Elektroneurografia.pdf

1. Definicja, po co się ją wykonuje.

Elektroneurografia jest metodą diagnostyczną umożliwiającą ocenę czynności nerwów

obwodowych (włókien ruchowych i czuciowych) na podstawie ich stopnia pobudliwości,

zdolności i prędkości przewodzenia impulsów. Pozwala na zlokalizowanie uszkodzeń nerwów

obwodowych oraz określenie dynamiki procesu chorobowego w badanym nerwie.

Badanie polega na stymulacji bodźcem elektrycznym nerwu i pomiarze szybkości

przewodzenia bodźca przy pomocy elektrod umieszczonych na kończynach ciała. Ocena

funkcji ruchowej nerwu zasadniczo opiera się na wyznaczeniu prędkości przewodnictwa

nerwowego oraz amplitudy wywołanego potencjału mięśniowego (fala M) po przezskórnej

stymulacji pnia nerwu prostokątnym bodźcem ponadmaksymalnym (czas trwania 0,2 ms;

natężenie 0-100 mA; częstotliwość 2 Hz).

Stosowane elektrody stymulacyjna (na przebiegu nerwu, ksobnie) i odbiorcze (w mięśniu lub

na jego powierzchni) mogą być zarówno powierzchniowe jak i igłowe. Elektroda uziemiającą

jest w postaci opaski umieszczonej pomiędzy w/w elektrodami.

Technika pomiaru prędkości przewodzenia i czasów latencji nerwów obwodowych za

pomocą stymulacji nerwu w różnych miejscach i pomiaru potencjału pozakomórkowego/

zewnątrzkomórkowego.

2. Model ENG.

Sygnał ENG może być opisany jako potencjał zewnątrzkomórkowy pobudzonego nerwu

obwodowego rejestrowany w punkcie o pewnej odległości od nerwu. Potencjał ten jest

złożeniem składowych pochodzących od poszczególnych części pobudzonego nerwu.

Osłonka mielinowa otaczająca akson jest izolatorem, dlatego prąd w nerwie płynie "skacząc"

między przewężeniami Ranviera (przerwy występujące między komórkami osłonki

mielinowej), co przyspiesza przewodnictwo pobudzenia. Sterowanie prędkością pobudzenia

odbywa się poprzez ilość występujących przewężeń Ranviera - jak jest duża na jakimś

odcinku to pobudzenie rozchodzi się szybciej.

W przypadku pojedynczego i pobudzonego nerwu z mieliną znajdującego się w

nieograniczonym, jednorodnym ośrodku, włókno nerwowe może być modelowane jako

szereg źródeł prądowych reprezentujących przewężenia Ranviera, w których prąd wpływa do

i wypływa z nerwu. Każde źródło prądowe znajduje się w innej fazie, a faza zależy od czasu i

prędkości. Potencjał jest obliczany jako suma potencjałów dla punktowych źródeł

prądowych.

3. Przebieg badania.

Pacjent jest badany w pozycji leżącej. W czasie badania pacjent powinien być odprężony, mięśnie

powinny być rozluźnione.

Badanie wykonuje się w pomieszczeniu o temperaturze 22° - 26°C. Temperatura badanej kończyny

powinna wynosić około 34°C. Miejsca na skórze, w których mają być umocowane elektrody, powinny

być oczyszczone alkoholem w celu ich dokładnego odtłuszczenia. Badanie trwa kilka minut.

4. Rodzaje elektrod.

Rodzaje elektrod:

- elektrody powierzchniowe (mankietowe) - mocowane przy pomocy odpowiednich opasek

mocujących

- igłowe elektrody wolframowe

- elektrody Sieve'a - powstają poprzez hodowlę neuronów, nerwy przerastają przez specjalną

siateczkę

- matryca elektrodowa - wiązka elektrod

Układy elektrod pomiarowych:

- układ monopolarny - na wzmacniacz różnicowy idzie elektroda odbiorcza i elektroda

obojętna /uziemienia

- układ bipolarny - jedna elektroda umieszczona na nerwie, druga w otoczeniu (obojętna),

trzecia elektroda uziemienia

- układ bipolarny różnicowy - dwie elektrody umieszczone na nerwie i trzecia elektroda

uziemienia

- układ trójpolarny

5. Pomiar prędkości przewodzenia.

Prędkość przewodzenia w nerwie obwodowym (włókien ruchowych, najszybciej

przewodzących) (V [m/s]) wyznaczana jest na podstawie następujących parametrów :

- Latencji (t [ms]) -czas przewodzenia, czas upływający od momentu zadziałania

bodźca stymulującego (widocznego w rejestracji jako artefakt) do pojawienia się

odpowiedzi - fali M;

- Odległości między elektrodą stymulującą a odbiorczą (d) - mierzonej przy

uwzględnieniu anatomicznego przebiegu nerwu.

V=d/t [m/s]

Zależna jest proporcjonalnie min. od:

- temperatury ( 2,4 m/s na 1 C)

- średnicy włókien nerwowych

- liczby włókien zmienilizowanych

W celu zmniejszenia błędu pomiarowego (eliminacja zwolnienia końcowego odcinka nerwu)

oraz przy min. lokalizacji bloku przewodnictwa nerwowego na przebiegu gałęzi nerwowej,

stosuje się stymulację w dwóch oddalonych od siebie punktach, obliczając średnia prędkość

przewodzenia. Wzór powyżej przyjmuje postać:

V=D/t1-t2 [m/s]

gdzie:

D -odległość między punktami stymulacji [mm]

t1 -latencja dystalna [ms];

t2 -latencja proksymalna [ms]

Odpowiedź wywołana M jest sumą potencjałów czynnościowych wielu jednostek ruchowych.

