ANATOMIA tezy na zaliczenie.docx

ANATOMIA

1.      Odcinki aorty i ich lokalizacja:

·         część wstępująca aorty: biegnie w obrębie worka osierdziowego  i kończy się w miejscu przyczepu osierdzia przechodząc w łuk aorty; z lewej komory lekko ku górze; odchodzą 2 tętnice wieńcowe (prawa i lewa)

·         łuk aorty- 3 naczynia odchodzą od górnej krawędzi: pień ramienno-głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa.

·         część zstępująca aorty: najdłuższy odcinek aorty, przepona dzieli na część piersiową i część brzuszną; tętnice międzyżebrowe tylne jako gałęzie zstępujące.

2.      Chrząstki krtani- podział: jest 9 chrząstek (3x2; 3)

·         Nieparzyste: tarczowate, pierścieniowe, nagłośniowe;

·         Parzyste: nalewkowate, różkowate, klinowate;

3.      Naczynia odchodzące/dochodzące od/do poszczególnych jam serca – nazwy:

·         Prawy przedsionek: ujście żyły głównej dolnej, ujście żyły głównej górnej, ujście zatoki wieńcowej, żyły sercowe przednie, żyły sercowe najmniejsze

·         Lewy przedsionek: ujście 4 żył płucnych (po 2 z każdego płuca), ujście żył sercowych najmniejszych

·         Prawa komora: wyjście pnia płucnego, ujście żył sercowych najmniejszych;

·         Lewa komora: wyjście aorty (tętnicy głównej), ujście żył sercowych najmniejszych;

4.      Zastawki serca: są 4 i przeciwdziałają wstecznemu przepływowi krwi przez serce:

·         Zastawka płucna – leży na początku pnia płucnego, zapobiega cofaniu się krwi do prawej komory; składa się z płatków;

·         Zastawka aorty – zapobiega cofaniu się krwi z aorty do lewej komory; składa się z płatków;

·         Zastawka dwudzielna – umożliwia napływ krwi z lewego przedsionka do lewej komory; składa się z płatków, strun ścięgnistych i mięśni brodawkowatych;

·         Zastawka trójdzielna – umożliwia napływ krwi z prawego przedsionka do prawej komory; składa się z płatków, strun ścięgnistych i mięśni brodawkowatych;             

              W czasie skurczu serca komory kurczą się, a zastawka aorty i zastawka płucna są otwarte, umożliwiając tłoczenie krwi z serca do płuc i na obwód.
              W czasie rozkurczu mięsień komór serca jest rozluźniony. Zastawka trójdzielna i dwudzielna są otwarte, umożliwiając napływ krwi z przedsionków do komór.

5.      Główne tętnice odchodzące od aorty brzusznej – kolejność odejścia:
- Od przodu aorty brzusznej przylega: trzon trzustki i żyła śledzionowa, poniżej część dolna dwunastnicy, żyła nerkowa lewa, dalej nasada krezki jelita cienkiego oraz otrzewna;
Ku tyłowi: żyły lędźwiowe lewe;
Po stornie prawej: żyła główna dolna

gałęzie aorty brzusznej:

a.       gałęzie ścienne:

i.  tętnice przeponowe dolne

ii.                       tętnice lędźwiowe

b.      parzyste gałęzie trzewne:

i.  tętnice nadnerczowe środkowe

ii.                       tętnice nerkowe

iii.                    tętnice jądrowe lub tętnice jajnikowe

c.       nieparzyste gałęzie trzewne:

i.  pień trzewny

ii.                       tętnica krezkowa górna

iii.                    tętnica krezkowa dolna

d.      gałęzie końcowe:

i.  tętnice biodrowe wspólne

ii.                       tętnica krzyżowa pośrodkowa

6.      Dół owalny – otwór łączący oba przedsionki, przez które przepływa krew w życiu płodowym;

7.      Płuca:

Lewe i prawe płuco są oddzielonymi strukturami i znajdują się w workach utworzonych z opłucnej. Każde płuco leży swobodnie w klatce piersiowej i połączone jest ze śródpiersiem jedynie za pomocą dużych oskrzeli i naczyń krwionośnych.

              Płuca dzielą się na płaty, które są oddzielone głębokimi szczelinami. Płuco prawe składa się z trzech płatów, lewe z dwóch.  Każdy płat jest niezależny od pozostałych, ma własne rozgałęzienia drzewa oskrzelowego, którym dopływa powietrze, i własną tętnicę płatową zaopatrującą w krew.
              Szczeliny są głębokie, obejmują całą grubość płuc i są wysyłane opłucną. Są 3 szczeliny: szczelina pozioma płuca prawego – leży wzdłuż czwartego żebra, biegnie ku tyłowi przez tkankę płucną i styka się ze szczeliną skośną mniej więcej w połowie jej długości. Szczelina skośna płuca prawego – leży pomiędzy płatami środkowym i dolnym płuco prawego. Szczelina skośna płuca lewego – biegnie w dół i ku przodowi przez tkankę płucną do punktu położonego na tylnej powierzchni, 6cm poniżej szczytu płuca.

