ANATOMIA TOPOGRAFICZNA - wykład ptaki.docx

ANATOMIA TOPOGRAFICZNA – wykład 24II2014

Anatomia ptaków domowych – najważniejsze różnice pomiędzy ptakami a ssakami.

Ptaki „pozbyły” się wszystkiego, co je obciążało, aby umożliwić sobie latanie. Nie mają zębów, więc żeby rozdrabniać pokarm połykają kamienie – środek ciężkości.

Są kręgowcami stałocieplnymi, są bardzo zróżnicowane jeśli chodzi o rozmiary i budowę, niektóre są inteligentne np. krukowate, są opierzone, przednie kończyny przekształcone są w skrzydła, mają bardzo krótki przewód pokarmowy.

Układ oddechowy dzięki workom powietrznym umożliwia oddychanie w czasie wdechu i wydechu.

Podobno pochodzą od dinozaurów – pierwszy ptak – archeopteryks, dinozaury pokryte piórami z rozwiniętymi kończynami piersiowymi dały początek współczesnym ptakom, miały chwytne palce, zęby, długi kostny ogon.

Dzielą się na:

·         Bezgrzebieniowe – nie mają grzebienia na mostku

·         Grzebieniowe – uskrzydlone

o        Kuraki – Galliformes: kury, indyki, perliczki

o        Blaszkodziobe – Anseriformes: gęsi, kaczki

Układ kostny:

·         Spneumatyzowane kości, często z zachyłkami worków powietrznych, lekki szkielet

·         Czaszka zbudowana jest z gąbczastych i bardzo wytrzymałych kości, powstaje w wyniku kostnienia wtórnego

·         Wyróżnia się mózgowio- i trzewioczaszkę

·         Trzewioczaszka zbudowana jest na bazie łuku szczękowego, gnykowego i skrzelowego

·         Mają doskonały wzrok, niektóre również węch, głównie padlinożercy, dlatego mają duże oczy i oczodoły

·         Jest tylko jeden kłykieć kości potylicznej, co umożliwia obrót głowy o 270o

·         Kości mózgowioczaszki szybko się zrastają

·         Brak kości międzyciemieniowej

·         Brak błędnika kości sitowej

·         W kości klinowej są tylko skrzydła skroniowe

·         Przegroda międzyoczodołowa – septum interorbitale

·         Górna część dzioba łączy się ruchomo za pomocą kości czworobocznej, podniebiennej

·         Podniebienie otwarte, łączy jamę nosową z jamą gębową, gołębie zasysają wodę

·         Kości skrzydłowe

·         Kości siekaczowe zrastają się w jedną

·         Słabo rozwinięta szczęka

·         Jama nosowa niewielka, ma 3 małżowiny nosowe

·         Kości podniebienne mają dużą ruchomość

·         Łuki jarzmowe składają się z dwóch kości – jarzmowej i czworobocznojarzmowej

·         Dolna część dzioba: kości zębowa, stawowa, płatowa (spleniale), kątowa, nadkątowa, uzupełniająca, gnykowa

·         Kość gnykowa – jedna para rogów zawiesza kość, składa się z 2 lub 3 członów, do przodu skierowana jest kość śródjęzykowa, a do tyłu kil – carina

·         Kręgosłup składa się z 39-63 kręgów bez pygostylu

·         1 i 2 różnią się od innych, atlas łączy się z jednym kłykciem

·         Żebra od ostatnich kręgów szyjnych, w kierunku dolnym, części kręgowe żeber, łączą się z mostkiem, tworzą bardzo mocną klatkę piersiową, mają wyrostki haczykowate skierowane ku tyłowi łączą się z następnym żebrem

·         Notarium – zrośnięte kręgi piersiowe 3-5

·         Synsakrum – zrośnięte kręgi lędźwiowe i krzyżowe

·         Pygostyl – zrośnięte kręgi ogonowe, mocują sterówki ogona

·         Kręgi szyjne mają dużą ruchomość

·         Dwa pierwsze piersiowe tworzą staw siodełkowy

·         1-2 żebra wolne, bez części mostkowej, pozostałe połączone stawowo z mostkiem

·         Mechaniczne zgniecenie klatki piersiowej przez skrzydła w czasie lotu wypycha powietrze z worków umożliwiając podwójne oddychanie

·         Mostek jest silnie rozbudowany: z tyłu wcięty, z przodu ma duże powierzchnie stawowe do połączenia z kośćmi kruczymi, z dołu grzebień mostka – miejsce przyczepu mięśni

·         Obręcz barkowa całkowicie zachowana, ma kości krucze, obojczyki, które tworzą widełki i scalają stronę prawą i lewą

·         Wydłużone i płaskie łopatki

·         Spneumatyzowana kość ramienna

·         Kość łokciowa jest silniejsza od promieniowej

·         Nadgarstek składa się z 2 kości: promieniowej i łokciowej