Metabolizm glukozy.pdf

PRACA ORYGINALNA

ISSN 16408497

Elisabeth Krampl, Nikolaos A. Kametas, Peter Nowotny, Michael Roden,

Kypros H. Nicolaides

Metabolizm glukozy u kobiet w ci¹¿y

zamieszkuj¹cych na du¿ych wysokociach

nad poziomem morza

Glucose metabolism in pregnancy at high altitude

STRESZCZENIE

WSTÊP. Celem badania by³a ocena wra¿liwoci na

insulinê oraz funkcji komórek b zwi¹zanych z ni¿sz¹

glikemi¹ na czczo u kobiet ciê¿arnych przebywaj¹-

cych na du¿ych wysokociach w porównaniu z ciê-

¿arnymi mieszkaj¹cymi na poziomie morza.

MATERIA£ I METODY. W badaniu uczestniczy³o 215 ko-

biet w 842 tygodniu ci¹¿y, mieszkaj¹cych w Peru.

Rekrutacjê przeprowadzono w miejscowociach Cer-

ro de Pasco, która znajduje siê 4370 m (14 340 stóp)

nad poziomem morza, oraz w Limie, le¿¹cej na wy-

sokoci poziomu morza. Grupê kontroln¹ stanowi³y

53 kobiety, które nie by³y w ci¹¿y (22 w Cerro de

Pasco i 31 w Limie). Glikemiê, insulinemiê oraz stê-

¿enie C-peptydu i proinsuliny na czczo zmierzono

w próbkach krwi uzyskanych z ¿y³y od³okciowej

w godzinach 8.0010.00, wczeniej pacjentki nie

przyjmowa³y pokarmów przez 1014 godzin. Insuli-

noopornoæ oraz funkcje komórek b obliczono z za-

stosowaniem modelu oceny homeostazy.

WYNIKI. Stê¿enie C-peptydu na czczo oraz funkcja

komórek b by³y podobne, stê¿enie insuliny oraz pro-

insuliny na czczo by³y ni¿sze, natomiast insuli-

noopornoæ by³a wy¿sza u kobiet przebywaj¹cych

na wiêkszej wysokoci.

WNIOSKI. Ni¿sza glikemia na czczo u kobiet ciê¿ar-

nych przebywaj¹cych na obszarach po³o¿onych wy-

¿ej w porównaniu z ciê¿arnymi zamieszkuj¹cymi na

poziomie morza przy podobnym wydzielaniu insuli-

ny wi¹¿e siê z wiêksz¹ obwodow¹ wra¿liwoci¹ na

insulinê. Zjawisko to mo¿e czêciowo t³umaczyæ

ni¿sz¹ masê urodzeniow¹ dzieci matek z obszarów

po³o¿onych wysoko nad poziomem morza.

S³owa kluczowe: ci¹¿a, glikemia, insulinowra¿liwoæ,

przebywanie na du¿ych wysokociach nad poziomem

morza, masa urodzeniowa dzieci

ABSTRACT

OBJECTIVE. To assess insulin sensitivity and b -cell func-

tion associated with lower maternal fasting plasma glu-

cose levels at high altitude compared with sea level.

RESEARCH DESIGN AND METHODS. We studied 215

pregnant women at 842 weeks of gestation in Peru.

The women were recruited from Cerro de Pasco,

which is situated 4,370 m (14,340 feet) above sea

level, and Lima, which is at sea level. We also exami-

ned 53 nonpregnant control subjects (22 in Cerro de

Pasco and 31 in Lima). Fasting plasma glucose, insu-

lin, C-peptide, and proinsulin concentrations were

measured in samples obtained from the antecubital

vein between 8:00 A.M. and 10:00 A.M. after an over-

night period of fasting for 1014 h. Insulin resistance

and b -cell function were calculated using homeosta-

sis model assessment.

RESULTS. Fasting C-peptide levels and b -cell func-

tion were similar, fasting concentrations of insulin

Przedrukowano za zgod¹ z: Diabetes Care , 2001, 24, 5, 817822

American Diabetes Association nie odpowiada za poprawnoæ

t³umaczenia z jêzyka angielskiego.

Diabetologia Praktyczna 2001, tom 2, nr 3, 219227

T³umaczenie: dr med. Anna Korzon-Burakowska

Wydanie polskie: Via Medica

219

www.dp.viamedica.pl

Diabetologia Praktyczna 2001, tom 2, nr 3

and proinsulin were lower, and insulin sensitivity was

higher at high altitude compared with sea level.