Jej kształt w znacznym stopniu zależy od budowy mięśnia, rodzaju i położenia elektrod

odbiorczych. Wartość amplitudy przeważnie wyznacza się od minimalnego do maksymalnego

wychylenia załamków ujemnego i dodatniego, rzadziej jedynie wielkość maksymalnego

ujemnego wychylenia składowej potencjału. Graniczna wartość amplitudy fali M wynosi

2500 V (dla nerwów kończyn górnych i dolnych), a jej wyraźne obniżenie jest znamienne dla

uszkodzenia aksonalnego badanego nerwu.

Metoda oznaczania prędkości przewodzenia włókien czuciowych jest odmienna. Ponieważ

włókna czuciowe przewodzą bodźce z obwodu dośrodkowo podstawowa różnica polega na

rozmieszczeniu elektrod. Elektrody umieszcza się wzdłuż przebiegu nerwu, stymulującą

generującą impulsy prostokątne (1-4 Hz; 0,1-0,3 ms) w najbardziej dystalnym jego odcinku

(powierzchniowe lub obrączkowe na palec), elektrody odbiorcze w wyznaczonych miejscach

ksobnie (powierzchniowe lub igłowe), natomiast elektrodę uziemiająca pomiędzy nimi. Ze

względu na niską amplitudę wywołanej odpowiedzi czuciowej (od kilku do kilkunastu uV)

niezbędne staje się stosowanie dużych wzmocnień (np. 10 uV/cm), co jednocześnie pociąga

za sobą możliwość powstania wielu artefaktów, eliminowanych dzięki zastosowaniu min.

odpowiednich filtrów czy sumowania i uśredniania kilkudziesięciu odpowiedzi (20-30).

Analogicznie jak w badaniu przewodnictwa ruchowego na wynik badania składa się:

amplituda, latencja (obliczana od momentu zadziałania bodźca do maksymalnego

wychylenia ujemnej składowej odpowiedzi), czas trwania potencjału i wyznaczona prędkość

przewodzenia.

6. Układ pomiarowy.

Stosuje się w układach bufory (wtórniki), bo elektrody mają b. małą powierzchnię i mają bardzo duże

impedancje ( 1cm^2 - 10 kΩ).

7. Fale F i H

Stymulacja elektryczna nerwu pozwala na rejestracje nie tylko wywołanej odpowiedzi

ruchowej (fali M), czy czuciowej, ale tzw. fali F i odruchu H.

Fala F jest odpowiedzią mięśnia na szerzący się wzdłuż nerwu, w sposób antydromowy (od

synapsy do ciała komórki), bodziec stymulatora. Bodziec ten powoduje zwrotną,

ortodromową falę pobudzenia w tym samym nerwie obwodowym, odbieraną przez

elektrody odbiorcze jako fala F. Ze względu na znacznie dłuższą drogę przewodzenia impulsu,

fala F pojawia się znacznie później niż potencjał M. Fala F umożliwia ocenę przewodzenia na

całej długości włókien ruchowych nerwów obwodowych, łącznie z niedostępnymi

standardowym badaniem ENG odcinkami proksymalnymi nerwu (korzeniami).

Oceniamy zwykle latencję minimalną fali F, tj. najkrótszy czas jej pojawienia się z 10–20

stymulacji nerwu. Możemy również oznaczyć latencję maksymalną, dyspersję fali F (różnicę

między latencją minimalną i maksymalną), amplitudę oraz gęstość fali F, niekiedy określamy

również stosunek amplitud fali F do M (F/M ratio).

Charakterystyka fali F:

Powstaje wyłącznie jeśli obecna jest fala M.

Amplituda przeważnie znacznie niższa, aniżeli amplituda fali M, a jej maksymalną

wartość osiąga w momencie maksymalnej odpowiedzi M.

Amplituda i jej kształt są bardzo zmienne.

Okres utajenia zmienny, w granicach kilku ms.

Fala H (odruch) - niskoprogowa odpowiedź wywołana przez impuls zbyt słaby, aby wywołać

odpowiedź mięśniową (fala M). Jest ona uznawana za wywołany elektrycznie odruch własny

z mięśnia. Powstanie odruchu H nie do końca poznane.

Charakterystyka fali H:

Okres utajenia ( 30 ms) i kształt odruchu pozostają stałe.

Ma niższy próg pobudliwości niż fala M.

Odruch H przy słabym natężeniu bodźca przewyższa amplitudę fali M, a przy jego

zwiększaniu amplituda fali H początkowo rośnie, a następnie spada do zera (przy

maksymalnej odpowiedzi M).

8. Podstawowe parametry sygnału

- amplituda ~10 μV

- potencjał trójfazowy (od poszczególnych części nerwu)

- prędkość przewodzenia mieści się w granicach 50-70 m/s dla kończyn górnych i 40-60 m/s

dla kończyn dolnych

- pasmo częstotliwości sygnału - 100 - 10 kHz (szerokie pasmo, bo iglica sygnału trwa tylko

μs, nie jest sinusem i potrzeba więcej harmonicznych, żeby odtworzyć sygnał)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: