ZAKRES OBOWIĄZKÓW I ZADANIA
PEDAGOGA SZKOLNEGO
I. ORGANIZACJA PRACY
l. Zaplanowanie zadań na rok szkolny
Sporządzenie rocznego planu pracy w oparciu o zakres obowiązków pedagoga szkolnego,
Statut, Program Wychowawczy , Szkolny Program Profilaktyki, plan pracy szkoły
z uwzględnieniem nowych przepisów oświatowych.
2. Ustalenie zasad współpracy w środowisku szkoły.
Zapoznanie z godzinami pracy pedagoga (tablica ogłoszeń).
Zapoznanie rady pedagogicznej z planem pracy.
3.Współpraca z innymi instytucjami
Przedstawienie form współpracy z wychowawcami, pedagogami specjalnymi oraz rodzicami
(informacje o badaniach).
Określenie zasad współpracy.
Opracowanie procedur współpracy z PPP.
Współpraca ze szkołami ponadgimnazjalnymi w celu śledzenia dalszych losów
absolwentów.
Ścisła współpraca ze strukturami samorządowymi.
4. Prowadzenie dokumentacji pedagogicznej.
*Założenie i prowadzenie na bieżąco dziennika zajęć pedagoga szkolnego.
*Przygotowanie formularzy wniosków i zawiadomień.
*Prowadzenie rejestru wniosków uczniów kierowanych do PPP.
*Prowadzenie rejestru uczniów przebadanych w PPP.
*Gromadzenie i porządkowanie opinii wg przynależności do klasy.
*Sporządzanie wykazów uczniów kierowanych do różnych form pomocy.
*Opracowanie karty pracy z uczniem.
Zadania pedagoga szkolnego
Pedagog szkolny to (wg "Ecyklopedii pedagogicznej") osoba zatrudniona w szkole w celu uzupełniania, pogłębiania i rozszerzania działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez nauczycieli. Definicja ta ustala niejako obszary działania i zakresy obowiązków pedagoga szkolnego, ale aby odpowiedzieć na zadane w tytule pytanie, należy skupić się na oczekiwaniach jakie w stosunku do niego mają osoby, z którymi współpracuje.
Organizuje w szkołach i placówkach pomoc psychologiczną i pedagogiczną dla dzieci i młodzieży, której celem jest wspomaganie rozwoju psychicznego i efektywności uczenia się poprzez pomoc wychowawcom klas i współdziałanie z nauczycielami, rodzicami (opiekunami prawnymi), pielęgniarką szkolną, organami szkoły oraz instytucjami pozaszkolnymi zwracając uwagę na przestrzeganie postanowień Konwencji Praw Dziecka.
Ale głównym partnerem w pracy pedagoga szkolnego jest uczeń.
Wśród poruszanych problemów znajdują się:
· pomoc wychowawcom klas w rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowaniu przyczyn niepowodzeń szkolnych i trudności wychowawczych poprzez obserwację zachowania pojedynczych uczniów i klasy, rozmowy indywidualne i uczestnictwo w godzinach wychowawczych oraz innych spotkaniach z klasą, analizowanie wyników nauczania i ocen zachowania, rozmowy z rodzicami (opiekunami prawnymi), wywiady środowiskowe, udział w wywiadówkach i radach pedagogicznych, porady wychowawcze, prowadzenie lub organizowanie prelekcji i dyskusji na tematy ważne i interesujące młodzież;
· określenie form i sposobów udzielania pomocy uczniom, w tym uczniom poprzez wydawanie opinii i zaleceń dotyczących stymulowania rozwoju lub pokonywania przez uczniów trudności rozwojowych, wyrównywania braków i luk w nauce;
· zorganizowanie zajęć kompensacyjno-korekcyjnych dla dzieci wymagających takiej pomocy;
· współorganizowanie zajęć dydaktycznych prowadzonych przez nauczycieli nauczania specjalnego dla uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych, w tym: klas specjalnych, form integracyjnych, nauczania indywidualnego;
· udzielanie pomocy psychologicznej i pedagogicznej uczniom realizującym indywidualny program lub tok nauki poprzez konsultacje dla uczniów, rodziców i nauczycieli;
· koordynację działań podejmowanych na terenie szkoły z zakresu orientacji zawodowej, tj. organizowanie w odpowiednim czasie informacji (spotkania, prelekcje, wycieczki) ułatwiającej młodzieży wybór dalszego kierunku kształcenia i zawodu;
· działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej poprzez informowanie rodziców i uczniów o możliwościach i procedurze uzyskania zasiłków, stypendiów i innych form pomocy materialnej oraz współdziałanie z instytucjami i organizacjami pozaszkolnymi udzielającymi wsparcia materialnego;
· współpracę z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi poradniami specjalistycznymi w zakresie konsultacji metod i form pomocy udzielanej uczniom oraz w zakresie specjalistycznej diagnozy w indywidualnych przypadkach;
· współdziałanie z organami szkoły, policją, sądami w przypadkach wykroczeń uczniów (naruszenie regulaminu szkoły lub prawa);
· prowadzenie dokumentacji, tj. dziennika pedagoga oraz teczek indywidualnych dzieci i młodzieży zawierających dokumentację prowadzonych badań i czynności uzupełniających;
· doskonalenia swoich kwalifikacji poprzez uczestnictwo w różnych formach doskonalenia i samokształcenia.