CONCLUSIONS. Maternal fasting plasma glucose that

is lower at high altitude than at sea level in the pre-

sence of similar insulin secretion is associated with

higher peripheral insulin sensitivity. This may partly

explain the lower birth weights at high altitudes.

tek niebêd¹cych w ci¹¿y, mieszkaj¹cych na du¿ych

wysokociach nad poziomem morza, oraz u kobiet

mieszkaj¹cych na poziomie morza. Analizy dokona-

no za pomoc¹ pomiarów insulinemii, proinsuliny oraz

stê¿enia C-peptydu na czczo w obwodowej krwi ¿yl-

nej, a nastêpnie za pomoc¹ modelu oceny home-

ostazy (HOMA, homeostasis model assessment ) [7].

Materia‡ i metody

Pobrano próbki krwi ¿ylnej od 215 kobiet ciê-

¿arnych mieszkaj¹cych w Peru. Uczestniczki badania

przychodzi³y na rutynow¹ kontrolê w 842 tygodniu

ci¹¿y do rejonowego szpitala w Cerro de Pasco (po³o-

¿onego 14 340 stóp nad poziomem morza) oraz do

Instytutu Materno-Perinatal w Limie (znajduj¹cego siê

na poziomie morza). Próbki krwi pobrano równie¿ od

53 kobiet niebêd¹cych w ci¹¿y, które stanowi³y gru-

pê kontroln¹ (22 w Cerro de Pasco i 31 w Limie). Od

wszystkich kobiet uzyskano pisemn¹ zgodê na udzia³

w badaniu, które zaakceptowa³a Komisja ds. Etyki Ba-

dañ Naukowych przy Ministerstwie Zdrowia w Peru.

Do badania w³¹czono jedynie kobiety Mestizos , któ-

rych przodkowie byli rdzennymi Quechuas lub Hisz-

panami, zamieszkiwa³y w wymienionych miejscowo-

ciach na sta³e, a ich rodzice i dziadkowie urodzili siê

oraz zamieszkiwali na tej samej wysokoci powy¿ej

poziomu morza. U ¿adnej z uczestniczek badania

w rodzinie nie wystêpowa³a cukrzyca. Zaawansowa-

nie ci¹¿y ustalano na podstawie daty ostatniej mie-

si¹czki oraz ultrasonograficznych pomiarów p³odu.

Wiek matek, wskanik masy cia³a (BMI, body mass

index ), poziom wykszta³cenia oraz zaawansowanie

ci¹¿y porównano w tabeli 1.

U wszystkich pacjentek zmierzono P0 2 i pH za

pomoc¹ przenonego analizatora (OPTI 1; AVL,

Graz, Austria), stosuj¹c jednorazowe kasety optycz-

no-fluorescencyjne bêd¹ce nonikiem pamiêci typu

solidstate . Pe³n¹ 1-punktow¹ kalibracjê gazów dla

PO 2 przeprowadzano automatycznie za ka¿dym

Key words: pregnacy, glycemia, insulin sensitivity,

living at high altitude, birth weight

Ci¹¿a jest stanem zwiêkszonej insulinooporno-

ci i wiêkszego wydzielania insuliny oraz zmniejszo-

nego wychwytu insuliny przez w¹trobê [1]. Glike-

mia na czczo jest ni¿sza u kobiet ciê¿arnych ni¿

u pacjentek, które nie s¹ w ci¹¿y, ale poposi³kowy

wzrost glikemii oraz stê¿enia insuliny w surowicy krwi

jest istotnie wy¿szy u kobiet w trzecim trymestrze

ci¹¿y w porównaniu z kobietami nieciê¿arnymi [2].

Poniewa¿ transport glukozy przez ³o¿ysko jest wprost

proporcjonalny do wartoci glikemii u matki [3],

wy¿sza glikemia poposi³kowa u matek oznacza

wiêksz¹ dostêpnoæ glukozy dla p³odu.

U mê¿czyzn zaaklimatyzowanych do wiêkszych

wysokoci przez okres ponad 3 tygodni, insulinemia

na czczo siê nie zmienia, chocia¿ glikemia jest ni¿sza

ni¿ na wysokoci odpowiadaj¹cej poziomowi morza

z powodu zwiêkszonego zu¿ycia glukozy [4]. U kobiet,

które przebadano w podobnych warunkach, wartoci

glikemii na czczo by³y równie¿ ni¿sze na du¿ych wyso-

kociach, chocia¿ utylizacja wêglowodanów by³a

zmniejszona [5]. W badaniu wykazano, ¿e u kobiet stale

przebywaj¹cych na du¿ych wysokociach glikemia na

czczo jest ni¿sza ni¿ na poziomie morza i ¿e podczas

ci¹¿y te wartoci ulegaj¹ dalszemu obni¿eniu [6].

