POSTĘPOWANIE KARNE
1. Postępowanie karne: prowadzone aby wykryć przestępców i pociągnąć do odp. Karnej; zabezpieczenie dla społeczeństwa przed przestępstwami; powołuje się w tym celu instytucje; zespół norm prawnych regulujących czynności procesowe; w celu ustalenia, czy zaistniał czyn zabroniony (przestępstwo)
2. Procesowe prawo karne: ogół norm regulujących postępowania w spr. Przestępstw i wykroczeń; służy wcielaniu w życie norm prawa karnego materialnego; wpływa na syt. Jednostki w państwie; nie traktować go tylko instrumentalnie; służy walce z przestępczością; rola gwarancyjna
3. Funkcje procesowego prawa karnego: 1. Porządkująca- mówi co po kolei robić; porządkuje przebieg postępowania karnego, kompetencje organów; 2. Regulacji stosunków między uczestnikami procesu- zawiera podstawy prawne potrzebne do regulowania stosunków między wszystkimi uczestnikami procesu; 3. Gwarancyjna- określa granice ograniczenia swobód obywatelskich; stwarza podst. Obrony jednostki; 4. Wychowawcza- w odniesieniu do przestępcy ale także ostrzeżenie dla społeczeństwa; 5. Zaufania do organów- działalność powinna być obiektywna; im większe zaufanie tym lepsza współpraca i efektywniejsze działania; 6. Likwidowania konfliktów między stronami- sprawia, że postępowanie jest znacznie szybsze
4. Funkcje procesowe: kierunki procesowej działalności; wykonywanie powierzonych przez ustawę ról procesowych -ścigania,- obrony,- orzekania; proces będzie bardziej kontradyktoryjny ( spór dwóch stron przed bezstronnym sądem, na zasadzie ważenia racji stron ), wzajemne relacje między tymi funkcjami decydują o postępowaniu
5. Źródła procesowego prawa karnego: KPK,KPA, ustawy normujące kompetencje, akty wykonawcze itp.
6. Proces karny: uruchamiany w procesowym prawie karnym; określa działalność organów; ogół czynności podejmowanych przez wszystkich uczestników procesu i stosunków procesowych zawiązujących się pomiędzy nimi; cel to rozstrzygnięcie o przedmiocie procesu
7. Przedmiot procesu karnego: określona kwestia prawna; kwestia odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo; do jego ustalenia prowadzi cały proces karny; sąd może orzekać tylko o przedmiocie okr. W skardze
8. Przesłanki procesowe: Nie wszczyna się postępowania a wszczęte umarza gdy :- czynu nie popełniono lub brak jest dowodów dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia- Czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego lub ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa- Społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,- Ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,- Oskarżony zmarł,- Nastąpiło przedawnienie karalności, - Postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone lub wcześniej wszczęte toczy się,- Sprawca nie podlega orzecznictwu Polskich sądów karnych,- Brak skargi uprawnionego oskarżyciela,- Brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba, że ustawa stanowi inaczej,- Zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie,
9. Podstawa procesu: istotna rola gwarancyjna; początek procesu jest uwarunkowany jej istnieniem; musi istnieć aby proces był dopuszczalny, legalny; unormowana w KPK; kiedy w czasie procesu podstawa prawna staje się nieważna to proces jest unieważniony; aby proces dobiegł końca musi ona ewoluować w udowodnienie winy
10. Proces pojedynczy: rozstrzygamy tylko o jednym głównym przedmiocie procesu
11. Proces złożony: 1. Pod wzgl. Przedmiotu procesu- np. zarzuca się Kowalskiemu i Nowakowi kradzież; łączy ich tu przedmiot postępowania (kradzież); musimy określić odpowiedzialność karną poszczególnych osób; 2 pod wzgl. Podmiotu procesu- np. Kowalski dopuścił się kradzieży i zabójstwa; rozstrzygamy o jego odp. Karnej za te dwa czyny w jednym procesie; 3. Pod wzgl. Mieszanym- np. Kowalski i Nowak dopuścili się kradzieży a Kowalski dodatkowo jeszcze zabójstwa; powiązanie przedmiotowe między tymi osobami i podmiotowe miedzy kradzieżą i zabójstwem Kowalskiego
12. Zasada legalizmu, art. 10 § 1 k.p.k.:
· nakazuje obowiązek ścigania przestępstw (określa czy organy muszą czy tylko mogą działać; możliwość upraw-nienia, oportunizm procesowy - polega na odstąpieniu od oskarżenia ze względu na niecelowość ścigania, mimo ustalenia, że zostało popełnione przestępstwo),
· organ „jest obowiązany” art. 10 § 2 k.p.k. – zniesienie nieformalnych immunitetów zostało wzmocnione art. 13 k.p.k. – uzyskanie zezwolenia na ściganie należy do oskarżyciela (składa przynajmniej wniosek o zezwolenie na ściganie),
· również wzmocnieniem tej zasady jest możliwość złożenia zażalenia na bezczynność organów ścigania, jeżeli w ciągu 6 tygodni nie ma informacji o wszczęciu lub umorzeniu postępowania można działać na podstawie art. 306 § 3 i 305 § ¾ k.p.k.,