8.      Tchawica:

              Tylna powierzchnia tchawicy nie ma chrzęstnej podpory, zamiast chrząstki znajduje się tam tkanka włóknista i włókna mięśniowe. Tylna ściana styka się z przełykiem leżącym bezpośrednio za nim. Z przodu (pierścień chrzęstny) graniczy z węzłami chłonnymi i mostkiem.              Tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe. Oskrzele główne prawe dzieli się na oskrzele górne, środkowe i dolne a oskrzele główne lewe na oskrzele górne i dolne.

              Oskrzela zakończone są oskrzelikami, te zaś mają na końcach małe pęcherzyki płucne (siatka naczyń włosowatych). Pęcherzyki płucne tworzą kształt płuc.

9.      Gardło: dzieli się na 3 piętra:

·         Część nosowa gardła - najwyżej położona część gardła leżąca nad podniebieniem miękkim. Na tylnej ścianie są skupiska tkanki limfatycznej (migdałek trąbkowy);

·         Część ustna gardła – leży w tylnym odcinku jamy ustnej, sklepienie jej tworzy dolna powierzchnia podniebienia miękkiego, a ścianę dolną język; migdałki podniebne znajdują się na ścianie bocznej i otoczone są z przodu przez fałdy językowo-podniebienne, a z tyłu przez fałdy podniebno-gardłowe.

·         Część krtaniowa gardła – rozciąga się od górnego brzegu chrząstki nagłośni (która zakrywa wejście do dróg oddechowych w czasie połykania), do dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej krtani (w którym przechodzi w przełyk).

              Migdałki podniebne – tkanki limfatyczne, chronią organizm przed infekcjami. Migdałek trąbkowy – przy ujściu trąbki słuchowej. Migdałki pęcznieją i nie wracają do swojego stanu początkowego.

10.  Jama nosowa: pierwszy element dróg oddechowych, wnętrze jest podzielone na dwie części przegrodą nosową. W jamie nosowej znajdują się 3 pary małżowin (dolne, środkowe, górne).

              Zatoki przynosowe – przestrzenie w obrębie pewnych części czaszki (przestrzeń musi się łączyć z jamą nosową). Są 4 pary zatok:

·         Zatoka czołowe  -  wypełniona powietrzem jama w kości czołowej;

·         Zatoka klinowe – położona za sklepieniem jamy nosowej wewnątrz kości klinowej;

·         Zatoka sitowe – pomiędzy cienką wewnętrzną ścianą oczodołu a ścianą boczną jamy nosowej; liczne łączące się ze sobą jamy ułożone w trzy grupy: przednią, środkową i tylną;

11.  Na przeponie spoczywa podstawa płuca lewego;

12.  Jama opłucnej – tworzy gładką śliską powierzchnię, dzięki niej płuca łatwo przesuwają się wewnątrz jamy klatki piersiowej; ma dwie warstwy (zewnętrzna powierzchnia płuc, wewnętrzna powierzchnia klatki piersiowej).

              Opłucna płucna (trzewna) – łączy się bezpośrednio z tkanką płuc i dlatego nie można jej od nich oddzielić;

              Opłucna ścienna – leży na warstwie luźnej tkanki łącznej, co pozwala odsunąć ją od ściany klatki piersiowej i przepony w czasie zabiegu chirurgicznego.

13.  Różnice w budowie oskrzeli głównych:

·         Długość: oskrzele główne prawe jest krótsze niż oskrzele gł. lewe;

·         Szerokość: oskrzele gł. prawe jest szersze niż oskrzele gł. lewe;

·         Kąt: oskrzele gł. prawe odchodzi od tchawicy pod mniejszym kątem niż oskrzele gł. lewe;

14.    Przepona jest najważniejszym i najsilniejszym mięśniem biorącym udział w oddychaniu. Praca przepony w połączeniu ze zmianą kształtów klatki piersiowej umożliwia wdychanie i wydychanie powietrza;

15.  U człowieka wymiana gazowa przebiega w pęcherzykach płucnych, między ścianą pęcherzyka a oplatającymi ją naczyniami włosowatymi;

16.  Żyły powierzchowne na kończynie górnej: leżą w tkance podskórnej,  bardzo dobrze widoczne, wykonuje się na nich iniekcje, powstają w grzbietowym splocie ręki;

·         Żyła odpromieniowa biegnie wzdłuż przedramienia pod skórą, po stronie kości promieniowej;

·         Żyła odłokciowa biegnie na przedramieniu po stronie kości łokciowej, przechodzi przez łokieć i dalej biegnie przy brzegu mięśnia dwugłowego ramienia.

17.  Żyły głębokie i powierzchowne odprowadzają krew z mózgu do skomplikowanego układu zatok. Z zatok krew pod wpływem sił grawitacji powraca do serca – w przeciwieństwie do innych żył nie ma tam zastawek.