Celem przedstawianego badania by³o porów-

nanie wra¿liwoci na insulinê i funkcji komórek b

u kobiet ciê¿arnych oraz w grupie kontrolnej pacjen-

Tabela 1. Charakterystyka badanych kobiet

Poziom morza

Du¿e wysokoci n.p.m.

Kobiety ciê¿arne

Kobiety nieciê¿arne

Kobiety ciê¿arne

Kobiety nieciê¿arne

123

Ci¹¿a (tygodnie)

25,3 (8,3)

24,4 (7,5)

Wiek (lata)

25,5 (7,0)* +

29,4 (6,2) +

27,7 (5,8)*

30,1 (6,0)

BMI [kg/m 2 ]

24,4 (3,0) +

26,7 (3,3)* +

24,3 (4,1)

23,0 (3,7)*

Szko³a rednia

72,3

Dane przedstawiono w postaci: n, rednich (SD) lub %; *p < 0,05 dla ró¿nicy miêdzy poziomem morza i du¿ymi wysokociami; + p < 0,05 dla ró¿ni-

cy miêdzy grup¹ kobiet ciê¿arnych a grup¹ kobiet niebêd¹cych w ci¹¿y; BMI ( body mass index ) wskanik masy cia³a

220

www.dp.viamedica.pl

Elisabeth Krampl i wsp., Metabolizm glukozy u kobiet w ci¹¿y zamieszkuj¹cych na du¿ych wysokociach nad poziomem morza

razem po w³o¿eniu kasety. Dla niskich, rednich oraz

wysokich poziomów dokonywano weryfikacji za po-

moc¹ kaset standardowych. Arterializowane prób-

ki krwi w³oniczkowej pobierano z p³atka ucha.

Wykazano, ¿e w próbkach krwi uzyskanych w taki

sposób zawartoæ gazów jest zbli¿ona do poziomów

we krwi têtniczej. Hematokryt u matek okrelano

metod¹ mikrokapilarn¹.

Stê¿enie glukozy we krwi badano bezpored-

nio za pomoc¹ metody oksydaza/peroksydaza ( Gluco

Touch; LifeScan, Milpitas, CA ) w próbkach krwi uzy-

skanych z ¿y³y od³okciowej w godzinach 8.0010.00,

przy czym pacjentki nie przyjmowa³y posi³ku przez

1014 godzin przed badaniem. Wykazano, ¿e dzia³a-

nie stosowanego do oznaczania glikemii urz¹dzenia

jest niezale¿ne od zmian nastêpuj¹cych zmiennych:

pH w zakresie 6,947,84 [8], hematokryt w zakresie

2560% oraz PO 2 w zakresie 47467 mm Hg [9].

Hematokryt, PO 2 oraz pH u wszystkich badanych

pacjentek mieci³y siê w powy¿szych granicach.

rednie wartoci hematokrytu w badanej populacji na

poziomie morza oraz na du¿ej wysokoci wynosi³y

odpowiednio 37% (zakres 2942) oraz 45% (zakres

3859); rednie pH wynosi³o 7,45 (zakres 7,447,50),

a rednia wartoæ PO 2 odpowiednio 99,8 mm Hg

(80115) oraz 52,8 mm Hg (4763). Glikemiê mierzo-

no natychmiast, poniewa¿ przechowywanie próbek

krwi wi¹¿e siê ze zmniejszeniem stê¿enia glukozy [10].

Próbki krwi do pomiaru stê¿enia insuliny oraz

C-peptydu pobrano do probówek zawieraj¹cych EDTA

i umieszczono w lodzie. W ci¹gu 2 godzin próbki

odwirowano z prêdkoci¹ 3000 rpm przez 10 mi-

nut, a surowicê zamro¿ono w 20°C, a¿ do czasu ana-

lizy przeprowadzonej na wysokoci poziomu morza

(Wiedeñ, Austria). Stê¿enie insuliny, C-peptydu oraz

proinsuliny zmierzono metod¹ radioimmunologiczn¹,

wykorzystuj¹c sprzêt firm Pharmacia-Upjohn (Uppsa-

la, Szwecja), CIS ( Gif-Sur-Yvette , Francja) oraz Linco (St.

