Podstawowe wiadomości o gruntach.
cząstek skalnych bez domieszek lub z domieszką cząstek organicznych.
Ze względu na pochodzenie gruntu dzielą się na:
a) grunty rodzime:
- grunty skaliste;
- grunty nieskaliste mineralne;
- grunty nieskaliste organiczne.
b) grunty nasypowe.
Grunty skaliste – do tej grupy zalicza się skały wszelkiego rodzaju i pochodzenia, występujące w monolitach i złożach. Cechą charakterystyczną tych gruntów jest ich wysoka wytrzymałość na ściskanie. Skały występują w przyrodzie w postaci masywów skalnych, pokładów, brył, bloków lub okruchów skalnych. Występują też w postaci oddzielnych kamieni, które zostały oddzielone od masywu skalnego i przeniesione przez lodowiec lub wody płynące.
Grunty nieskaliste mineralne. Grunty te składają się z cząstek lub ziaren o różnej wielkości (mniejszej od 10 cm), tworzących szkielet gruntowy oraz porów wypełnionych wodą i powietrzem. Grunty te zwierają mniej niż 2% części organicznych. Zalicza się do nich: wietrzeliny, rumosze, otoczki, żwiry, pospółki, piaski, pyły, gliny itp.
Grunty nieskaliste organiczne. Są to grunty powstałe z resztek wegetacji roślinnej; składają się one wyłącznie, związków organicznych lub stanowią mieszaninę resztek organicznych i gruntu rodzinnego, przy czym cząstek organicznych musi być wagowo więcej niż 2%. Grunty te są mało spoiste, łatwo wchłaniające wodę, wskazują pęcznienie i duże osiadanie. Do gruntów nieskalnych organicznych zalicza się próchnicze, namuły i torfy.
Grunty nasypowe – powstały wskutek kontrolowanego procesu technicznego lub w sposób niekontrolowany. Odznaczają się różnorodnością: uziarnienia, właściwości fizycznych i wytrzymałościowych oraz stopnia zagęszczenia.
Stanowią one bardzo niejednolity materiał lub grunt budowlany. W skład gruntów nasypowych wchodzą: nasypy budowlane i nasypy niekontrolowane (przemieszczone w inne miejsce przez
lodowce, wiatr i wodę).
Frakcją nazywamy grupę ziaren o zbliżonych wymiarach.
W uziarnieniu gruntów odróżnia się sześć frakcji podstawowych:
- kamienista o ziarnach większych niż 25 mm;
- żwirowa o ziarnach 2 – 25 mm;
- piaskowa o ziarnach 0,05 – 2 mm;
- pyłowa o ziarnach 0,002 – 0,05 mm;
- iłowa o ziarnach mniejszych niż 0,002 mm;
- koloidowe o ziarnach poniżej 0,001 mm.
Kategoria
Charakterystyka i rodzaj gruntu
Spulchnienie %
chwilowe
trwałe
1
2
4
I
Piasek suchy bez spoiwa, gleba uprawna zaorana lub ogrodowa, torf bez korzeni, popioły lotne niezleżałe.
5-15
1-2
II
Piasek wilgotny, piasek gliniasty, pył i lessy wilgotne, twardoplastyczne i plastyczne, gleba uprawna z darniną lub korzeniami grubości do 30 mm, torf z korzeniami grubości do 30 mm. Nasyp z piasku oraz piasku gliniastego z gruzem, tłuczniem lub odpadkami drewna. Żwir bez spoiwa lub mało spoisty.
15-25
1-3
III
Piasek gliniasty, pył, lessy mało wilgotne półzwarte. Gleba uprawna z korzeniami grubości ponad 30 mm, torf z korzeniami grubości ponad 30 mm. Nasyp zleżały z piasku gliniastego, pyłu i lessu z gruzem, tłuczniem lub odpadkami drewna. Rumosz skalny zwietrzelinowy z otoczakami o wymiarach do 40 mm, glina, glina ciężka i iły wilgotne, twardoplastyczne bez głazów Mady i namuły gliniaste rzeczne. Popioły lotne zleżałe.
20-30
3-5
IV
Less suchy zwarty, nasyp zleżały z gliny lub iły z gruzem, tłuczniem i odpadkami drewna lub głazami o masie do 25 kg stanowiącymi do 10 % objętości gruntu. Glina , glina ciężka i iły mało wilgotne, półzwarte, zwarte. Glina zwałowa z głazami do 50 kg stanowiącymi do 10 % objętości gruntu,. Gruz ceglany i rumowisko budowlane z blokami do 50 kg . Iłołupek miękki, grube otoczki lub rumosz o wymiarach do 90 mm lub z głazami o masie do 10 kg .
25-35
5-7
V
Żużel hutniczy niezwietrzały. Glina zwałowa z głazami do 50 kg, stanowiącymi 10-30% objętości gruntu.
Rumosz skalny zwietrzelinowy o wymiarach ponad 90 mm, gruz ceglany i rumowisko budowlane silnie scementowane lub w blokach ponad 50 kg . Margle miękkie lub średnio twarde, słabo spękane. Opoka kredowa miękka lub zbita.
Węgiel kamienny i brunatny, iły przewarstwione łupkiem. Iłołupek twardy, lucz rozsypliwy. Zlepieńsce słabo scementowane. Gips. Pył wulkaniczny, częściowo sypki.
30-45
10-15
VI
Iłołupek twardy, łupek mikowy i piaszczysty, niespękany, margiel twardy, wapień marglisty, piaskowiec o spoiwie skał osadowych. Anhydryt. Pył wulkaniczny zbity.
VII
Łupek piaszczysto-wapnisty, piaskowiec iglasto-wapnisty, twardy. Zlepieńce z otoczaków głownie skał osadowych o spoiwie krzemionkowym. wapień niezwietrzały. Magnezyt, granit i gnejs silnie ziwetrzałe.
VIII-XVI
Skały różnej twardości i grunty skalne, jak łupki, wapienie, piaskowce, zlepieńce, marmury, dolomity, granity, diabazy, porfury, bazalty.
45-50
15-20
Właściwości fizyczne gruntu : uziarnienie, spoistość, wytrzymałość, plastyczność, przepuszczalność, kąt skoku naturalnego, ciężar i inne.
W budownictwie grunty mogą występować w stanie:
- rodzimym;
- spulchnionym;
- ubitym.
Przeciętne wartości współczynników spoistości gruntu:
Grupa gruntu
Rodzaj gruntu
Wartość współczynników spoistości gruntu w przeliczeniu na objętość w stanie
Rodzimym
Fr
spulchnionym
fs
ubitym
fu
piasek
rodzimy
spulchniony
ubity
1,00
0,90
1,05
1,11
1,17
0,95
0,86
ziemia zwykła
0,80
1,25
1,39
0,72
glina
0,74
szormy