Postępowanie-karne-ćwiczenia.odt

Ćwiczenia 1
11.10.2016r.

2 nieobecności możliwe, każda kolejna do odrobienia na dyżurze. I wtedy ocena dostateczna za chodzenie.

Dyżury – wtorki, najpierw 15:30, później14:00, potem 10:00.

J. Tylman, T. Grzegorczyk – Polskie postępowanie karne. Taka czarna, wielka księga. Papier żółty.

Na następne zajęcia:
- zagadnienia wstępne – co to jest proces, jego części, elementy, postępowanie przygotowawcze, I instancji, tryby nadzwyczajne, kasacja (pierwsze strony podręcznika)
- czemu służy procedura karna,
- co to suspensywność, dewolutywność
- uczestnik postępowania, strony postępowania (nie to samo!)
- naczelna zasada procesowa
- gwarancje procesowe
- organy procesowe
- zasada legalizmu
- tryby postępowania (publicznoskargowy – o co chodzi; publicznoskargowy na wniosek; prywatnoskargowy)
- podejrzany a osoba podejrzana
- zasada procesowa: legalizmu, swobodnej oceny dowodów, swobodna a dowolna ocena dowodów, zasada domniemania niewinności, in dubio pro reo, skargowości, równouprawnienia stron, koncentracji materiału dowodowego,


Ćwiczenia 2
18.10.2016r.

Postępowanie karne – prawne uregulowana działalność zmierzająca do realizacji prawa karnego materialnego.
Prawo karne procesowe – ogół norm regulujących postępowanie karne.

W procesie karnym są środki zapobiegawcze (nie zabezpieczające!)

Proces karny – rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności → czy osoba, której postawiono zarzut, jest sprawcą czynu

Przedmiot procesu → odpowiedzialność karna oskarżonego za zarzucany czyn, w określonym miejscu i czasie.
Kwestia odpowiedzialności karnej – zawsze ponosi osoba fizyczna!!! TYLKO!

Procedura – narzędzie umożliwiające wykonanie pr karnego.

Uczestnik postępowania – każdy, kto bierze udział w postępowaniu i ma w tym określoną prawnie rolę.

Organy procesowe, strony, przedstawiciele procesowi → strony procesu.
- pomocnicy procesowi
- oskarżony
- oskarżyciel posiłkowy (na etapie postępowania przygotowawczego → pokrzywdzony. Pokrzywdzony w procesie sądowym nie jest stroną!)
- Nie ma powoda cywilnego, oraz kogoś z art 52. !!!!!
- oskarżyciel publiczny/prywatny
- oskarżyciel posiłkowy subsydiarny

Uczestnik postępowania a strona
- strona ma interes prawny w rozstrzygnięciu finalnym w procesie


Przedstawiciel procesowy strony
- pełnomocnik – reprezentuje wszystkie inne strony (z wyłączeniem oskarżyciela publicznego, bo ten działa samodzielnie) (adwokat albo radca prawny)
- obrońca – reprezentuje oskarżonego/podejrzanego (adwokat albo radca prawny) → ma prawo do obrony.

Przedstawiciel ustawowy – rodzice, a jeśli ustanowią pełnomocnika, to pełnomocnik.
Obrońcy udziela się upoważnienia do obrony.
* małoletni
* osoby ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo.

Pomocnik procesowy → protokolant, tłumacz, policja sądowa,

Osobowe źródła dowodowe: to grupa świadków, w różnych postaciach. Mówią o tym co wiedzą, co widzieli, albo czego chcą.
Oświadczenia woli i oświadczenia wiedzy.

Zeznanie
Wyjaśnienia – składa oskarżony/podejrzany !!!