W ramach swojej pracy pedagog szkolny współpracuje z takimi placówkami wspierającymi proces dydaktyczno-wychowawczy szkoły, jak:
· Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
· Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej
· Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej
· Punktem Konsultacyjnym ds. Uzależnień
· Poradnią Zdrowia Psychicznego
· Sądem Rejonowym - Wydział Rodzinny i Nieletnich
· Komendą Miejską Policji
· Pedagogami ze szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych
Dynamiczne zmiany zachodzące we współczesnej szkole wymagają od pedagoga wielu nowych kompetencji. Także obecna sytuacja społeczno-ekonomiczna naszego kraju spowodowała zmianę roli pedagoga szkolnego i to zarówno w ilościowym, jak i jakościowym aspekcie świadczonych "usług". Poza tym rola zawodowa pedagoga szkolnego nie jest wyznaczona w szczegółach, co pozwala na jej twórcze dopasowywanie do warunków i potrzeb szkoły, uczniów i środowiska lokalnego.
Pedagog ma zatem do spełnienia wiele obowiązków, wśród których na szczególne podkreślenie zasługuje:
· roztaczanie kompleksowej pomocy dla dzieci z ubogich i niewydolnych rodzin,
· koordynowanie oddziaływań różnych instytucji i osób wspierających rozwój ucznia,
· uzyskiwanie sił drzemiących w środowisku lokalnym, istotnych dla optymalnego funkcjonowania szkoły,
· wykorzystywanie oferty formalnych i nieformalnych instytucji terapeutycznych do wychowawczo-edukacyjnych oddziaływań na indywidualnego ucznia, grupę i rodzinę,
· prowadzenie działalności profilaktycznej.
Pedagog musi spełniać jednocześnie wiele ról: być wychowawcą, opiekunem, edukatorem, diagnostą, terapeutą i animatorem w jednej osobie. W postawie zawodowej pedagoga szkolnego można wyróżnić następujące elementy:
· intelektualny - dotyczący wiedzy o samym zawodzie, wiedzy z zakresu całej grupy przedmiotów pedagogicznych, a także znajomości problematyki pedagogicznej,
· emocjonalny, tj. zaangażowanie w rzeczywistość wychowawczą szkoły jak również uczuciowe przywiązanie do uczniów,
· motywacyjno-działaniowy - dotyczący podnoszenia przez pedagoga na wyższy poziom efektywności pracy wychowawczej i kształtowania w sposób twórczy swojej roli zawodowej.
Pedagog szkolny ma do spełnienia następujące zadania:
Zadania ogólnowychowawcze
Największą wartością, której są podporządkowane wszelkie poczynania pedagoga, jest dziecko i jego dobro. Obserwując rozwój indywidualny każdego dziecka, a także organizując działalność opiekuńczo-wychowawczą, pedagog powinien dobrze się orientować w uwarunkowaniach procesów wychowawczych i czynnikach kształtujących osobowość. Może wtedy przeciwdziałać ujemnym wpływom i wykorzystać dodatnie.
Pedagog musi rozpoznawać wychowawcze środowisko rodzinne oraz podnosić poziom kultury pedagogicznej rodziców. Praca nad podnoszeniem kultury pedagogicznej rodziców należy do podstawowych czynników determinujących treści i metody wychowania w społeczeństwie.
