Leseferyzmdoktryna zakładająca ,że państwo nie powinno wywierać żadnego bezpośredniego wpływu na gospodarkę,natomiast ma ograniczyć się do utrzymania prawa i porządku, pozostawiając sprawę kształtowania gospodarki wolnemu rynkowi. Leseferyzm dosłownie- pozwólcie działać. Pogląd ten został opracowany w XVIII w. przez francuskich fizjokratów. Wyrażany przez ekonomistów klasycznych.
Liberalizm demokratyczny to jeden z wielu odłamów nurtu filozofii liberalizmu. Powstał pod koniec XIX wieku. Cechą charakterystyczna liberalizmu demokratycznego jest zdroworozsądkowość oraz czerpanie przyjemności z życia. Teoria ta została później nazwana „utylitaryzmem”. Jako metodę uznawano tutaj proces maksymalizacji czynników powodujących przyjemność i minimalizacji czynników negatywnych.Prekursorem tego nurtu był J.S. Mill.
Socjalliberalizm (liberalizm socjalny) – doktryna polityczna, głosząca wolność światopoglądowo-obyczajową przy jednoczesnym zachowaniu pewnego stopnia interwencjonizmu państwowego w mechanizmy wolnego rynku (aby dać zabezpieczenie socjalne najbiedniejszym) oraz dopuszczeniu możliwości posiadania przez państwo przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Według założeń socjalliberalizmu, państwo ma dbać o dobrobyt, czyli zapewnić ludziom minimum socjalne, dostęp do wykształcenia i innych podstawowych potrzeb. Zwolennicy liberalizmu socjalnego zakładają, że państwo powinno zapewnić obywatelowi wolność od biedy.
Demoliberalizm jeden z nurtów liberalizmu powstały na przełomie XIX i XX w. Demoliberaliści uznawali, że niesienie pomocy najbardziej potrzebującym jest koniecznym warunkiem równouprawnienia tej grupy w społeczeństwie i włączenia jej w nurt życia politycznego. Demoliberalizm opowiadał się za rozszerzeniem socjalnych funkcji państwa oraz poszanowaniem praw mniejszości. W praktyce politycznej przejawem demoliberalizmu było uznanie idei suwerenności narodu, powszechności prawa wyborczego oraz demokracji parlamentarnej. Zakładano przy tym, że przedstawiciele ubogiej mniejszości powinni pełnić rolę opozycji parlamentarnej.
Neoliberalizmkierunek poglądów ekonomicznych postulujących stosowanie zasad liberalizmu we współczesnej gospodarce rynkowej. Powstał na przełomie lat 30. i 40. jako odpowiedź na poglądy J.M. Keynesa i jego zwolenników. Najpełniejszy rozwój osiągnął w latach 80., zwłaszcza w Niemczech i USA. Postulujący powrót do zasad wolnego rynku i ograniczonej do minimum ingerencji państwa w gospodarkę.Głównymi cechami neoliberalizmu są: antyetatyzm, i silna wiara w skuteczność mechanizmu rynkowego.
Ustawy zbożowe- zabraniały sprowadzania taniego zboża z innych krajów po cenach niższych niż wyznaczone. Zakazywały sprzedaż taniego zboża produkowanego zagranicą, co odbiło się na możliwościach zakupu produktów brytyjskich przez zagranicę. Skutkiem czego był wzrost cen produktów zbożowych (chleba), angielskiego zboże było drogie i dawała zyski właścicielom ziemi.
Państwo „nocny stróż”- nazwę wprowadził F. Lassalle dla oznaczenia państwa „które przechodzi ulicami miasta, ale do mieszkań nie wchodzi”. Państwo traktował jako „księcia, utracjusza publicznych pieniędzy i to zawsze i bez wyjątku”. Smith domagał się ograniczenia roli państwa do:-obrony społeczeństwa-ochrony raczkujących gałęzi przemysłu-utrzymania instytucji publicznych-ustanowienia i przestrzegania wymiaru sprawiedliwości
Utopia- to wyobrażenie idealnego społeczeństwa , w którym główne nie rozwiązane problemy zostaną rozwiązane (projekt nie możliwy do realizacji). To także wszelkie wyobrażenia idealnych struktur społecznych , koncepcje przebudowy społeczeństwa. Utopie pokazywały błędy systemu kapitalistycznego i eksponowały ówczesne problemy społeczne. Torowały drogę dla państwa dobrobytu i ustawodawstwa społecznego.
Hipoteza dochodu absolutnego to teoria konsumpcji zaproponowana przez angielskiego ekonomistę Keynesa w książce Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, rozwinięta w późniejszych latach. Zgodnie z nią wydatki konsumpcyjne zależą od uzyskiwanego w danym momencie przez gospodarstwo domowe dochodu. (dochód bieżący).Zgodnie z tą hipotezą, w momencie wzrostu dochodu wzrastają oszczędności, konsumpcja zaś wzrasta w minimalnym stopniu do wzrostu dochodu lub wręcz przeciwnie – zaczyna spadać. Związek między wydatkami konsumpcyjnymi a bieżącymi dochodami określa się mianem funkcji konsumpcji.
Hipoteza dochodu permanentnego hipoteza wysunięta przez noblistę M Friedmana w 1957, gdzie uważał on, że wydatki konsumpcyjne zależą od dochodu permanentnego rozumianego jako przeciętny dochód, który spodziewa się osiągać jednostka w trakcie całego życia. Oznacza to, że człowiek w „lepszych” czasach wydaje mniej po to, by w gorszych czasach móc utrzymać dany poziom życia. Tak samo w czasach gorszych ludzie, żyją na kredyt a spłacając go wtedy, kiedy maja większe dochody. Zatem poziom konsumpcji zależy przede wszystkim od dochodu, jakiego spodziewają się ludzie w czasie całego swojego życia (dochodu permanentnego).
Krzywa Philipsa zależność między inflacją a bezrobociem została zbadana przez A. W. Philipsa w 1960 roku. Pokazał on statystyczną zależność między inflacją płac a poziomem bezrobocia w Wielkiej Brytanii. Przedstawia ona ujemną zależność między inflacją a bezrobociem.
Wielki kryzys – najprawdopodobniej największy kryzys gospodarczy w XX wieku, który, według większości historyków, miał miejsce w latach 1929-1933 i objął, zgodnie z opinią większości ekspertów, praktycznie wszystkie kraje (oprócz ZSRR) oraz praktycznie wszystkie dziedziny gospodarki. Tradycyjnie przyjmuje się iż kryzys ujawnił się w Stanach Zjednoczonych, po tzw. czarnym czwartku (a według niektórych źródeł już kilka miesięcy wcześniej), czyli po tzw. panice na giełdzie nowojorskiej na Wall Street 24 października 1929, kiedy to, zgodnie z zachowanymi informacjami, gwałtownie spadły ceny praktycznie wszystkich akcji, pociągając za sobą łańcuch bankructw i zadłużenia, które rozprzestrzeniły się stopniowo na prawie wszystkie kraje (oprócz wspomnianego ZSRR). Skutkiem kryzysu była też utrata pracy przez miliony ludzi, spadek produkcji przemysłowej a szczególnie silnie odczuło kryzys rolnictwo.
New Deal (z ang. nowy ład) – program reform ekonomiczno-społecznych wprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez prezydenta F.D. Roosevelta w latach 1933-1939, którego celem było przeciwdziałanie skutkom wielkiego kryzysu lat 1929–1933.Istotą był pakiet ustaw społecznych. Ustawy te miały na celu poprawienie położenia materialnego ludności, polepszenie nastrojów społecznych oraz zmniejszenie niezadowolenia społecznego amerykanów. Działania:-uchwalenie ustawy dotyczącej uzdrowienia przemysłu narodowego-uchwalenie ustawy o rolnictwie-zapewnienie działalności związkom zawodowym-uchwalenie ustawy o zatrudnieniu-uchwalenie ustawy o zabezpieczeniu społecznym
Interwencjonizm państwowy, polityka aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy główne jego cele: ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, pobudzenie popytu globalnego oraz podniesienie tempa wzrostu gospodarczego. Do głównych narzędzi pozwalających realizować politykę interwencjonizmu należą:- podejmowanie przez państwo przedsięwzięć inwestycyjnych pozwalających zwiększyć zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne);- dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja;- protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego;- polityka monetarna;-polityka fiskalna.Polityka interwencjonizmu państwowego stwarza zagrożenie inflacją, wynikające ze zwiększonych wydatków budżetu państwa (deficyt budżetowy).