Postępowanie:
- zasada legalizmu → organ musi wszcząć postępowanie, jeśli jest prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa
Sąd sam nie może – nie może oskarżać ten sam organ, który będzie osądzał. Sąd sam nie może wszcząć postępowania.
- zasada oportunizmu – organy wszczynają postępowanie, jeśli jest to celowe z punktu widzenia oddziaływania pr karnego procesowego na społeczeństwo

Popełnienie przestępstwa – organy mogą kogoś zatrzymać ze względu na podejrzenie, ustalenie, nagłe okoliczności, sytuację zastaną, ale bez zgromadzonego materiału dowodowego postaci procesowej.
Prawdopodobieństwo – stan ustalony w oparciu ustalenia, że doszło do popełnienia przestępstwa, mając już zgromadzone dowody.

Organy procesowe ustalają:
1) czy jest czyn zabroniony
2) czy jest bezprawny
3) czy jest przestępstwo
4) czy zachodzi kontratyp

Wszczęte postępowanie w sprawie
- in rem → mamy zwłoki w lesie, wiemy że doszło do zabójstwa, nie wiemy nic na ten temat.
- in personam → przeciwko konkretnej osobie.

Postępowanie przygotowawcze: (ustalenie czy doszło do przestępstwa, art. 297, czy doszło do popełnienia przestępstwa, zbadać okoliczności popełnienia przestępstwa, zebrać ślady i dowody, zabezpieczyć w postaci materiału dowodowego dla celów postępowania sądowego.)
- śledztwo
- dochodzenie.

Finalny element → złożenie skargi przed sądem.

Proces
Jest skarga, rusza postępowanie przygotowawcze, bez nie go nie ma żadnego z dwóch trybów publicznoskargowych, tryb prywatny i przyśpieszony nie posiada postępowania przygotowawczego!
1) postępowanie jurysdykcyjne – postępowanie przed sądem I instancji i odwoławczym (II instancji) → gwarancja konstytucyjna.
Sąd I instancji – sąd faktu – zasada prawdy materialnej
swobodna ocena dowodów – nie dowolna!
Podmiot nie jest zainteresowany nadaniem środka odwoławczego, to nie będzie postępowania dalej. Sekcja wykonawcza sądu I instancji → kto wydał wyrok 1 instancji.
Kasacja i wznowienie postępowania → instytucje nadzwyczajne, nadzwyczajne środki zaskarżenia, nie zawsze może być zainicjowany – mogą się pojawić, ale nie muszą.
Kasacje rozpatruje wyłącznie SN.
Nie ma kasacji od kasacji!!!


Funkcje prawa karnego procesowego: (nie mylić z funkcjami
- ścigania – ściga się sprawców przestępstwa → wykrycie przestępstwa, ustalenie czy to rzeczywiście przestępstwo, zbadanie okoliczności towarzyszących, ściganie go, złożenie skargi do sądu.
- obrony -
obrona formalna – prawo do posiadania obrońcy
obrona materialna – związana z czynem, który jest zarzucony – odpieranie zarzutu.
- orzekania – wydanie wyroku

Źródła pr karnego procesowego:
- konsta
- kpk
- przepisy wprowadzające
- inne ustawy: ustawa o ustroju sądów powszechnych, o prokuraturze, ustawa o Sądzie Najwyższym
- kks
- prawo o adwokaturze, prawo o radcach prawnych
- kk (i przepisy wprowadzające do niego)
- kpw
- ustawa o świadku koronnym, o policji i te inne

Funkcje procesu:
- gwarancyjna – dojście do prawdy, rzetelne przeprowadzenie procesu
- porządkująca (regulacyjna) – reguluje przebieg procesu
- prakseologiczna (instrumentalna) – kształtuje postępowanie, by realizowało prawo karne materialne.
Gwarancje procesowe – pewne środki prawne, gwarantujące poszanowanie pewnych praw, np. zatrzymanie, podsłuch, tymczasowe zatrzymanie,



Na za tydzień:
Sensu largo i sensu stricte oskarżenie, wzniesienie przed sąd instytucji,
prawda materialna
zasada swobodnej oceny dowodów
in dubio pro reo>
przejawy oportunizmu w kodeksie – art 11 – jak on wygląda
kontradyktoryjności
szybkości postępowania
prawo do obrony
wymiar sprawiedliwości w naszym kraju – co to? Co mówi konsta? Kto sprawuje, jak dzielimy sądownictwo
wstęp do właściwości sądu – definicja, wł rzeczowa, funkcjonalna, miejscowa,
podzia,ł sądą powszechnych, jak się dzieli sądownictwo, SN, TK, organy sądu, prezes sądu


Ćwiczenia 3
25.10.2016r.


