Filozofia dla bystrzakow - Tom Morris.pdf

(1465 KB) Pobierz
Emmanuel Baratte
Sto zapalnych punktów
historii Kościoła
Przełożył Tadeusz Szafrański
Tytuł oryginału: Cent points chauds de l'histoire de L'Eglise
Współpracownicy:
Emmanuel Baratte, Philippe Barbarin, Catherine Bergot, Marie Bienvenue Patrick de
Bonnieres, Edmond Bougaud, Franqois Boye, Yves Briend, Beatrice Cerceau, Marie-Helene
Congourdeau, Albert Dalle, Claude Delibes, Emmanuelle de Mars, Jean de Deserts, Jean
Duchesne, Richard Escudier, Jean-Luc Fabre, Jean-Pierre Fourquet, Gilles Fumey, Michel
Gitton, Marc Godinot, Eric Guillemot, Yves-Marie Hilaire, Isabelle Houen, Christina Hum,
Yvonne Kappes Grange, Charlotte Le Bouteiller, Franqois-Jeróme Leroy, Gerard Marchand,
Jean de Mathan, Philippe Moch, Ellinor Morillon, Philippe Morillon, Donatienne Mouillot,
Philippe Naszalyi, Xiavier Royer, Jean-Marie Salamito, Dominique Sage, Florence Terrien,
Christine Tyburn, Francoise Vergobbi.
Opracowanie typograficzne Roman Kirilenko
Projekt okładki i stron tytułowych Beata Kulesza
Ilustracja na okładce Francisco Goya „Trybunał Inkwizycji” (fragment)
PRZEDMOWA
Niedawno grupa młodych związanych z „Equipes Resurrection” opublikowała książkę
Jaka jest Twoja wiara, chrześcijaninie?, stanowiącą poważną
i zwięzłą - co tłumaczy jej sukces -
analizę stu problemów, przed jakimi staje współczesny chrześcijanin. Jako autor przedmowy
życzyłem młodym autorom, aby był to „strzał w dziesiątkę”. Cel został osiągnięty.
„Equipes Resurrection” podejmuje teraz nową próbę:
Sto punktów zapalnych w historii
Kościoła.
Praca jest równie trudna. Ale młodym nie brak ani brawury, ani odwagi, by się jej
podjąć.
Niewiele wiemy o dziejach Kościoła; często nasze sądy opieramy na domniemaniach
i uproszczeniach, a pozbawieni zmysłu historycznego, przeszłość oceniamy z perspektywy
wiedzy dzisiejszej. Nowa książka pojawia się więc w odpowiednim czasie, tym bardziej że
pozwoli lepiej zrozumieć teraźniejszość i ją zrelatywizować (oglądana bowiem ze zbyt bliskiej
odległości, wydaje się urzekać bądź przerażać). Tak więc życzę, by ten drugi tom odniósł tak
wielki sukces jak pierwszy. W sporcie ma się zaufanie do zespołu, który wygrał.
Kardynał A. Renard
WPROWADZENIE
Sukces książki
Jaka jest Twoja wiara, chrześcijaninie?
skłonił autorów do podjęcia nowej
próby. Z brawurą zaatakowali najtrudniejsze problemy w historii Kościoła. Dokonany przez
nich wybór odpowiada potrzebie chwili. Nigdy dotąd przeszłość nie dostarczała tylu
tematów filmom wyświetlanym w kinie czy w telewizji, lub innym szeroko
rozpowszechnianym spektaklom. Kultura zyskuje oczywiście na tej fascynacji, ale owej
popularyzacji historii nie zawsze towarzyszy odpowiednie przygotowanie odbiorców, które
jest przecież warunkiem zdrowej krytyki. Historia a la Victor Hugo czy Alexandre Dumas
wciąż przeżywa swą młodość. Ta naiwność pociąga za sobą pewne niebezpieczeństwa, jeśli
chodzi o wydarzenia, na których osnuta jest historia Kościoła. Zawsze bowiem można
niekompetentnej widowni pokazać jedynie te epizody, które nie przynoszą Kościołowi
zaszczytu, czy pokusić się o szyderstwo, gdy brakuje obrońców prawdy, moralności i
świętości. Niektórzy używają sobie ponad miarę, nie troszcząc się zbytnio o dokładność i nie
licząc .się z tym, co Kościół sam mówi o sobie. By uniknąć tych wypaczeń, potrzeba pewnej
kultury w dwu dziedzinach: historii i teologii. Pierwsza obfituje w okresy, fakty, różne
cywilizacje; druga wymaga pewnej subtelności umysłu i niezłej znajomości Objawienia.