Protekcjonizm, polityka mająca na celu ochronę rynku krajowego przed konkurencją zagraniczną poprzez ograniczenie importu oraz pobudzanie i ułatwianie eksportu. Narzędziami ograniczającymi import są: cła, ograniczenia ilościowe (kontyngenty, embargo) i bariery pozataryfowe. Pobudzeniu eksportu służą dotacje dla przedsiębiorstw podejmujących produkcję eksportową, które zwiększają opłacalność eksportu. Polityka protekcjonizmu powoduje natomiast wzrost cen, ograniczenie dostępności towarów, obniżenie efektywności ogólnogospodarczej, zmniejszenie realnych dochodów gospodarki.
Homo œconomicus (łac. człowiek ekonomiczny, racjonalny) – koncepcja jednostki zakładająca, że człowiek jako istota działająca racjonalnie dąży zawsze do maksymalizacji osiąganych zysków, wartościujący warianty możliwych wyborów.
Naturalna stopa bezrobocia - jest to wielkość bezrobocia w warunkach równowagi na rynku pracy. Jest to odsetek siły roboczej obejmujący tych, którzy nie chcą podjąć pracy przy płacy realnej zapewniającej równowagę i są dobrowolnie bezrobotni. to minimalny poziom bezrobocia, który można utrzymać bez groźby wywołania powszechnej inflacji.
Ortodoksja- to bezwzględne wyznawanie jakiejś doktryny i rygorystyczne przestrzeganie wszystkich jej zasad, norm. Wierność doktrynie, dogmatowi, ścisłe przestrzeganie kodeksu zasad.Ekonomia ortodoksyjna – to rygorystyczne przestrzeganie modelowych teorii i założeń przyjętych przez twórców poszczególnych szkół. Przedmiot badań dotyczy alokacji zasobów, dystrybucji wytworzonego dochodu, stabilności gospodarki i jej wzrostu.( Szkoła klasyczna, neoklasyczna, keynesizm).
Heterodoksja – nieprawowierność, uznanie odmiennych poglądów, dygmatów, niezgodnych z obowiązującą doktryną.Ekonomia heterodoksyjna- kierunki w ekonomi niezaliczane do ekonomi głównego nurtu ze względu na odmienność metody badawczej oraz na przedmiot analizy. Twórcy heterodoksyjni stosują opisową i historyczną metodę badawczą, odrzucają koncepcje homo oeconomicus, analizują zjawiska gospodarcze w wielu aspektach i stosuja ewolucyjne podejście do gospodarki. (szkoła historyczna, neoaustriacka, instytucjonalizm, teoria wyboru publicznego).
Etatyzm (z fr. Etat – państwo) to doktryna i praktyka ekonomiczna polegająca na zarządzaniu przez państwo prywatnymi przedsiębiorstwami lub ich przejmowaniu z rąk prywatnych właścicieli, ew. tworzeniu nowych na polecenie rządu i z pieniędzy podatników. Termin e. upowszechnił się w dobie Wielkiego Kryzysu Gospodarczego (1929-1933.
Krzywa Laffera – koncepcja teoretyczna, która za pomocą krzywej ilustruje zależność między stawką opodatkowania dochodów a dochodami budżetowymi państwa z tytułu podatków; opracowana w połowie lat 70. XX wieku (1974) przez amerykańskiego ekonomistę A Laffera bywa używana jako argument za zmniejszeniem podatków.Umiarkowany wzrost stóp opodatkowania zwiększa sumę wpływów podatkowych ale do pewnego poziomu. Jest to tak zwany punkt nasycenia, odpowiadający stawce maksymalizującej przychody podatkowe.
justyna11ch