Prawda – osąd, opisujący otaczający nas stan faktyczny.

Imperium organów procesowych.
Przejaw władztwa – organ procesowy wydaje rozstrzygnięcie dotyczące kwestii prawnej. Powinien być zbadany prawdziwy przebieg zdarzeń → przejaw władztwa procesowego.

Prokurator w postępowaniu przygotowawczym nie jest stroną! On jest organem prowadzącym.

Próba dojścia do prawdy – zasada prawdy. Jak nie, to in dubio pro reo (art. 5 par. 2)

Onus probandi (ciężar dowodu) – spoczywa zawsze na oskarżycielu. Każdy z oskarżycieli ma obowiązek wykazania sprawstwa i winy oskarżonego. Wtedy dopiero można skazać.
→ domniemanie niewinności – do momentu udowodnienia winy wyrokiem prawomocnym sądu, traktujemy oskarżonego jako osobę niewinną.
Przy wyroku warunkowo umarzającym postępowanie dochodzi do przełamania zasady domniemania niewinności.

Prawo do obrony:
- prawo do obrony materialne – możliwość zwalczania zarzutu
- formalne – prawo do posiadania profesjonalnego obrońcy

Nie ma obowiązku dostarczania dowodów przeciw sobie – np. wymuszać przyznania się.

Organy procesowe pouczają podejrzanego o prawie do odmowy złożenia wyjaśnień. Jeśli nikt go nie pouczył, a złoży zeznania, to te zeznania nie mogą być wykorzystane.

Ocena dowodu:
- swobodność (ona jest)
- dowolność

Trzeba działać na korzyść oskarżonego.

Zasada bezpośredniości

Sędzia kieruje się:
- logiką,
- wiedzą,
- doświadczeniem życiowym,
- stanem wiedzy.

Sędzia:
* niezależny – nie ulega wpływom, wymiar ten sprawują sądy i trybunały
* niezawisły – w swoich decyzjach nie jest zależny od żadnego organu władzy, nieusuwany sąd. Sąd podlega tylko przepisom prawa.
* bezstronny

Sądy:
- powszechne 
              rejonowy
              okręgowy
              apelacyjny
              → Sąd Najwyższy (nie jest powszechny! Inna ustawa o nim stanowi!)
- administracyjne
- wojskowe

Kiedy będziemy mieć do czynienia z sądem wojskowym? Skład? Właściwość podmiotowa i przedmiotowa

Właściwość sądu: Właściwość sądu to jego uprawnienie do rozpatrywania określonych kategorii spraw, a jednocześnie obowiązek rozpatrzenia danej sprawy, jeżeli tylko zostały spełnione określone przez prawo procesowe szczegółowe wymogi, od których uzależnione jest to rozpatrywanie:
- rzeczowa – który z sądów jest odpowiedni dla określonych czynów zabronionych.
- miejscowa – ze względu na miejsce popełnienia
- funkcjonalna – określone czynności, które sąd może podjąć
- miejscowa

Czynność procesowa – czynność dokonana przez określonego uczestnika postępowania, która wywołuje skutki określone przez prawo karne procesowe


Zasada legalizmu – obligatoryjny zakres wszczęcia i przeprowadzenia postępowania, w każdym przypadku prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa

Zasada oportunizmu → organ może zaniechać ścigania, jeśli uzna, że to niecelowe.
* oportunizm materialny
* oportunizm formalny – nie ściga się błahych czynów, ze względu na bezcelowość i brak ujemnych następstw dla społeczeństwa
:
– art 11 → umorzenie absorpcyjne – nie można ze względu na celowość (art 22)
- ustawa o świadku koronnym
- postępowanie wobec osób nieletnich
- art 60 par 3 i 4 KK → mały świadek koronny
- wyrok warunkowo umarzający postępowanie – sąd nie nakłada wtedy kar (może tylko środki karne)

Zasada bezpośredniości: sąd ma bezpośrednio zetknąć się z dowodami w sprawie.