Wielu autorów niniejszej książki jest jeszcze studentami historii; niektórzy mają już za sobą
studia teologiczne. Chociaż nie są doświadczonymi nauczycielami, potrafią korzystać ze
źródeł i nie chcą oszukiwać w żadnej z tych dwu dyscyplin. Mają oni prawo do sympatii ze
strony tych wszystkich, którzy dzięki nim przestaną się kłopotać faktami historycznymi
uwłaczającymi ich wierze.
ks. Charles
Spis treści
Przedmowa kardynała A. Renarda 3
Wprowadzenie ks. Charlesa 4
Sto punktów zapalnych 9
Zanim przeczytacie tę książkę 10
Na marginesie dziejów średniowiecza 12
Problem permanentny: Kościół a przymus 12
Z ogólnej perspektywy 16
TEZY DO HISTORII KOŚCIOŁA 16
I. Kościół - ryzykiem Boga 16
II. Chrześcijanie i niechrześcijanie osądzają przeszłość Kościoła 17
III. Kościół w historii ludzkości 19
IV. Na czym polega odpowiedzialność Kościoła 21
V. Historia w kawałkach 22
VI. Masy, instytucja i święci 24
Indeks tematów 26
Początki Kościoła 28
1. Czy Chrystus założył Kościół? 29
2. Czy pierwsi chrześcijanie byli komunistami? 32
3. Apostołowie a władza polityczna 35
4. Od Apostołów do biskupów 38
5. Kościół a Synagoga 41
Czas prześladowań 45
6. Kryzys gnostyczny 46
7. Męczennicy - odrzucenie społeczności pogańskiej? 49
Cesarstwo chrześcijańskie 53
8. Konstantyn Wielki - dobroczyńca czy grabarz chrześcijaństwa? 54
9. Pokusa większościowa 59
10. Odpowiedzialność chrześcijaństwa wobec upadku cywilizacji antycznej 63
11. Pierwsi mnisi - ucieczka czy wyzwolenie? 67
12. Wpływ chrześcijaństwa na prawodawstwo 70
13. Spotkanie hellenizmu z chrześcijaństwem (sobór w Nicei) 73
14. Czy Kościół jest taką instytucją jak inne? 77
15. Święty Augustyn i "ramię świeckie" 80
16. Sobory w Efezie i w Chalcedonie - spory doktrynalne czy rywalizacja polityczna? 84
Ku średniowieczu 87
17. Autorytet następców św. Piotra 88
18. Wykorzystywanie elementów pogańskich 91
19. Kościół a barbarzyńcy 95
20. Od pokuty publicznej do spowiedzi prywatnej 98
21. Kościół a kultura antyczna 101
22. Teokracja bizantyńska 104
23. Honoriusz I - papieżem heretykiem? 108
24. Krzyż i Półksiężyc 111
25. Walka o piękno 114
26. Papież-król 117
Wieki żelaza 120
27. Niegodni papieże X wieku 121
28. Lęki roku tysięcznego 124
29. Kościół wobec gwałtu 127
30. Rozłam z Kościołem Wschodnim - rok 1054 131
31. Kościół we władzy świeckich 134
32. Kryzysy i reformy duchowieństwa 137
Wiek XII i XIII 140
33. Krucjaty - zamiar mistyczny czy polityka imperialistyczna? 141
34. Kościół a pieniądze 145
35. Herezja katarów a inkwizycja 146
36. Tragiczny splot wydarzeń - czwarta krucjata 151
37. Żydzi w świecie chrześcijańskim 155
38. Ewangelizacja ogniem i żelazem – Krzyżacy 159
39. Czy wiek XIII był złotym wiekiem świata chrześcijańskiego? 162
Zgłoś jeśli naruszono regulamin