09.01.2014r.
WYKŁAD 10
Wartość hodowlana: selekcja i dobór zwierząt.
Aby dokonać selekcji, należy dokonać oceny zwierząt.
Dwa poziomy oceny:
1.pod względem użytkowym; wartość użytkowa – przydatność zwierząt do określonej produkcji (jakoś mleka, ilość jaj na określony czas, waga, szybkość konia); inaczej wydajność własna, fenotyp zwierząt pod względem określonej cechy.
Px (fenotyp) zależy od genotypu Gx i środowiska Ex.
Gx -> Px <- Ex
Gx – wartość hodowlana pod względem cechy ilościowej ważnej gospodarczo.
Ex – modyfikuje wartość użytkową.
2.wartość hodowlana – zdolność zwierzęcia do przekazywania założeń genetycznych na następne pokolenia.
Zdolność do przekazywania określonej cechy pod względem wartości hodowlanej. Uwzględnia się aspekt fizyczny (narzędzia do przekazywania określonej cechy – gonady), założenia genetyczne na odpowiednim poziomie – atrakcyjne dla hodowcy.
System oceny wartości użytkowe na przykładzie bydła mlecznego.
Bydło mleczne produkuje mleko – laktacja trwa 305 dni. Ocena wartości krów przez całą laktację.
Co miesiąc przyjeżdża do hodowli zootechnik. Pobiera próbki mleka aby zbadać zawartość składników chemicznych: białko, mocznik, tłuszcz itd.
ŹRÓDŁA INFORMACJI O WARTOŚCI HODOWLANEJ
Probant:
-użytkowość własna;
-przodkowie (ocena rodowodowa);
-potomstwo;
-krewni boczni.
METODY OCENY
Ocena rodowodowa na podstawie oceny wartości użytkowej przodków – pedigree test:
-spokrewnienie w linii prostej;
-istnieje pewność, że matka miała 50% genów takich jak córka;
-wiarygodność tej oceny zależy od h2 (współczynnik odziedziczalności);
-jest wygodna, szybka;
-przy urodzeniu zwierzęcia można oszacować jego wartość hodowlaną;
-wady: przodkowie byli użytkowaniu w innych warunkach środowiskowych niż to potomstwo.
Własny genotyp (własność użytkowa) – performance test:
-trzeba poczekać aż cieliczka urośnie, dojrzeje i wycieli się;
-buhaja nie można ocenić w ten sposób;
-nie można ocenić zwierząt rzeźnych;
-dokładność tej oceny zależy od odziedziczalności cechy.
Ocena na podstawie krewnych bocznych – sib test:
-na podstawie rodzeństwa;
-najczęściej stosuje się na trzodzie chlewnej, drobiu (wielopłodowe gatunki);
-grupy zwierząt po tych samych rodzicach;
-pokrewieństwo w linii bocznej;
-nie ma pewności, że brat ma w 50% takie same geny;
-zalety – zwierzęta wychowuję się w tych samych warunkach środowiskowych; żywione, karmione przez tę samą matkę; trzymane w tym samym kojcu.
Ocena na podstawie potomstwa – progeny test:
-stosuje się tę metodę do osobników męskich;
-kosztowna, pracochłonna;
-można ocenić tylko najlepsze samce, które już przeszły poprzednie etapy oceny;
-najdokładniejsza, wiarygodna;
-między ojcem a potomstwem jest pokrewieństwo w linii prostej;
-wady: kosztowna; dopiero jak samie ma około 1,5 roku można pobrać nasienie i unasiennić krowę, poczekać aż jałówka osiągnie dojrzałość płciową i ocieli się; od momentu urodzenia buhaja do oceny jego córek upływa dużo czasu.
Warianty metody oceny na podstawie potomstwa:
-proste:
*Pantonsa i Jacoba (metoda wstępna)
C=M2+O2/2
2C = M + O
J = 2C- - M-
Metoda pogarszania, poprawiania
*metoda stacyjna (duńska); powstała ponad 100 lat temu w Danii; w odniesieniu do świń – ocena knurów na podstawie tuczu ich potomstwa; oceniane w jednakowym wieku, maksymalna eliminacja różnic; ocena który knur daje najlepsze potomstwo; później stosowana również do bydła – użytkowość mleczna, mięsna; również do tryków; stosowana tylko do osobników płci męskiej;
Zalety: duże ujednolicenie środowiska; najdokładniejsza metoda oceny; można losowo dobrać materiał;
Wady: koszt utrzymania stacji, personelu, transportu; długi czas oceny; zbyt mała powtarzalność;
-trudne:
*metoda równoczesnego porównania córek z rówieśnicami; porównanie laktacji jednych krów do innych z tej samej obory (córek z rówieśnicami pochodzącymi po innych bykach); bierze się 20-30 córek pod uwagę aby uzyskać wiarygodne wyniki; metoda polowa; tańsza w porównaniu do metody stacyjnej i łatwiejsza do realizacji.
Gacololo00