Zasada koncentracji i szybkości postępowania
Szybkość – wyrok powinien być wydany bez nieuzasadnionej zwłoki,
Koncentracja – tok sprawy nie powinien być przerywany, ma być to skoncentrowane, zbilansowane, dowody, które są udowodnione; art. 170.


Właściwość miejscowa, rzeczona, 24, 25 art. (na pamięć!!), właściwość funkcjonalna sądu apelacyjnego i najwyższego (wyliczanka: co robi sąd rejonowy, okręgowy); co to SN? Jakie ma uprawnienia w zakresie zagadnień prawnych; składy sądu w sądzie apel, N, okręg, rej.; art 40 ( na pamięć) – wyłączenie sędziego; kto to jest ławnik; cała instytucja wyłąćzenia sędziego – iudex inhabinis, iudex in ecspecio 42, 41.


Ćwiczenia 3
08.11.2016r.

Właściwość rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna

Czynność procesowa – dokonywana przez każdego uczestnika i wywołuje skutki określone przez prawo.

Najpierw właściwość: rzeczowa, później cała reszta. Najpierw rząd sądu jest ustalany – o jaki czyn zabroniony można w tym sądzie przeprowadzić, a później dopiero miejsce.
Właściwość rzeczowa jest właściwością funkcjonalną sądu!!!

Właściwość rzeczowa → art. 24 → wszystkie sprawy do sądu rejonowego, chyba że prawo stanowi inaczej.
Art. 25 – pokazuje te wyjątki!!!
Sąd okręgowy (art. 25) – rodzaje występków: zabójstwo w afekcie, aborcja, zabójstwo eutanatyczne, zawładnięcie statkiem wodnym lub powietrznym, pobicie ze skutkiem śmiertelnym, przygotowanie do handlu ludźmi, przygotowanie do nielegalnej zagranicznej adopcji
→ występki, które zostały specjalną ustawą przekazane do sądu okręgowego (póki co nie ma żadnych takich)

Kryterium miejscowe:
1. tam, gdzie skutek nastąpił
2. miejsce, gdzie wszczęto postępowanie przygotowawcze
Jak jet kilka – gdzie przestępstwo ujawniono, gdzie ostkaroży przebywał, gdzie mieszkał.
Statki wodne/powiertzne – sąd macierzysty portu.

Właściwość sądu rejonowego (?)
- rozpatruje wniosek o tymczasowe aresztowanie,
- orzeka o przepadku przedmiotów
- 237 art.
- udziela pomocy prawnej innym sądom na terenie kraju, oraz rozpatruje sprawę o przesłanie środków dodowowych
- rozpatrywanie próśb o ułaskawienie w swojej instancji
- przesłuchanie świadka, którego nie można posłuchać – 185a i b.
- wykonywanie wyroków po ich uprawomocnieniu
- warunkowe zawieszenie postępowania,
- zażalenie nie zatrzymanie rozpatruję
-  zażalenie na odmowę wydawania akt,
- zażalenie na prokuratora w post. Przygotowawczym/

- dot środków zapobiegawczych.