Pedagog kształtuje również specyficzny charakter pracy wychowawczej przez tworzenie ciekawego, niepowtarzalnego środowiska w szkole i wokół niej. W ramach zadań ogólnowychowawczych organizuje również spotkania dyskusyjne z młodzieżą, kształtowanie bowiem poglądów i przekonań odgrywa w wychowaniu dzieci i młodzieży ważną rolę. W skład zadań ogólnowychowawczych, których realizacją zajmuje się pedagog szkolny, wchodzi pomoc uczniom w wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia się.
Indywidualna opieka pedagogiczno-psychologiczna
Jednostka, jej potrzeby oraz problemy są najistotniejszym wyznacznikiem pracy pedagoga. Jest ich tak dużo, jak dużo jest uczniów w szkole. Każdego z nich cechuje bowiem odrębna osobowość, charakter i temperament. Zadaniem pedagoga jest kompensowanie braków i niedociągnięć rodziny, które wpływają na jednostkę. Obecnie często dzieje się tak, że rodzina nie zaspokaja wszystkich potrzeb dziecka, nie potrafi wniknąć w jego psychikę, nie ma czasu na zajmowanie się nim, jest pełna konfliktów, panuje w niej napięta atmosfera, a rodzice niekiedy nie potrafią poradzić sobie z dzieckiem w sytuacji trudnej. Nowe realia spowodowały ciągłe zmiany miejsca zatrudnienia rodziców, zubożenie społeczeństwa, łatwiejszy dostęp do środków odurzających, rosnącą patologię społeczną.
Pedagog zajmuje się również niekorzystnymi dla uczniów zjawiskami, takimi jak: depresje, nerwice czy stany lękowe. Docieka ich przyczyn i stara się podjąć odpowiednie środki zaradcze, które eliminują niepożądane sytuacje i stany uniemożliwiające dzieciom i młodzieży prawidłowe funkcjonowanie w środowisku szkolnym. Ponadto pedagog udziela pomocy uczniom w likwidowaniu napięć psychicznych powstałych na tle konfliktów rodzinnych oraz niepowodzeń szkolnych. Bywa rzecznikiem praw ucznia podczas konfliktów z nauczycielami. Pedagog szkolny zajmuje się również niekorzystnymi zjawiskami, takimi jak: alkoholizm, narkomania i nikotynizm.
Praca korekcyjno-wyrównawcza
W każdej szkole lub nawet klasie można spotkać uczniów, którzy mają braki w wiadomościach szkolnych lub napotykają trudności w nauce. Rola pedagoga szkolnego w takich przypadkach sprowadza się do organizowania odpowiedniej pomocy w postaci grup wyrównawczych. Dla dzieci mających trudności w nauce na skutek mikrodefektów lub defektów rozwojowych tworzy się tzw. zespoły reedukacyjne. Coraz lepsze narzędzia diagnozy i terapii pozwalają na wyłonienie tych dzieci i zastosowanie wobec nich odpowiednich metod pracy.
Do obowiązków pedagoga szkolnego zalicza się też działalność kompensacyjną, która dotyczy wyrównywania braków środowiska rodzinnego w zaspokajaniu potrzeb uczniów - zarówno biologicznych, psychicznych, jak i społecznych. Istotnym elementem w pracy pedagoga szkolnego jest organizowanie różnych form terapii zajęciowej z uczniami z objawami niedostosowania społecznego.
Profilaktyka wychowawcza
W skład zadań profilaktyki wychowawczej wchodzą działania zapobiegające niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi. Zadanie pedagoga w ramach profilaktyki polega na takiej organizacji życia jednostek, która zapobiega wszelkim odchyleniom i niekorzystnym zmianom osobowości. Działalność profilaktyczna pedagoga szkolnego rozpoczyna się od zapoznania się z sytuacją wychowawczą w poszczególnych klasach, a następnie sporządzenia ewidencji uczniów, którzy mają trudności w nauce, sprawiają kłopoty wychowawcze, potrzebują pomocy materialnej itp.
Prowadzenie działalności profilaktycznej to także organizowanie czasu wolnego uczniów. Wśród zadań dotyczących profilaktyki wychowawczej można również umieścić udzielanie wychowawcom i nauczycielom pomocy w ich pracy dydaktyczno-wychowawczej.
W działalności profilaktycznej, którą podejmuje pedagog na terenie szkoły, nie można zapomnieć o współpracy z organizacjami młodzieżowymi w dziedzinie wspólnego oddziaływania na uczniów wymagających szczególnej opieki i pomocy wychowawczej.
Opieka pedagoga jest także potrzebna w związku z zajęciami pozalekcyjnymi i świetlicowymi. Pedagog stara się wniknąć w trudności towarzyszące działalności pozalekcyjnej i pomaga w ich usuwaniu. Zabiega także o to, aby ci uczniowie, którzy wymagają opieki ze względu na zaburzenia w zachowaniu lub trudne warunki rodzinne, znaleźli korzystne środowisko wychowawcze w świetlicy szkolnej. Pedagog szkolny zajmuje się także dziećmi i młodzieżą zagrożoną lub niedostosowaną społecznie. Nie tylko czuwa nad takimi osobnikami, ale także planuje szczegółowo ich dalsze życie w taki sposób, aby odciąć możliwość dostępu do grupy, która może sprowokować do nowych wykroczeń.
W pracy profilaktycznej pedagoga ważne miejsce zajmuje wyrównywanie startu szkolnego, w tym badanie dojrzałości szkolnej. Pedagog ma do zrealizowania bardzo wiele równie ważnych zadań. Nie jest więc w stanie podołać im wszystkim jednocześnie. Te, które w danej chwili wysuwają się na pierwszy plan, stanowią ośrodek jego zainteresowań i wszelkich poczynań.
Pomoc materialna
Realizując to zadanie, pedagog szkolny zbiera niezbędne wiadomości o potrzebach materialnych dzieci od wychowawców klas, opiekunów społecznych oraz przeprowadza wywiady środowiskowe. Tam, gdzie jest potrzebna pomoc materialna, pedagog występuje o przydział doraźnych albo stałych zapomóg, bezpłatnych lub częściowo odpłatnych obiadów, stypendiów itp. Rola pedagoga nie ogranicza się jednak tylko do zapewnienia potrzebującym uczniom tego typu pomocy, ale musi on także czuwać nad właściwym dysponowaniem pieniędzmi uzyskanymi przez rodzinę na pomoc materialną dla dzieci.
W gestii pedagoga szkolnego leży również organizowanie wypoczynku podczas ferii i wakacji. Sytuacja współczesnej szkoły, w której uczy się wielu uczniów, wymaga od pedagoga szkolnego wiele wysiłku, aby mógł dotrzeć do wszystkich potrzebujących jego pomocy wychowanków. Obecnie, kiedy szkoła staje się instytucją otwartą na kontakty ze społecznościami lokalnymi, kiedy zmienia się styl jej pracy, zmieniają się jej potrzeby i oczekiwania, zmianie powinna ulec również rola pedagoga szkolnego. W nowej roli pedagog szkolny powinien przede wszystkim podejmować zadania, które są najbardziej adekwatne do aktualnych potrzeb ucznia i jego środowiska wychowawczego.
Statut szkoły, dokument dotyczący organizacji i funkcjonowania szkoły. Statut szkoły określa m.in. poziom wykształcenia, jaki szkoła zapewnia absolwentom, cele i zadania pracy dydaktyczno-wychowawczej, zakres kompetencji organów funkcjonujących w szkole, zadania nauczycieli oraz innych pracowników, a także prawa i obowiązki uczniów. Statut uchwala rada szkoły na podstawie projektu przygotowanego przez radę pedagogiczną.
Wewnątrzszkolny system oceniania (WSO) prawo szkolne (część statutu szkoły), w którym określone są zasady organizacji oceniania uczniów danej szkoły. Szkoła decyduje, jak ocenia osiągnięcia uczniów, co ocenia, kiedy oraz w jaki sposób rejestrowane będą te osiągnięcia. Do decyzji szkoły należy również sposób i częstotliwość informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach, a także sposób poprawiania ocen. Oceny roczne, które umieszczane są na świadectwach promocyjnych oraz ukończenia szkoły, wystawiane są według obowiązujacej we wszystkich polskich szkołach skali 1 - 6.
Program nauczania jest to w polskim systemie oświaty opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów.
Program liniowy – każda następna część materiału jest dalszym ciągiem poprzedniej, dlatego uczeń danych treści uczy się tylko raz.
Program spiralny – jest pewnym ulepszeniem programu liniowego. Różni się od niego tym, że do tych samych treści wraca się na coraz wyższych poziomach rozszerzając ich zakres.
