21.12.2010.
Układ oporowy:
- u zwierząt nie posiadających szkieletu jego rolę spełnia wnętrze ciała, które może być wypełnione płynem lub tkanką łączną;
-kolejną formą jest układ oporowy w formie szkieletu zewnętrznego występujący u stawonogów;
-u szkarłupni występuje szkielet wewnętrzny zbudowany z elementów wapiennych;
-z kolei u strunowców rozwinął się wyspecjalizowany szkielet wewnętrzny doskonale zapobiegający skracaniu się ciała podczas skurczów mięśni, co pozwala na efektywne wykorzystywane ich siły podczas poruszania się .
Struna grzbietowa:
-u form pierwotnych stanowi ona podstawowy element szkieletu;
-jest pochodzenia endodermalnego, ma postać elastycznego pręta ciągnącego się przez całe ciało zwierzęcia;
-zbudowana jest z silnie zwakualizowanych komórek o kształcie płytek ustawionych prostopadle do długiej osi struny;
-swoją sztywność zawdzięcza utrzymaniu się znacznie wyższego ciśnienia wewnętrznego komórek niż w otaczających ją tkankach.
SCHEMAT STRUNY GRZBIETOWEJ (U NP. LANCETNIKA)
-struna grzbietowa nie jest członowana i nigdy się nie bierze udziału w tworzeniu szkieletu chrzestnego czy kostnego;
-w miarę filogenetycznego wokół struny grzbietowej powstaje stopniowo kręgosłup przejmujący jej funkcje. Struna grzbietowa natomiast zanika.
Acrania- bezczaszkowe:
-przez okres całego życia podstawowym elementem szkieletu pozostaje struna grzbietowa;
-dodatkowo strunę grzbietową otacza pochwa łącznotkankowa, od której w górę odchodzą dwa fałdy otaczające cewkę nerwową, łącząc się powyżej niej i wspierające fałdy grzbietowej;
Petromyzones- minogi:
-szkielet jest zbudowany z chrząstki i tkanki łącznej, która tworzy błoniaste przegrody i osłony;
-struna grzbietowa otoczona jest osłoną łącznotkankową;
-po górnej stornie osłony łącznotkankowej leżą parzyste chrząstki homologiczne z górnymi łukami kręgów;
-występuje szkielet lejka przed gębowego zbudowany z szeregu chrząstek wspierających także język;
SZKIELET PRZEDNIEJ CZĘŚCI CIAŁA MOINOGA
Szkielet kręgowców:
-poza struną grzbietową jest pochodzenia mezodermalnego;
-jego podstawowa droga rozwoju czyli droga rozwoju kości zastępczych obejmuje trzy stadia:
*łącznotkankowe
*chrzęstne
*kostne
-jednakże część kości podczas swojego rozwoju nie przechodzi stadium chrzęstnego i te kości nazywamy kośćmi skórnymi lub pokrywowymi.
-ogólnie wraz z rozwojem ewolucyjnym następowało stopniowe kostnienie szkieletu;
Podział szkieletu:
*Czaszka:
-mózgoczaszka
-trzewioczaszka
*Szkielet osiowy:
-u kręgowców typowo wodnych można wyróżnić odcinki tułowia i ogonowy;
-u kręgowców lądowych wyróżniamy odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy;
*Szkielet pasów kończyn:
-szkielet kończyny przedniej;
-szkielet kończyny tylnej;
Rozwój i ewolucja mózgoczaszki- Neurocranium:
-większość mózgoczaszki powstaje z kości zastępczych, jednakże sklepienie rozwija się z kości skórnych;
-część trzystrunowa- jako pierwsze pojawiają się chrząstki trzystrunowe. Chrząstki trzystrunowe leżą po dwóch stronach struny grzbietowej, sięgają do jej przedniego końca. Chrząstki trzystrunowe wykazują ślady segmentacji;
Rozwój i ewolucja Neurocranium:
-beleczki przedstrunowce i chrząstki trzystrunowe rozrastają się łączą tworząc płytkę podstawową na której spoczywa rozwijające się w tym czasie mózgowie;
-po bokach tworzącej się płytki podstawowej wytwarzają się parzyste torebki: słuchowe, węchowe i oczne. Torebki te scalają się z płytką podstawową tworząc osłonę mózgowia z boków;
-na tym etapie między mózgowie osłania błona łącznotkankowa;
-takie zaawansowane rozwojowe wykazuje czaszka bezżuchwowców. W ich czaszce brak części potylicznej stąd nazywamy ją pramózgoczaszką;
-u reszty kręgowców powstaje część potyliczna z przekształconych kręgów, które zrastaj się z mózgoczaszką;
-dalsza ewolucja czaszki polega na jej kostnieniu, dochodzi do zrośnięcia powstałej części potylicznej, torebek słuchowych, węchowych, ocznych z podstawą czaszki;
Rozwój i ewolucja trzewioczaszki:
-rozwinęła się ona niezależnie od mózgoczaszki z szkieletu trzewiowego;
-pierwotnie szkielet trzewiowy podtrzymywał szczeliny skrzelowe i przednią część przewodu pokarmowego. W swojej pierwotnej formie składa się ona z łuków skrzelowych;
-dwie pierwsze pary łuków uległy całkowitej redukcji lub zachowują się w formie szczątkowej jako chrząstki wargowe;
-trzecia para łuków skrzelowych tworzy zrąb właściwego aparatu szczękowego, który uzyskuje połączenie z mózgoczaszką;
-czwarta para łuków skrzelowych przekształciła się w aparat gnykowy;
-dalsze pary łuków skrzelowych u kręgowców pierwotnie wodnych tworzą szkielet aparatu skrzelowego, u kręgowców lądowych łuki te ulegają dalszym przekształcenia i redukcji tworząc szkielet języka i niektóre elementy szkieletu krtani;
-u żuchwowców zanikły trzy pierwsze pary szczelin skrzelowych i doszło do przekształcenia pierwszych par łuków skrzelowych;
Ewolucja czaszki:
-w trakcie ewolucji zachodziła stopniowa redukcja pancerza;
gizia2592