Charles, MO) ze zmiennoci¹ wewn¹trz i miêdzy po-

miarami wynosz¹c¹ odpowiednio £ 8%, £ 9% i £ 8%.

Wra¿liwoæ na insulinê oraz funkcjê komorek b obli-

czono metod¹ HOMA [7], stosuj¹c wersjê nieliniow¹,

zawart¹ w programie komputerowym. Podstaw¹ tego

modelu jest za³o¿enie, ¿e wartoci stê¿eñ glukozy i in-

suliny na czczo s¹ cech¹ indywidualn¹ i odzwiercie-

dlaj¹ wzajemne oddzia³ywanie glukozy i insuliny

w mechanizmie pêtli zwrotnej. Porównanie wartoci

stê¿eñ na czczo modelem HOMA pozwala na ilociow¹

ocenê wra¿liwoci na insulinê oraz funkcji komórek b .

rozk³adu. Glukoza, wiek matek oraz wartoci BMI

mia³y rozk³ad normalny. Stê¿enie insuliny, C-pepty-

du, wra¿liwoæ na insulinê, funkcja komórek b oraz

stosunek C-peptyd/insulina nie mia³y rozk³adu nor-

malnego i w zwi¹zku z tym przeprowadzono trans-

formacjê logarytmiczn¹ do analizy regresji.

Grupy kobiet ciê¿arnych i kobiet niebêd¹cych

w ci¹¿y porównano oddzielnie na wysokoci rów-

nej poziomowi morza oraz na wiêkszych wysoko-

ciach, stosuj¹c metodê wielokrotnej analizy regre-

sji po skorygowaniu wzglêdem wieku matki, BMI oraz

grupy (ciê¿arne = 1, nieciê¿arne = 0). Aby porów-

naæ grupê na poziomie morza z grup¹ na du¿ej

wysokoci, grupy kobiet ciê¿arnych i niebêd¹cych

w ci¹¿y analizowano osobno. Wspó³czynnik wyso-

koci (poziom morza = 0, du¿a wysokoæ = 1) okre-

la³ ró¿nicê pomiêdzy du¿¹ wysokoci¹ a poziomem

morza. Przeprowadzaj¹c analizê regresji, dokona-

no równie¿ korekcji wzglêdem wieku matki, BMI

oraz zaawansowania ci¹¿y. Transformacja anti-log

wspó³czynników grup i wysokoci utworzy³a odpo-

wiednio stosunek ciê¿arne/nieciê¿arne oraz du¿a

wysokoæ/poziom morza. Obliczono zale¿noæ po-

miêdzy wiekiem populacji a wiekiem ci¹¿y, dodaj¹c

termin grupa wieku ci¹¿owego do modelu regre-

sji, aby oceniæ, czy ró¿nica pomiêdzy grupami ule-

ga zmianie wraz z wiekiem ci¹¿owym. Podobne

zale¿noci w danych autorów wskazuj¹, ¿e ró¿nica

by³a niewielka we wczesnej ci¹¿y i wzrasta³a wraz

z zaawansowaniem ci¹¿y.

Stê¿enia proinsuliny we krwi nie przekracza³y

najni¿szej wartoci wykrywalnej wynosz¹cej 2 pmol/l

w przypadku 26 kobiet ciê¿arnych (28,0%) i u 3 ko-

biet na poziomie morza (2,4%). Zastosowano wiêc

test c ² w celu porównania stê¿enia proinsuliny. Aby

porównaæ cechy matek, stosowano albo test t, albo

test c ². Analizê przeprowadzono za pomoc¹ SPSS

8.0.0 dla Windows (SPSS, Chicago, IL).

Wyniki

W tabeli 2 przedstawiono porównanie glikemii

na czczo, stê¿enia proinsuliny oraz C-peptydu, wra¿-

liwoci na insulinê, funkcji komórek b oraz stosunku

C-peptyd/insulina na wysokoci odpowiadaj¹cej pozio-

mowi morza i na du¿ej wysokoci u kobiet ciê¿arnych

oraz w grupie kontrolnej kobiet niebêd¹cych w ci¹¿y.