· występuje, także obowiązek prowadzenia postępowania po jego wszczęciu, ale nawet odstąpienie oskarżyciela publicznego od oskarżenia nie wiąże sądu, art. 14 § 2 k.p.k., natomiast w sprawach publiczno-skargowych, je-śli sąd nawet po odstąpieniu oskarżyciela publicznego będzie kontynuował postępowanie, oskarżyciel nadal mu-si brać w nim udział, art. 46 k.p.k.,
· odstępstwem od powyższego obowiązku jest umorzenie absorpcyjne, np. art. 11 § 1 k.p.k., bądź instytucja świadka koronnego (ustawa o świadku koronnym) w sprawach o najpoważniejsze przestępstwa, ale nie można jej zastosować w przypadku, gdy świadek popełnił zabójstwo czy też jest sprawcą kierowniczym lub prowoka-torem,
13. Konstrukcja procesu: dzieli się na stadia: 1. Postępowanie przygotowawcze; 2. Postępowanie przed sądem I instancji; 3. Postepowanie odwoławcze; 4. Postępowanie wykonawcze; Postępowanie NIE MUSI przechodzić przez wszystkie stadia;
14. Wszczęcie postepowania: 1. Formalne- przez wydanie postanowienia o wszczęciu; w formie formalnej decyzji; niezbędne do uruchomienia drogi procesowej; postępowanie musi zawierać 2 warunki ( - wskazanie czynu;- jego kwalifikacje prawną ); podst. Wyd. decyzji o wszczęciu = podstawa procesu; z tą chwilą zaczyna istnieć proces karny; źródła do wyd. decyzji ustalane są na podst. Zawiadomienia o popełnieniu czynu lub przez pracę organów ścigania; 2. Nieformalne- czynności podejmowane dla zabezpieczenia dowodów i śladów przestępstwa; podejmowane przed formalnym wszczęciem; tylko w granicach niezbędnych np. jeżeli dowód może ulec zniszczeniu; przeszukanie i przesłuchanie też mogą być takimi czynnościami; powodują uruchomienie procesu karnego mimo iż nie został on formalnie wszczęty; prowadzą do wydania postanowienia o wszczęciu;
· Z chwilą wydania decyzji o wszczęciu rozpoczyna się postępowanie przygotowawcze
POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE
1. Faza in rem ( w sprawie)- nie toczy się przeciwko określonej osobie, ale w jakiejś sprawie; w toku tego postępowania pojawiają się dowodu i można wydać postanowienie o przedstawieniu zarzutów ( w tym momencie proces n rem zmienia się w in persona )
· W sprawie nie cierpiącej zwłoki można przesłuchać osobę podejrzaną jeszcze przed postanowieniem o przedstawieniu zarzutów jeżeli są podstawy prawne (art. 308 KPK ); postanowienie o przedstawieniu zarzutów wydaje się w ciągu tygodnia lub umarza się postępowanie przeciwko danej osobie.
2. Faza in persona ( przeciwko osobie )- w tej fazie pojawia się podejrzany; sprawa toczy się już przeciwko konkretnej osobie; postępowanie MUSI zmienić się w faze in persona, bo inaczej nie ma podstawy procesu( jeśli tak jest to wydaje się postanowienie o odmowie wszczęcia, organ ma na decyzje 30 dni od momentu wpłynięcia powiadomienia o popełnieniu przestępstwa, w tym czasie można przeprowadzić czynności sprawdzające)
3. Cel postępowania przygotowawczego: ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy jest przestępstwem; wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy; wyjaśnienie okoliczności sprawy; ustalenie osób pokrzywdzonych i stwierdzenie czy czyn jest społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
· Wykrycie sprawcy to ustalenie tożsamości; ujecie to faktyczne złapanie sprawcy;
· Ujęcie na gorącym uczynku przestępstwa: każdy ma prawo jąć osobę na gorącym uczynku lub w pościgu po popełnieniu przestępstwa, jeśli istnieje obawa ukrycia się tej osoby lub braku możliwości ustalenia jej tożsamości (art.243)
4. Zadania postępowania przygotowawczego: 1. Ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy jest przestępstwem ( tak jak w celu); 2. Zebranie danych ( stosownie do art. 213 i 214 )- dane osobopoznawsze; wywiad środowiskowy ( najczęściej przez kuratora sądowego; zbieranie informacji o danej osobie, stanie majątkowym; obligatoryjny tylko w przypadku zabójstwa i dla młodocianych jeśli doszło do naruszenia życia; w większości fakultatywny); 3. Zbieranie, zabezpieczanie i utrwalanie dowodów- w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zasadności wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania; również o dopuszczenie tych dowodów i przedstawienia ich przed sądem
5. Postanowienie o przedstawieniu zarzutów: tylko jedna czynność instytucji przedstawienia zarzutów; zawiera wskazanie podejrzanego, dokładne określenie czynu i jego kwalifikacje prawne; od tego momentu pojawia się bierna strona postępowania, czyli podejrzany ( od momentu przedstawienia zarzutów) i przedmiot postępowania ( kwestia odp. Karnej określonej osoby)
