Układ krążenia .
Krwiobieg duży i mały, budowa serca.
Układ wieńcowy serca .Układ przewodzący serca
Budowa i czynność ukąłdu limfatycznego.
Unaczynnienie obwodowe głowy, tułowia i kończyn – topografia ogólna.
1.Układ krwionośny
Układ krążenia składa się z dwóch układów :
- krwionośnego
= układ krwionośny składa się z zamkniętego systemu rur w których płynie krew ,wprawiana w ruch przez serce.
- chłonnego .
= chłonka (medium wypelniające układ chłonny) płynie od tkanek i narządów do układu krwionośnego (żylnego).
A. Serce (cor)
- leży w klatce piersiowej w worku osierdziowym
= w.osierdziowy składa się z bl.trzewnej (nasierdzia) i bl.ściennej –włóknistej
= między blaszkami osierdzia tworzy się jama osierdzia – płyn ok.10 ml.
- zjawisko zstępowania serca i przepony
- stanowi główny narząd układu krążenia ,gdyż przyjmuje i tłoczy krew do naczyń.
- wyróżniamy trzy warstwy serca :
= wsierdzie (endocardium)
= mięsień serca (myocardium)
= epicardium (nasierdzie)
- serca składa się z dwóch części i czterech jam (dwóch przedsionków i dwóch komór ) :
= prawej (żylnej)
· pomiędzy prawym przedsionkiem i pr.komorą zastawka trójdzielna
· do prawego przedsionka napływa krew poprzez :
żyły główne górną i dolną oraz zatokę wieńcową
· z prawej komory wychodzi pień płucny (krążenie małe -> płucne)
= lewej (tętniczej)
· pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą jest zastawka dwudzielna
· do lewego przedsionka uchodzą cztery żyły płucne (krew tętnicza kr.małego)
· z lewej komory wychodzi aorta
· ściana lewej komory 3 razy grubsza niż prawej
- szkielet serca
= trójkąty włókniste, pierścienie włókniste i cz.błoniasta przegrody międzykomorowej
= twory ścięgniste leżące dookoła otworów serca
= przyczepiają się do niego włókna mięśnia sercowego
= przyczepiają się tu płatki zastawek P-K i wielkich pni tętniczych
- budowa jam serca
= przedsionki oddzielone przegrodą międzyprzedsionkową
= komory oddzielone są przgroda międzykomorową (cz.błoniasta i cz.mięsniowa)
= między przedsionkami i komorami otwory tzw.ujścia przedsionkowo-komorowe
= wsierdzie tworzy fałdy na granicy przedsionków i komór zwane zastawkami
= ujścia aorty i pnia płucnego z ich zastawkami utworzonymi prze fałdy wsierdzia i błonę
wewnętrzną pni naczyniowych
= przedsionek prawy :
· uchodzą tu : żyłą główna górna i dolna, zatoka wieńcowa, żż.przednie serca i żż.najmniejsze serca
· uszko serca prawego – wypustka przedsionka
· ściana boczna – grzebnień graniczny – granica między PP a zatoką żył głównych
· ściana przyśrodkowa – otwór owalny (czynny w życiu płodowym) ,zamykany po urodzeniu przez zastawkę dołu owalnego od str.lewej
= komora prawa
· kształt sierpowaty, ze względu na niskie ciśnienie tłoczonej krwi
· stożek tętniczy (lejek)
· grzebień nadkomorowy (wał mięśniowy między zastawka PK a ujściem pnia płucnego
· beleczki mięśniowe –powodują nieróności ścian komory i jej lepsze opróżnianie się z krwi
· mięśnie brodawkowate – podstawą skierowane do mięśnia ,a szczytem w kierunku zastawek PK ,do których płatków biegną tzw. struny ścięgniste
- mięśnie brodawkowate PK : przedni, tylny i przegrodowy
= zastawka przedsionkowo-komorowa prawa (trójdzielna)
· płatki : przedni,tylny i przegrodowy
· spoidła zastawek
· powierzchnia przedsionkowa gładka,
· powierzchnia komorowa pokryta przyczepami strun ścięgnistych
· ujście PK ma pow.10-12 cm kw. ,powierzchnia zastawek jest większa ,gdyż przy rozciągnięciu piersicienia włóknistego nadal mogą być domykalne.