Glikemia na czczo

Glikemiê na czczo opisano wczeniej [6]. W skró-

cie, wartoci by³y ni¿sze na du¿ych wysokociach ni¿

na poziomie morza. W grupach kobiet ciê¿arnych

stwierdzano istotn¹ zale¿noæ pomiêdzy grup¹ a wie-

kiem ci¹¿owym (p = 0,028) ró¿nica pomiêdzy

Analiza statystyczna

W tym przekrojowym badaniu stosowano test

Ko³mogorowa Smirnowa w celu oceny normalnoci

221

www.dp.viamedica.pl

Diabetologia Praktyczna 2001, tom 2, nr 3

Tabela 2. Wartoci mierzone oraz pochodne

Poziom morza

Du¿e wysokoci n.p.m.

Kobiety ciê¿arne

Kobiety nieciê¿arne

Kobiety ciê¿arne

Kobiety nieciê¿arne

123

Glukoza [mmol/l]

4,66* + (0,44)

5,33* + (0,61)

4,39* + (0,56)

4,97* + (0,56)

Insulina [pmol/l]

43,8 * + (34,80)

53,4* + (29,4)

31,5* (16,35)

35,1* (28,8)

Proinsulina [pmol/l]

6,60* (5,30)

6,00 (7,60)

3,55* + (4,88)

6,55 + (7,28)

C-peptyd [nmol/l]

0,43 (0,25)

0,40 (0,20)

0,40 $ (0,18)

0,46 + (0,26)

Wra¿liwoc na insulinê (%)

121,0* + (96,9)

97,4* + (56,1)

166,9* (80,0)

148,5* (129,3)

Czynnoæ komórek b (%)

97,3 (53,5)

84,5* (23,0)

90,2 $ (38,7)

73,3* + (39,4)

Stosunek C-peptyd-insulina

9,11* + (4,27)

7,98* + (1,70)

11,95* + (5,45)

13,72* + (6,76)

Dane przedstawiono jako medianê (zakres miêdzykwartylowy); *p < 0,05 dla ró¿nicy miêdzy poziomem morza i du¿ymi wysokociami; + p < 0,05

dla ró¿nicy miêdzy grup¹ kobiet ciê¿arnych a grup¹ kobiet niebêd¹cych w ci¹¿y

du¿¹ wysokoci¹ a poziomem morza by³a niewiel-

ka we wczesnej ci¹¿y, natomiast zwiêksza³a siê wraz

z zaawansowaniem ci¹¿y.

nie by³o tak¿e istotnych zmian w czasie trwania ci¹-

¿y. W grupach kobiet ciê¿arnych obserwowano

istotn¹ zale¿noæ pomiêdzy grup¹ a wiekiem ci¹¿o-

wym (p = 0,044) (ryc. 1).

Insulina

Insulinemia na czczo u kobiet niebêd¹cych

w ci¹¿y (grupa kontrolna) by³a ni¿sza na du¿ych wy-

sokociach ni¿ na poziomie morza (stosunek 0,57;

p = 0,001). Na wysokoci równej poziomowi morza

insulinemia na czczo w grupie kobiet ciê¿arnych

w 10. tygodniu ci¹¿y by³a o oko³o 45% ni¿sza ni¿

w grupie kontrolnej kobiet niebêd¹cych w ci¹¿y

i wzrasta³a wraz z zaawansowaniem ci¹¿y (ln y = 3,2 +

+ 0,024 x wiek ci¹¿y; r² = 0,208; p < 0,001), zatem

stê¿enie insuliny w 40. tygodniu ci¹¿y by³o zbli¿one

do stê¿enia u kobiet nieciê¿arnych. Na du¿ych wyso-

kociach nie stwierdzano istotnej ró¿nicy pomiêdzy

pacjentkami w ci¹¿y a kobietami z grupy kontrolnej

(stosunek 1,07; p = 0,56) ani istotnej zmiany wraz

z zaawansowaniem ci¹¿y (r 2 = 0,013; p = 0,28).

W grupach kobiet w ci¹¿y obserwowano istotny

zwi¹zek miêdzy grup¹ a wiekiem ci¹¿y (p = 0,028)

(ryc. 1).