Sąd okręgowy:
- list żelazny,
- orzekanie o odszkodowanie,
- ekstradycja, modyfikacja kar przy ekstradycji,
- sprawy o ułaskawienie,

Właściwości sądu apelacyjnego:
 

-rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń i zarządzeń wydanych w I instancji w sądzie okręgowym (art. 26)

-rozstrzyganie sporów między sądami okręgowymi I instancji (art. 38)

-przekazywanie sprawy sądowi okręgowemu innemu niż miejscowo właściwy – ze względu na ekonomikę procesu (art. 36)

-przekazywanie innemu sądowi równorzędnemu sprawy, na wniosek sądu właściwego, jeżeli jej rozpoznanie w sądzie miejscowo właściwym nie jest możliwe w terminie zabezpieczającym uniknięcie przedawnienia (art. 11a przep. Wprow. K.P.K.)

-przekazywanie sprawy na wniosek sądu rejonowego do sądu okręgowego ze względu na jej zawiłość lub szczególną wagę (art. 25 § 2 K.P.K.)

-przedłużanie stosowania tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym na okres ponad 12 miesięcy i w postępowaniu przed sądem na ponad 2 lata (art. 263 § 4)

-orzekanie o wznowieniu postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu okręgowego (art. 544 § 1)

-wypowiadanie się w przedmiocie ułaskawienia w sprawach, w których orzekał jako sąd

odwoławczy

- może rozpoznać zażalenie od listu żelaznego,
→ list żelazny – dokument zapewniający oskarżonemu za granicą, odpowiadanie z wolnej stopy (tzn. że jak przyjedzie na lotnisko, to go nie capną). Zapewnia przybycie na teren kraju,


Spór między sądami, np. rejonowy a rejonowy – rozpatruje okręgowy.

Sąd Najwyższy:
- kasacje rozpatruje
(pytanie prawne – tylko sąd, który działa w 2 instancji, jako sąd odwoławczy) – sąd rejonowy też, przy zażaleniu, ma status sądu odwoławczego,
- odpowiada na pytania
- uzyskanie wiążącej wykładni
SN rozpatruje zawsze pytanie prawne, może stworzyć zasadę prawną, może odmówić odpowiedzi na dane pytanie, jako że prawo pozwala żeby sąd niższych instancji sam sobie na to odpowiedział,
(Kasacja do SN – sąd związany tym, co wcześniej powiedział)
Odpowiedź na pytanie prawne wiązę w danej sprawie wszystkie instancje,
Czy SN może stać się sądem drugiej instancji? - może stać się sądem 2 instancji , sądem odwoławczym (a nie ma superkasacji) → ale tylko w związku z pytaniem prawnym

art. 37 → przepis, który trochę już umiera.

Żeby przenieść z rejonu do okręgu, musi sąd apelacyjny (wyższy) orzekać.

Właściwości sądu są ważne, do profesor je uwielbia <3


Składy sądów:
- jeden sędzia zazwyczaj
1 sędzia, 2 ławników
1 i 3 łąwników → o tych dwóch może decydować prezes sądu i ktośtam jeszcze.

Czyn zagrożony karą dożywotniego pozbawienia wolności – 5 ławników

w SA 5 będzie, jeśli sąd zdecydował się na dożywocie

SN: 3 sędziów
1 sędzia – gdy jest kasacaj od postanowienia (kasacja podmiotó specjalnych)
7 sędziów – po przejęciu pytania prawnego (?)

1 sędzia na posiedzeniu odwołąwczym! (kiedyś było 3)!!! Chyba że skłąd rozszerzony, wtedy trzech jest.
art. 96!
skłąd na posiedzeniu – art. 30.


Przydzielanie sprawy


za tydzień:
41, o oskarżycielu, oskraż publ, ustawa o prokuratorze, prokuratorze, jednostka na szczycuie prokuratury, niżej prokuratour, czym się zajmują, zasada indeferencji, niezależności,


Ćwiczenia 4
15.11.2016r.

Ławnik/sędzia zapasowy → w razie np. choroby

Przydział sędziów do sprawy – prezes sądu; w przypadku dużych sądów – przewodniczący wydziału wybiera, w ramach swoich czynności, bo jest kilka wydziałów.
Przewodniczący – dokonuje wpływu spraw – ustala, sprawda jaka to skarga, od kogo, czy ma elementy wskazane formalnie skargi

Imiona i nazwiska sędziów – według stażu, albo alfabetycznie (to decyduje prezes, albo przepisy wewnętrzne). Teraz nie ma przydziału, jeśli ktoś jest na urlopie.

