności przez nauczyciela

-          Próbne demonstrowanie działania przez uczniów pod kontrolą nauczyciela

-          Systematyczne i samodzielne wykonywanie ćwiczeń przez uczniów

-          Kontrola i ocena wykonywania zadania

8.       Proszę wymienić czynności nauczyciela podczas pokazu.

W trakcie pokazu nauczyciel powinien:

-          przygotować uczniów do obserwacji

-          kierować tą obserwacją w trakcie trwania pokazu

-          zapewnić uczniom maksymalnie dobre warunki obserwacji

-          demonstrowanie uczniom przedmiotów, procesów, zjawisk, wydarzeń

-          jednoczesne objaśnianie

9.       Proszę podać przykłady wykorzystania instruktażu na zajęciach z informatyki lub technologii informacyjnej.

Instruktaż należy do metod praktycznych i jest  przygotowaniem uczniów do działania poprzez udzielanie ustnych informacji. Uczeń jest osobą, która nie posiada zazwyczaj dostatecznie opanowanej wiedzy i umiejętności wykonawczych. Instruowanie ucznia ma na celu wyuczenie pewnych czynności niezbędnych do  wykonywania określonych zadań, stanowiących podmiot instruowania.

Instruktaż ma znaczenie szersze niż omówienie. W instruktażu oprócz słowa mówionego, można wykorzystać przekaz pisemny, język umowny.

Instruktaż najczęściej przeprowadza się przed stosowaniem metod ćwiczeń lub zajęciach praktycznych (np. przed wykończeniem lub w jego trakcie, przez uczniów operacji redakcji tekstu w edytorze, nauczyciel powinien dokonać instruktażu dotyczących formatowania tekstu, układu strony dokumentu itp.)

10.   W jaki sposób nauczyciel inicjuje sytuację problemową?

Sytuację problemową można zainicjować stosując metody słowne, np. dyskusję, pogadankę lub opowiadanie wsparte fotografami, artykułami itp.

Nauczyciel inicjuje sytuację problemową poprzez:

1)      trzeba uczniów postawić wobec praktycznego lub teoretycznego zadania, którego wykonania wymaga odkrycia przewidzianych do opanowania nowych wiadomości i działań

2)      zadanie odpowiada intelektualnie możliwościom uczniów

3)      zadanie problemowe pojawiają się przed objaśnieniem przyswajanego materiału

4)      zadaniami problemowymi mogą być:

-          zadania do wyuczenia

-          pytania

-          zadania praktyczne

11.   Proszę narysować schemat blokowy funkcjonowania systemu generator – ewaluator.

I1, I2... In – informacje

P1, P2... Pn - pomysły

12.   W jakich etapach klasycznej lekcji problemowej wykorzystuje się komputer?

Komputer wykorzystuje się w takich etapach lekcji problemowej, jaki:

-          Jest czynnym źródłem informacji, niezbędnych do rozwiązania danego problemu

-          Ułatwia określenie przypuszczalnego rozwiązania problemu, czyli postawienie hipotezy roboczej

-          Pozwala na porównanie proponowanego przez uczniów rozwiązania ze stanem wiedzy dostępnej w danej dziedzinie, czyli tzw. Weryfikację wewnętrzną hipotezy

-          Daje możliwości modelowanie zjawisk, sprawdzenia ich przebiegu przy zmianie parametrów (wielokrotnie i w dowolnej ilości) oraz weryfikowania poprawności rozwiązania, jest wiec swego rodzaju naukowym laboratorium.

13.   Proszę scharakteryzować grę symulacyjną.

(z łac. simulato- naśladowanie, podobieństwo).

To najbardziej popularna gra dydaktyczna, wdrażająca uczniów do wszechstronnej analizy problemów będących dla kogoś problemami rzeczywistymi. Wyniki przyjętych przez wszystkich rozwiązań porównuje się w tej grze z rozwiązaniami faktycznymi, które są symulowane na lekcji.

K. Kruszewski sformułował kilka uwag dotyczących konstruowania gry dydaktycznej:

-          nie powinna być trudna w użyciu,

-          powinna oddawać ważne aspekty rzeczywistości i być w zgodzie z rzetelną wiedzą o tej rzeczywistości,

-          jej przebieg nie powinien zależeć od cech graczy (np. niecierpliwości),

-          w rozsądnych granicach przebieg ten może zależeć od kompetencji gracza.