Funkcja komórek b

Komórki b u nieciê¿arnych kobiet w grupie kon-

trolnej na du¿ych wysokociach by³y mniej aktywne

ni¿ na poziomie morza (stosunek 0,77; p = 0,039),

ale nie ró¿ni³y siê istotnie od komórek b w grupie

kobiet ciê¿arnych (0,98; p = 0,77). Obserwowano

istotne zwiêkszenie aktywnoci wraz z zaawanso-

waniem ci¹¿y (ln y = 4,189 + 0,01562 x wiek ci¹¿y;

r² = 0,205; p < 0,001). Na poziomie morza, po

pocz¹tkowym zmniejszeniu o oko³o 10%, funkcja

komórek b osi¹ga³a poziom oko³o 30% wy¿szy ni¿

poziomy obserwowane w grupie kontrolnej. Na

du¿ych wysokociach powy¿ej poziomu morza ak-

tywnoæ komórek b w grupach kobiet ciê¿arnych

w 10. tygodniu ci¹¿y by³a zbli¿ona do aktywnoci

w grupach kontrolnych kobiet nieciê¿arnych, ale

zwiêksza³a siê wraz z zaawansowaniem ci¹¿y, za-

tem w 40. tygodniu o oko³o 40% przewy¿sza³a ak-

tywnoæ komórek b w grupie kobiet niebêd¹cych

w ci¹¿y (ryc. 2).

Insulinowra¿liwoæ

Insulinowra¿liwoæ w grupie kobiet niebêd¹-

cych w ci¹¿y by³a wy¿sza na du¿ych wysokociach

w porównaniu z jej wartociami na poziomie morza

(stosunek 1,18; p = 0,001). Na poziomie morza wra¿-

liwoæ na insulinê zmniejsza³a siê wraz z wiekiem

ci¹¿y (ln y = 5,388 0,0235 x wiek ci¹¿y; r 2 = 0,122;

p < 0,001) po pocz¹tkowym zwiêkszeniu o oko³o 50%.

Na du¿ych wysokociach miêdzy wra¿liwoci¹ na in-

sulinê u kobiet ciê¿arnych i nieciê¿arnych nie obser-

wowano istotnych ró¿nic (stosunek 0,94; p = 0,62),

C-peptyd

Stê¿enie C-peptydu w surowicy krwi nie ró¿-

ni³o siê istotnie pomiêdzy grup¹ kobiet mieszkaj¹-

cych na du¿ych wysokociach a pacjentkami prze-

bywaj¹cymi na poziomie morza zarówno w przy-

padku kobiet ciê¿arnych (stosunek 1,10; p = 0,48),

jak i niebêd¹cych w ci¹¿y (stosunek 0,96; p = 0,525).

Obserwowano istotny wzrost wraz z zaawansowa-

niem ci¹¿y (ln y = 1,355 + 0,01786 x wiek ci¹¿y;

222

www.dp.viamedica.pl

Elisabeth Krampl i wsp., Metabolizm glukozy u kobiet w ci¹¿y zamieszkuj¹cych na du¿ych wysokociach nad poziomem morza

Rycina 1. Indywidualne wartoci stê¿eñ insuliny w osoczu na czczo oraz wra¿liwoæ na insulinê na poziomie morza (A i B)

oraz na du¿ych wysokociach (C i D). Poziome i skone d³ugie linie odpowiadaj¹ 5., 50. i 95. centylowi wartoci uzyskanych

u kobiet ciê¿arnych. Kó³ka na wykresie w miejscu odpowiadaj¹cym 5. tygodniowi ci¹¿y odnosz¹ siê do niebêd¹cych w ci¹¿y

kobiet z grupy kontrolnej, a krótkie linie poziome odpowiadaj¹ 5., 50. i 95. centylowi

Stosunek C-peptyd-insulina

Stosunek C-peptyd-insulina by³ istotnie wy-

¿szy na du¿ych wysokociach ni¿ na poziomie

morza zarówno u kobiet w ci¹¿y (1,26; p < 0,001),

jak i pacjentek nieciê¿arnych (1,93; p < 0,001). Na

poziomie morza stosunek stê¿eñ C-peptydu i in-

suliny by³ wy¿szy u kobiet ciê¿arnych ni¿ u pacjen-

r² = 0,241; p < 0,001). Stê¿enia C-peptydu na czczo

u kobiet ciê¿arnych w 10. tygodniu ci¹¿y by³y zbli¿o-

ne do stê¿eñ u kobiet nieciê¿arnych, ale wzrasta³y

w miarê zaawansowania ci¹¿y w 40. tygodniu by³y

o oko³o 30% wy¿sze (ryc. 2). Stwierdzano zale¿noæ

pomiêdzy stê¿eniem C-peptydu a funkcj¹ komórek

b (r = 0,582; p < 0,001).

223

www.dp.viamedica.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: