144_511204_kontroler_biletow.doc

Kontroler biletów

(511204)

Pracownicy usług i sprzedawcy

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych

Kontroler biletów (511204)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła

ISBN               978-83-7951-000-9 (całość)

ISBN              978-83-7951-144-0 (144)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99

e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl    http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65

e-mail: instytut@itee.radom.pl                  http://www.itee.radom.pl

Spis treści

1.              Dane identyfikacyjne zawodu                             4             

1.1.              Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach                            4

1.2.              Notka metodologiczna i autorzy                            4

2.              Opis zawodu                            6

2.1.               Synteza zawodu                             6

2.2.               Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu                             6

2.3.               Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)                             6

2.4.               Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu                             7

2.5.               Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie                            7

2.6.               Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzenia/wali-dacji kompetencji                            7

2.7.               Zadania zawodowe                            8

2.8.               Wykaz kompetencji zawodowych                            8

2.9.              Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK                            8

3.              Opis kompetencji zawodowych                             10

3.1.              Kontrolowanie dokumentów przewozowych Kz1                             10

3.2.              Nakładanie opłat dodatkowych Kz2                             11

3.3.              Kompetencje społeczne KzS                             12

4.               Profil kompetencji kluczowych                             13

5.              Słownik                             14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

511204 Kontroler biletów

Grupa wielka 5 – Pracownicy usług i sprzedawcy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 5112 – Kierownicy pociągu, konduktorzy i rewizorzy (w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 5112 Transport conductors).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 49. Transport lądowy oraz transport rurociągowy, Grupa 49.3. Pozostały transport lądowy pasażerski.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 7 przedsiębiorstwach (duże – 3, średnie – 2, małe – 2, w tym usługowe – 5, usługowo-handlowe – 2), przeprowadzonych w kwietniu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

·       Marcin Grzybowski – PKS w Gryficach,

·       Mariusz Krupa – Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego w Szczecinie,

·       Jan Machometa – Sfinx Sp. z o.o. w Świnoujściu,

·       Tomasz Szybowski – Zespół Szkół nr 4 w Szczecinie.

Ewaluatorzy:

·       Marian Nowak – PKS w Świdwinie,

·       Cecylia Kolanowska – Ośrodek Doskonalenia Kadr SIPM w Poznaniu.

Recenzenci:

·       Marcin Bonisławski – Dział Kontroli Biletów, ZW Renoma Sp. z o.o. w Sopocie,

·       Joanna Michniak – Akademia Transportu i Przedsiębiorczości Sp. z o.o. w Warszawie.

Komisja Branżowa (zatwierdzająca):

·       Bogusław Madej (przewodniczący) – Zrzeszenie Międzynarodowych Drogowych Przewoźników w Warszawie,

·       Robert Madej – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Częstochowie,

·       Sławomir Rakowiecki – NSZZ „Solidarność” Zakładów Autobusowych i Transportowych w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

·       15.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Kontroler biletów sprawdza ważność dokumentów przewozowych
w środkach transportu lądowego.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary występowania zawodu

Kontroler biletów jest zawodem o charakterze usługowym. Celem jego pracy jest kontrola dokumentów przewozu w pojazdach i pociągach oraz w przypadku ich braku, nakładanie na pasażerów opłat dodatkowych; a w rezultacie uniknięcie strat finansowych przewoźników spowodowanych przez osoby niepłacące za przejazdy. Kontrola biletów polega na sprawdzeniu ważności biletu (autentyczności, okresu ważności, wydruku z kasownika na bilecie jednorazowym) i dokumentu uprawniającego do bezpłatnego/ulgowego przewozu oraz właściwego wykorzystania biletu liniowego. W wypadku stwierdzenia nieważnego dokumentu przewozu kontroler biletów zapoznaje pasażera z podstawą nałożenia opłaty za przejazd, wysokością opłaty i sposobem płatności, a następnie wystawia druk opłaty dodatkowej jako pokwitowanie lub jako wezwanie do zapłaty. W razie niezapłacenia należności i nie okazania dokumentu, kontroler w celu ustalenia tożsamości pasażera wskazuje mu miejsce w którym powinien pozostać (dotyczy to także opuszczenia pojazdu na wskazanym przystanku) do czasu przybycia policji lub straży miejskiej. Kontroler ma obowiązek poinformowania pasażera o przysługujących mu prawach i trybie złożenia reklamacji lub skargi.

2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)

Miejscem pracy kontrolera biletów są środki transportu lądowego, takie jak: autobus, tramwaj, trolejbus, kolej podziemna lub naziemna. Kontroler może występować w stroju służbowym, lub w ubraniu dowolnym pozwalającym na wykorzystanie elementu zaskoczenia. Kontroler biletów musi posiadać służbową legitymację/identyfikator umieszczaną w widocznym miejscu w trakcie kontroli, telefon komórkowy, bloczek druków opłat dodatkowych oraz w przypadku stosowania przez przewoźnika biletów elektronicznych czytnik biletów. Największe zagrożenie w pracy kontrolera stwarzają agresywnie reagujący pasażerowie. Praca kontrolera biletów przebiega zazwyczaj w systemie dwu- lub trzyzmianowym. Kontrole prowadzone są w zespołach.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Kontroler powinien być czujny i spostrzegawczy oraz odznaczać się zdolnością organizowania i planowania pracy własnej. Osoba wykonująca ten zawód powinna być uprzejma, stanowcza i konsekwentna, charakteryzować się odpornością na stres i kulturą osobistą. Specyfika zawodu wymaga również asertywności, dokładności i sumienności. Kontroler powinien umieć pracować w zespole. Wykonywanie zawodu kontrolera biletów wymaga sprawności ruchowej, dobrego wzroku i słuchu. Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu są wady wzroku i słuchu nie podlegające korekcji oraz niepełnosprawność ruchowa. 

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie kontrolera biletów zatrudniane są osoby, które mają ...