= zastawka pnia płucnego
· inna budowa tzw.płatki półksiężycowate
· obłączki zastawki tj.specjalne wzmocnienia jej brzegu
· grudki płatków półksięzycowatych – uszczelniają dodatkowo zastawkę
· płatki trzy : prawy ,lewy i przedni
· średnica ujścia 23 mm
= przedsionek lewy
· uchodzą do niego cztery żyły płucne
· uszko lewe – pow.wewnętrzna pokryta mięśniami grzebieniowymi
· przegroda międzypredsionkowa od lewej ma zagłębienie dołu owalnego zze wzniesieniem pozostałością zastawki otworu owalnego
= komora lewa
· dłuższa od prawej ,okrągła lub owalna
· więcej beleczek mięsniowych
· mięsnie brodawkowe dwa : przedni i tylny – mocniejsze niż po prawej
· koniuszek serca
= zastawka przedsionkowo-komorowa lewa (mitralna–od nakrycia głowy duchownych)
· dwa płatki ;przedni i tylny
· średnica ujścia 29-32 mm
· spoidła zastawki dwudzielnej
= zastawka aorty
· budowa podobna jak zastawki pnia płucnego
· trzy płatki półksiężycowate : prawy ,lewy (płatki wieńcowe) i tylny
· obłączki płatków i grudki
· nad wypukleniami płatków poszerzenia oarty zwane zatokami (opuszka aorty)
- Naczynia serca
= tętnice wieńcowe
· prawa : biegnie w bruździe wieńcowej ,pod uszkiem prawym i dochodzi do bruzdy międzykomorowej tylnej ,gdzie biegnie do koniuszka serca jako gałąź międzykomorowa tylna
- unaczynnia PK,tylną 1/3 cz.przegrody międzyK, cz.ściany tylnej LK,
układ przewodzący
· lewa : biegnie między uszkiem lewym a pniem płucnym
pień ,krótki dzieli się na :
gałąź międzykomorową przednia ,która biegnei do koniuszka serca
gałąź okalając ,która biegnie w bruździe wieńcowej
- unaczynnia : lewą komorę, 2/3 przednie przegrody mK, i cz.ściany przedniej PK.
· tt.wieńcowe napełniają się w fazie rozkurczu
· są tętnicami fizjologicznie końcowymi (anatomicznie mają anastomozy)
· adrenalina rozszerza tt.wieńcowe (!!)
= żyły serca :
· uchodzą do zatoki wieńcowej (tylna cz.bruzdy wieńcowej)
· są to : ż.wielka serca ,ż.mała serca ,ż.średnia serca, ż.tylna komory lewej,ż.skośna przedsionka lewego, żż.przednie serca i żż.najmniejsze serca
= naczynia chłonne serca : dwa większe pnie chłonne uchodzą do węzłów tchawiczo-
oskrzelowych i śrópiersiowych przednich
- Unerwienie serca :
- układ przewodzący serca
= włókna mięśniowe odmienne, jaśniejsze
· węzeł zatokowo-przedsionkowy (Keith-Flacka) – przedsionek prawy
· węzeł przedsionkowo-komorowy (Aschoffa-Tavary) – po prawej str.przegrody PK
· pęczek przedsionkowo-komorowy : pień (Hisa) i dwie odnogi prawa i lewa
= powstają tu bodźce powodujące skurcz mięśnia sercowego
= częstotliwość pobudzeń maleje ku dołowi (kolejno 70,50 i 30 – pęczek Hisa)
- splot sercowy :
= tworzą go włókna współczulne
nerwy sercowe szyjne : górne,środkowe i dolne i n.sercowe piersiowe
= i włókna przywspółćzulne
gałęzie sercowe górne środkowe i dolne od n.X
Rozróżnia się dwa zamknięte układy krążenia połączone z sercem
- .układ krążenia duży
= zaczyna się w lewej komorze serca ,a kończy w prawym przedsionku serca,
- mały (płucny).