18.  Konikotomia – zabieg laryngologiczny polegający na przecięciu więzadła pierścienno-tarczowego, umieszczonego między dolnym brzegiem blaszki chrząstki tarczowatej krtani a górnym brzegiem łuku chrząstki pierścieniowatej krtani. Stosowany jako szybki i doraźny sposób udrożnienia dróg oddechowych, które zostały zablokowane na wysokości lub powyżej szpary głośni;

19.  Tętno bada się na obwodzie na tętnicach powierzchniowych: promieniowej, szyjnej zewnętrznej, ramiennej, udowej.

20.  Tętnice wieńcowe:

·         Normalne tętnice wieńcowe – u większości ludzi prawa i lewa tętnica wieńcowa zaopatrują podobny obszar mięśnia serca;

·         Pojedyncza tętnica wieńcowa – nieliczni ludzie mają tylko jedną tętnica wieńcową, która zaopatruje obie połowy serca;

·         Dominująca tętnica wieńcowa lewa – gałąź tylna odchodzi od lewej, a nie od prawej tętnicy wieńcowej;

·         Tętnica wieńcowa dodatkowa – rzadko spotykane.

              Ukrwienie serca może się różnić; zarówno lewa, jak i prawa tętnica wieńcowa może być tętnicą dominującą, może brakować jednej tętnicy lub może występować dodatkowa tętnica wieńcowa.

21.  Aorta brzuszna dzieli się na gałęzie końcowe, tj. tętnice nerkowe, pień trzewny i tętnice krezkowe. Następnie przechodzi w tętnice biodrowe wspólne. Aorta przedłuża się w tętnicę krzyżową pośrodkową.

22.  Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego: splot naczyniówkowy w obu komorach bocznych-> otwór międzykomorowy-> komora trzeci-> wodociąg mózgu-> śródmózgowie i komora czwarta-> otwór pośrodkowy (Magediego) i dwa otwory boczne (Luschki)-> jama podpajęczynówkowa-> okrążanie ośrodkowego układu nerwowego.

·         Płyn jest ciągle produkowany i stale musi odpływać. Za przepływ płynu do zatok żylnych mózgu odpowiedzialne są wypustki, tzw. ziarnistości pajęczynówki.

23.  Układ komorowy mózgu:

W mózgu i pniu mózgu znajdują się cztery komory:

·         Komora boczna – parzysta komora położona w przedomózgowiu; w każdej półkuli znajduje się jedna komora boczna; są największe;

·         Komora trzecia – znajduje wąska jama leżąca pomiędzy wzgórzem a podwzgórzem (przedomózgowie); pojedyncza komora łącząca się z dwiema komorami bocznymi przez otwór międzykomorowy;

·         Komora czwarta – znajduje się w tyłomózgowiu poniżej móżdżku; jama w obrębie pnia mózgu, sięgająca do kanału środkowego w centralnej części rdzenia kręgowego; łączy się z komorą trzecią wodociągiem mózgu; ma możliwość komunikacji z przestrzenią podpajęczynówkową.

24.  Ośrodki ruchowe znajdują się w pierwotnej korze ruchowej; współdziałając ze zwojami podstawy mózgu i móżdżkiem umożliwiają wykonywanie skomplikowanych sekwencji dokładnie kontrolowanych ruchów;

Ośrodki czuciowe znajdują się w pierwotnej korze somatosensorycznej; otrzymują i zbierają informacje pochodzące z receptorów czuciowych w ciele;

25.  Nerw czaszkowy VI to nerw odwodzący- unerwia mięsień, który porusza okiem;

Nerw czaszkowy VII to nerw twarzowy- porusza mięśniami mimicznymi twarzy;

- Porażenie nerwu VI: Objawia się podwójnym widzeniem, najsilniejszym przy patrzeniu w bok po stronie uszkodzenia;

- Porażenie nerwu VII: Charakterystycznymi objawami jest obniżenie kącika ust i niemożność zamknięcia oka po stronie uszkodzenia.

26.  Mózgowie dzieli się na dwie półkule znajdujące się w kresomózgowiu, pień mózgu, trzy opony mózgowia i cztery komory mózgowia;

27.  Nerw pośrodkowy powstaje z połączenia dwóch korzeni: przyśrodkowego i bocznego. Korzeń przyśrodkowy pochodzi z pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego, a korzeń boczny z jego pęczka bocznego.

28.  Nerw promienny unerwia mięśnie kończyny górnej, które postulują nadgarstek, palce i dłoń, jego uszkodzenie może spowodować „zwisanie” dłoni, czyli „opadającą rękę”.

29.  Nerw trójdzielny (nerw V) przenosi bodźce czuciowe z twarzy i porusza mięśnie żwaczowe.

30.  W podwzgórzy zlokalizowana jest między innymi przysadka (narząd układu dokrewnego). Hormony wydzielane przez ten gruczoł pozostają pod bezpośrednią kontrolą podwzgórza.

...