Defektoskopia i kontrola wyrobów – lab # 1
1. Badania penetracyjne (co to, wady, zalety, rodzaje).
2. Rodzaje penetrantów.
W defektoskopii penetracyjnej stosuje się następujące preparaty:
¾ penetranty,
¾ wywoływacze,
¾ środki oczyszczające,
¾ zmywacze i emulgatory,
¾ utrwalacze,
¾ rozpuszczalniki.
Podstawowymi preparatami są penetranty i wywoływacze, natomiast pozostałe są preparatami pomocniczymi.
Penetranty.
W zależności od rodzaju środka usuwającego nadmiar penetrantów z powierzchni badanych wyrobów, dzielimy je na:
¾ penetranty zmywalne wodą (penetranty typu ZW lub samoemulgujące) – zawierają emulgator (najczęściej 5 – 15%), dzięki czemu można je od razu po zakończeniu badania zmyć wodą (emulgator – substancja ułatwiająca powstawanie emulsji i zapewniająca jej trwałość), w defektoskopii penetracyjnej pod pojęciem emulsji rozumiemy trwałą mieszaninę wody i penetranta, powstałą pod wpływem działania emulgatora,
¾ penetranty później emulgowane (penetranty typu PE) – penetranty, które w celu umożliwienia zmywania ich wodą wymagają wprowadzenia emulgatora,
¾ penetranty zmywalne rozpuszczalnikami (penetranty typu ZR) – penetranty, które usuwa się z powierzchni badanego wyrobu za pomocą zmywaczy będących ich rozpuszczalnikami lub rozcieńczalnikami.
Penetranty typu ZW i PE stosowane są w kontroli masowej, natomiast penetranty typu ZR przy kontroli jednostkowej, w warunkach terenowych oraz gdy przy badaniu woda jest niepożądana.
Wywoływacze.
Wywoływacze – preparaty ujawniające (wywołujące) nawet bardzo małe wady, np. mikropęknięcia.
W zależności od stanu skupienia wywoływacze dzielimy na:
¾ wywoływacze suche – są to białe proszki i pyły, stosowane przede wszystkim w metodzie fluorescencyjnej, gdy nie jest wymagane dobre krycie powierzchni,
¾ wywoływacze ciekłe – są to zawiesiny proszków w wodzie (wywoływacze wodne) lub w łatwo parujących rozpuszczalnikach (alkohole, katony – wywoływacze rozpuszczalnikowe), wywoływacze ciekłe umożliwiają uzyskanie warstw wywoływacza o różnej grubości nawet na przedmiotach o skomplikowanych kształtach, wywoływacze wodne stosowane są w kontroli masowej, łącznie z preparatami typu ZW i PE, ich zalety to: łatwość usunięcia, nieduży koszt, bezpieczeństwo przy stosowaniu.
W zależności od sposobu i zależności usuwania wywoływacze dzielimy na:
¾ wywoływacze ścieralne – wywoływacze mało przyczepne do powierzchni, zaliczamy tu: wywoływacze suche, wodne i niektóre rozpuszczalnikowe,
¾ wywoływacze nieścieralne – wywoływacze wykazujące większą przyczepność do podłoża, a usuwa się je przy pomocy rozpuszczalników,
¾ wywoływacze błonotwórcze – wywoływacze tworzące łatwo odrywalne warstwy, tzw. defektogramy, pozwalające na utrwalenie i przechowywanie wyników kontroli, są stosowane przede wszystkim w metodzie barwnej.
3. Przebieg badania.
Proces kontroli metodami defektoskopii penetracyjnej składa się z 11 etapów:
1. oczyszczanie wstępne,
2. osuszenie przed nałożeniem penetranta,
3. nanoszenie penetranta,
4. wnikanie penetranta,
5. usuwanie nadmiaru penetranta,
6. osuszanie po zmyciu penetranta,
7. nanoszenie wywoływacza,
8. obserwacja wskazań,
9. interpretacja wyników kontroli,
10. dokumentacja wyników kontroli,
11. oczyszczenie końcowe po kontroli.
TABELA Z PUNKTU 3
concorde