Program koncentryczny – te same cykle materiału wracają 2 lub więcej razy w odstępach paruletnich co umożliwia uczniom coraz głębsze ich poznanie.
Program wychowawczy szkoły - program, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli danej szkoły. Program wychowawczy musi być zaopiniowany przez radę rodziców i samorząd uczniowski, a jego zadania są częścią programową statutu.
Szkolny program wychowawczy ma przedstawiać w sposób całościowy treści i działania wychowawcze podejmowane przez szkołę w danym roku szkolnym. Przyjęty i uchwalony program wychowawczy jest później realizowany przez całe grono pedagogiczne. Wprowadzenie programów wychowawczych uznać należy za jedno z największych osiągnięć reformy.
STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH
RADA PEDAGOGICZNA:
Ø Określa zadania w zakresie profilaktyki.
Ø Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych.
Ø Dokonuje analizy działalności profilaktycznej na podsumowujących posiedzeniach pedagogicznej
w m-c czerwcu.
NAUCZYCIELE:
Ø Realizują zadania SPP w zakresie swojego przedmiotu oraz współpracują
z wychowawcami klas w realizacji tych zadań.
Ø Wykonują zalecenia zawarte w opiniach wydanych przez poradnię psychologiczno-
i inne placówki specjalistyczne.
Ø Współpracują z instytucjami wspierającymi wychowanie i profilaktykę,
z pedagogiem szkolnym i dyrekcją szkoły.
Ø Bieżąca wymiana informacji.
Ø Konsekwencja w działaniu wśród wszystkich nauczycieli i pracowników szkoły.
WYCHOWAWCY KLAS:
Ø Integrują zespół klasowy ze szczególnym zwróceniem uwagi na uczniów klas
Ø Realizują programy profilaktyczne bądź elementy tych programów zaakceptowane Pedagogiczną
i dyrekcję szkoły.
Ø Biorą udział w szkoleniach na temat profilaktyki ; mają możliwość samodzielnego
programów profilaktycznych.
Ø Dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji uczniów w klasie.
Ø Wyposażają uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Ø Realizują zadania zawarte w SPP we współpracy z rodzicami uczniów.
WICEDYREKTOR SZKOŁY:
Ø Monitoruje pracę wychowawców klas i pedagoga w zakresie profilaktyki.
Ø Diagnozuje wspólnie z pedagogiem oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki.
Ø Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w SPP.
PEDAGOG SZKOLNY:
Ø Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych.
Ø Określa formy i sposoby udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Ø Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców
i nauczycieli.
Ø Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze Szkolnego Programu Profilaktycznego
i Wychowawczego w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli.
Ø Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze, wynikające ze Szkolnego Programu Profilaktycznego.
Ø Prowadzi współpracę z instytucjami wspierającymi realizację zadań profilaktycznych.
Ø Jest głównym koordynatorem wszystkich działań w zakresie realizacji Szkolnego Programu Profilaktycznego.
Ø Prowadzi punkt konsultacyjny dla wszystkich podmiotów realizujących Szkolny Program Profilaktyczny.
RODZICE:
Ø Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga, wychowawców, nauczycieli, dyrekcji szkoły
i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki.
Ø Uczestniczą w realizacji zadań profilaktyki szkolnej.
Ø Mają możliwość korzystania ze szkolnego punktu konsultacyjnego.
ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH
Zasady Szkolnego Programu Profilaktycznego zostały sformułowane na podstawie projektu „Standardów
realizacji pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkołach i placówkach oświatowych”
autorstwa Krzysztofa A. Wojcieszka i Joanny Szymańskiej.
W naszej szkole należą do nich:
Bezpieczeństwo uczniów:
- Respektowanie podmiotowości uczniów.
- Poszanowanie ich godności i indywidualności.
- Ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji.
- Uwzględnianie wieku uczniów.
- Uwzględnienie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczniów.
- Nienaruszanie w stosowanych technikach terapeutycznych mechanizmów obronnych osobowości
uczniów.
- Zatrudnienie w razie potrzeby realizatorów działań profilaktycznych fachowe przygotowanie (pedagogiczne).
Adekwatność oddziaływań:
Działania profilaktyczne będą maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów uczniów oraz będą mieć
konkretnych adresatów.
Skuteczność:
- Działania powinny być zgod...
fokaaszara