14.   Proszę wskazać przydatność metody sześciu kapeluszy myślowych w edukacji informatycznej.

Kapelusz zielony- symbolizuje pomysły, rozwiązania alternatywne, propozycje, sugestie, koncepcje. Kapelusz ten dotyczy myślenia twórczego.

Kapelusz żółty- to korzyści, zalety, zyski, oszczędności. Kapelusz ten wymaga myślenia całkowicie racjonalnego, logicznego. (czyli argumenty- bo...).

Kapelusz czarny- oznacza wyszukiwanie wad, negatywnych osądów, weryfikacje faktów, ocenę prawidłowości. Jest to kapelusz myślenia krytycznego, wymagającego racjonalności i logiki.

Kapelusz czerwony- charakteryzuje emocje, odczucia, przeczucia, intuicję. Wypowiedzi związane z myśleniem w tym kapeluszu nie trzeba popierać racjonalnymi argumentami.

Kapelusz niebieski- wykorzystywany jest do analizy procesu myślenia, jego kontroli i sterowania. Kapelusz ten symbolizuje czynności organizacyjne związane z funkcjonowaniem umysłu osoby wykorzystującej ten styl myślenia.

Autor wyróżnił 6 różnych stylów w procesie myślenia. Gdybym myślał tylko w jednym, ulubionym „ stylu ->problemy w komunikowaniu się z innymi.

Można nauczyć dzieci świadomie wybierać styl, zależnie od potrzeby chwili.

W krajach anglosaskich „nałożyć czapkę myślową”= „ zacznij myśleć”.

„Pomyślmy w kolorze...”

Problematyką tą zajmuje się również prof. Nęcka (psycholog twórczości).

Kapelusz Biały- neutralny, zimny- myślenie logiczne o informacji, że można ją udokumentować, ma być sprawdzona, ścisła.

Do każdego koloru (np. białego) możemy zawsze wrócić. Nauczyciel narzuca styl myślenia, w jednym stylu.

Często nie wykorzystuje się niebieskiego kapelusza (analiza wszystkich punktów, o których mówiło się w poprzednich kapeluszach; czynność porównywana do przelotu samolotu przez chmury).

Ważne, by wybierać kapelusz żółty przed czarny (Europejczycy myślą o wadach, a biorąc pod uwagę, że wiele pomysłów wady posiada- narażamy pomysł na odrzucenie).

* L: „Naucz swoje dziecko myśleć” Edward de Bono

Komputer w metodzie 6ciu kapeluszy myślowych może być wykorzystany w czterech spośród sześciu kapeluszy. Bezdyskusyjna jest przydatność w trakcie myślenia kolorem białym. Może on także wspomóc proces myślenia twórczego, czyli myślenia w kolorze zielonym.

15.   Proszę opisać funkcje informacyjne oraz selekcyjną ewaluacji wiedzy ucznia.

  Ocenie można przypisać dwie funkcje: informacyjna lub selekcyjną.

→Funkcje informacyjne- ze względu na adresatów, których dotyczą dzielą się na:

1. Uczeń - ocena informuje ucznia (również jego rodziców), które wiadomości są przez niego opanowane a które nie, jaki jest stopień opanowania treści. Ocena wpływa na sferę motywacyjną ucznia. Świadomość ewentualnych braków wiedzy pozwala uczniowi na jej uzupełnienie. Dotyczy to zwłaszcza braków wskazanych przez nauczyciela, których uzupełnienie jest niezbędne w dalszym zdobywaniu wiedzy z zakresu informatyki i technologii informacyjnej oraz skorelowanych z nimi treściowo innych przedmiotów szkolnych.

2. Nauczyciel oraz szkoła (informuje nauczyciela o efektach jego pracy dydaktycznej, dzięki analizie ocen może on wnioskować o stopniu osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia, a także wprowadzić odpowiednie korekty w działaniach dydaktycznych. Korekty te mogą dotyczyć metod i form nauczania, organizacji pracy, a nawet form kontroli wiedzy.

→Funkcja selekcyjna oceniania wiąże się z oczekiwaniami społeczeństwa w kwestii udzielenia pomocy przez szkolnictwo w dokonaniu selekcji ludzi dopełnienia przez nich ról społecznych i zawodowych, w praktyce, na każdym szczeblu edukacji występuje konieczność podjęcia decyzji, co do dalszych losów uczniów.

...