= zaczyna się w prawej komorze serca a kończy w lewym przedsionku.
B. Krew rozprowadzana jest po całym ciele systemem rur (naczyń), wyróżniamy :
- tętnice (arteriae)
= naczynia toczące krew z serca do tkanek
= krew utlenowana
= wysokie ciśnienie (120/80)
= tętniczki przedwłosowate (naczynia oporowe)
· gruba warstwa mięśniowa regulująca dopływ krwi do łożyska naczyń włosowatych
- żyły (venae)
= naczynia toczące krew z tkanek w kierunku dosercowym
= krew odtlenowana.
= niskie ciśnienie (5 /-5)
= ściana jak tętnic, bł.mięsniowa słaba, w bł.zewnętrznej więcej elementów sprężystych
= rezerwuar krwi ,ze względu na rozciągliwość ścian
= zastawki żylne (fałdy błony wewnętrznej ) – kończyny dolne -> żylaki
- naczynia w włosowate (kapilary)
= pomiędzy tętnicami i żyłami
= o odmiennej budowie (śróbłonek,błona podnabłonkowa i pericyty)
= przepuszczalne dla substancji zawartych we krwi ,leukocytów
= odbywa się tu dyfuzja ,filtracja i resorbcja
= dług.ok.0,5 mm szer. 5-15 nm.
= rozszerzone naczynia włosowate to zatoki lub naczynia zatokowate
· (sinusoidy – wątroba,nerka)
Budowa ściany naczynia :
- błona wewnętrzna – płaskie komórki nabłonka
- błona środkowa – włókna mięsni gładkich i włókna sprężyste (typ sprężysty i mięśniowy)
- błona zewnętrzna – włókna kolagenowe (umocowanie w otoczeniu)
Unerwienie ściany naczyń – ukł.wspołczulny – skurcz naczyń
Ukrwienie ściany naczyń - naczynia naczyń dochodzą do bł.mięsniowej
Krążenie oboczne
- naczynia tętnicze łączą się ze sobą swymi rozgałęzieniami tworząc zespolenia
= dotyczy do tętnic i żył
- połączenia te zabezpieczają dopływ krwi do narządów np.mózgowie, jelita
- w przypadku trwałego zamknięcia naczynia powstają nowe drogi dopływu krwi tworząc tzw.krążenie oboczne
- tętniczki końćowe – te które stanowią jedyne źródło dopływu krwi do kapilar
= zamknięcie t.końcowej -> zawał częsci narządu
= t.czynnościowo, fizjologicznie końcowe np.tt.wieńcowe
- zespolenia żylne
= sieć skórna
= sploty żylne narządów wewnętrznych
= krążenie oboczne w przypadku marskości wątroby (przełyk,odbytnica,pępek)
= żyły wypustowe w czaszce
- tętnicze i żylne naczynia zaporowe -> mają urządzenia pozwalające na czasowe zamknięcie światła naczynia
Zespolenia tętniczo-żylne
- zasadniczy schemat przepływu : tętnica – kapilara – żyła
- wyjątki :
krążenie wrotne : watroba, przysadka
zespolenia tętniczo-żylne
· typ 1. – pojedyncze naczynie łączące t.przedwłosowatą z żyłką zawłosowatą
wiele narządów wewnętrznych
· typ II – kłębek naczyniowy
zakończenia części ciała : paznokcie,nos, narządy płciowe.
C.Krew (sanguis)
-...
kgrzywacz1991