Wyłączenie sędziego – art. 40 !!!
nie może przejawiać sympatii ani antypatii.
Sędzia ma przeprowadzić każdy dowód!, niezależnie czy korzystny/niekorzystny dla sfery prawnej interesów oskarżonego.

Orzeczeniem jest i wyrok i postanowienie. Zarządzenie wydawane w najmniej istotnych kwestiach prawnych. Wszystkie są natomiast decyzjami procesowymi, które są przejawem władztwa procesowego organów procesowych, posiadających imperium do rozstrzygania określonych kwestii prawnych.

Nie ma już wyroków zaocznych! Bo nie ma trybu uproszczonego!!!

Sprzeciw można wnieść tylko od wyroku nakazowego. Składa się sprzeciw tu, nie apelację.

Art. 41 – wniosek o wyłączenie sędziego.
Decyduje sąd, przed którym toczy się postępowanie – z wylączeniem tego sędziego, o któym się decyduje.

Rozpoczęcie przewodu sądowego – moment odczytania aktu oskarżonego, najczęściej, lub zwięzłego przedstawienia zarzutów przez oskarżyciela, na rozprawie głównej.

Posiedzenia sąd zarządza z uwagi na konieczność podjęcia decyzji o charakterze wpadkowym.

Oskarżyciel publiczny – co do zasady – prokurator. O czyny ścigane z urzędu, lub urzędu na wniosek. Art. 46. Prokurator nie musi być na sprawie jako oskarżyciel publiczny. O okręgowym, w sprawach o zbrodnie zawsze musi być!!

Właściwość rzeczowa śledztwa – 309, 335 b. c.

prokurator nadrzędny – prokurator tej jednostki, prokurator wyżej?) i bezpośrednio przełożony (kierownik/szef jednostki)
rejonowe, okręgowe i regionalne prokuratury.

Coś o prokuraturze, ale nudy 2/10.

Zadania prokuratury: organ prowadzący postępowanie przygotowawcze.

Zasada centralizmu i lega.. indeferencji, samodzielności i niezależności prokuratora, role prokuratora w procesie, prokurator nadzorujący, sposób sprawy jak prowadzi. Zcy prokurat bezpość przełóż może zleciś prokuratorowi dane zakończenie sprawy. Czy może to zrobić prok nadrzędny,


Gdzie ustalamy tryb postępowania, czy z urzędu, czy na wniosek, czy publicznoskargowy (KK)
tryby, prokurator
Ćwiczenia 5
22.11.2016r.

Prokurator = oskarżyciel publiczny (od art. 45)

Prokurator – prowadzi postępowanie przygotowawcze, zbiera dowody, oskarża, inicjuje postępowanie sądowe, nadawanie biegu sprawie, popieranie jej.

Nie ma powództwa cywilnego w procesie karnym! Ani adhezyjnego!

Działa jako rzecznik interesu społecznego

Prowadzi badania w zakresie badania przestępczości

Działalność prewencji ogólnej

Prowadzi śledztwo, które może powierzyć Policji (311), lub innemu organowi

309 pkt 2 i 3 → kiedy prokurator nie może przekazać niczego nikomu

Jako jedyny organ może  podejmować czynnośći w postępowaniu przygotowawczym i sądowym – czynności pozytywne może skarżyc wyrok w kierunku korzystnym. Ma prawo, a praktyka swoje.
→ gravamen – interes w oskarżeniu

Prokuratura: regionalna, nie apelacyjna

prokurator generalny = Minister sprawiedliwości

Prokuratura krajowa – przejęła sprawy od prok. Gener → np. sprawy międzynarodowe, procedowanie, wiążące się z Europejskim Trybu...