6. Podejrzany: Za podejrzanego uważa się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego; przed pierwszym przesłuchaniem poucza się go o jego prawach;
· Prawa podejrzanego : do składania wyjaśnień, do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania, do informacji o treści zarzutów i ich zmianach, do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia, do korzystania z pomocy obrońcy, w tym do wystąpienia o obrońcę z urzędu w wypadku określonym w art. 78, do końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego,
· Pokrzywdzony: . Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo; poucza się go przed pierwszym przesłuchaniem o statusie strony procesowej i wynikających z niego uprawnień;
· Prawa pokrzywdzonego: do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia i warunkach uczestniczenia w tych czynnościach, określonych w art. 51, art. 52 i art. 315–318, do korzystania z pomocy pełnomocnika, w tym do złożenia wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu w okolicznościach wskazanych w art. 78, do końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego,
7. Wadliwość procesu: proces staje się wadliwy kiedy nie zostaną zachowane czynności formalne
8. Wykrywanie sprawcy: (art.297) oskarżyciel musi sformułować wnioski dowodowe ( jakimi dowodami będzie potwierdzał tezy oskarżenia); każdy szczegół z opisu zdarzenia musi być udowodniony; ciągłe gromadzenie dowodów do aktu oskarżenia;
9. Inicjatywa dowodowa: (art. 167) w postępowaniu przygotowawczym dowody przeprowadzane są przez organ procesowy prowadzący postepowanie; strona ma prawo do zgłoszenia wniosku dowodowego
· Jeśli nie zajdzie żadna okoliczność, strona złoży wniosek o zgłoszenie dowodu i nie będzie powodu aby go oddalić, to dowód należy przeprowadzić !
10. Przesłanki oddalenia wniosku dowodowego: (art. 170) 1. Przeprowadzenie jest niedopuszczalne; 2. Okoliczność nie ma znaczenia (powiązania ze sprawą) dla rozstrzygnięcia sprawy ( okoliczność, która ma być udowodniona, została już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy); 3. Dowód jest nieprzydatny; 4. Dowodu nie da się przeprowadzić( np. odciski z drzwi, które były dotykane po zdarzeniu); 5. Wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania; 6. Brak wpływu na zakres ustaleń wskazanych w art. 297p.1p.5
· Wnioski dowodowe można przedstawiać do zakończenia postępowania przygotowawczego !
11. Faza zamknięcia śledztwa; Art. 321. :
· Zarówno podejrzany jak i pokrzywdzony są do dowolnego zapoznania się z aktami postepowania,
· Do instytucji końcowego zaznajomienia się z materiałami dowodowymi postępowania dochodzi gdy wszystkie zadania postepowania przygotowawczego zostaną za wykonane,
· Zakończenie postępowania wydaje się przez postanowienie o zamknięciu które wydaje się po wykonaniu wszystkich czynów, które składają się instytucję końcowego zapoznania się z materiałami postepowania przygotowawczego,
· Uprawniony podmiot musi wnieść wniosek o końcowe przeglądanie,
· Powiadomienie wnioskującego o możliwość przyglądania się aktom sprawy,
· Wyznaczenie terminów zapoznania się z aktami,
· Trzeba fizycznie udostępnić akta,
· Organ musi udzielic informacji jakie materiały z akt postepowania przygotowawczego będą przekazane sądowi z aktem oskarżenia,
· Pouczyć każdego z wnioskujących o prawie składania w terminie 3dni wniosków dowodowych, o prawie złożenia wniosku o uzupełnienie materiału dowodowego, który zostanie przekazany sądowi w akcje oskarżenia,
· Faktyczne i fizyczne przedstawienie materiałów dowodowych (Ew. elektronicznie)
· Całe zapoznanie się z materiałami wymaga spisania protokołu,
· Wydanie potwierdzenia o zakończeniu postepowania przygotowawczego w przypadku gdy nie zachodzi potrzeba uzupełnienia materiału dowodowego i ogłasza się je lub o jego treści zawiadamia się podejrzanego i obrońcę,
12. Zakończenie postępowania przygotowawczego: * Wniesienia aktu oskarżenia * Umorzenie, gdy Art. 17. (pokrzywdzony może się odwołać) skarga subsydiarna
13. Postępowania jurysdykcyjne:
· Rozpoczyna się zwykle wpłynięciem aktu oskarżenia, który jest badany przez prezesa sądu (formalna kontrola aktu oskarżenia), na podstawie Art. 332. I rozdziału 39 ogólnie, oraz ogólne zasady pism procesowych Art. 119.- Jeśli nie odpowiada wymogom formalnym wg Art.337. prezes sądu zwraca Akt oskarżenia oskarżycielowi w celu usunięcia braków w czasie 7 dni od czasu doręczenia aktu. Niezwrócenie aktu oskarżenia powoduje naruszenia Art.17 i nie ma postepowania sadowego.- Niespełnienie wymogów przy zamknięciu śledztwa powoduje zwrócenie aktu oskarżenia przez prezesa wraz z Aktami sprawy wskazując termin zapoznania się oskar...
Agrarose