Połączenia gwintowe
Gwint – wykonana na powierzchni walcowej lub stożkowej jedna lub kilka linii śrubowych (bruzd) o określonym kształcie (przekroju i skoku)
Linia śrubowa walcowa – jest to nawinięta na walcu o średnicy D równia pochyła o podstawie pD i wysokości równej skokowi linii śrubowej h.
Gwint może być lewy lub prawy, zależnie od kierunku nawinięcia. Gwint może być wewnętrzny (nacięty w otworze) lub zewnętrzny (nacięty na zewn. powierzchni).
W zależności od zarysu rozróżnia się gwinty:
Trójkątne, trapezowe (symetryczne i niesymetryczne), prostokątne, kołowe.
d – średnica zewnętrzna gwintu zewnętrznego,
d1 – średnica wewnętrzna gwintu zewnętrznego,
Podziałka gwintu (P) hz – odległość dwóch sąsiednich zarysów mierzona wzdłuż osi gwintu
Skok gwintu(Ph) h– przesunięcie zarysu zwoju wzdłuz osi gwintu po wykonaniu pełnego obrotu.
Skok = podziałka - gwint jednokrotny
Kąt zarysu gwintu ar – mierzony w przekroju osiowym tej samej bruzdy gwintu między jej górną i dolną powierzchnią. Dla gwintów symetrycznych kat nachylenia powierzchni roboczej gwintu b = ar/2
Charakterystyczne wymiary gwintu średnica nominalna śruby d ...-
Norma PN-85/M-02001
Wszystkie gwinty są znormalizowane (poza prostokątnym), tzn. znormalizowane są ich średnice nominalne d oraz ich podziałki – pozostałe wymiary są zależne od podziałki. W każdym gwincie skojarzone są pewne wielkości średnicy i podziałki. Jeśli skojarzymy mniejszą podziałkę niż podstawowa, to otrzymamy gwint drobnozwojny (zastosowanie – dla małych obciążeń gwintów i gdy wymagamy jak najmniejszego osłabienia łączonych elementów, np.obciążenia zmęczeniowe (mały, płytszy karb) oraz do dokładnej regulacji ustawienia elementów), gdy większa to gwint grubozwojny (zastosowanie – duże obciążenia statyczne, rozkład obciążeń na poszczególnych zwojach jest bardziej równomierny niż w normalnych gwintach).
Zastosowanie gwintów określa kąt zarysu gwintu ar wraz z jego wzrostem wzrasta tarcie pomiędzy zwojami gwintu śruby i nakrętki. Największy kąt ar występuje w śrubach złącznych, najmniejszy w połączeniach ruchowych, stosuje się tu gwinty trapezowe i prostokątne (ten ma najmniejszą wytrzymałość i trudno go wykonać).
Podstawowe grupy połączeń śrubowych:
· Bezpośrednio wkręcane
· Rurowe
· Złącza śrubowe (najczęściej stosowane)
Możemy mieć połączenia śrubowe szpilkowe oraz wkrętowe.
Połączenia nienapięte oraz napięte
Połączenia mocno-szczelne (tylko napięte) oraz mocne.
Z uwagi na liczbę zastosowanych śrub (łączników) rozróżnia się połączenia pojedyncze i grupowe
Rodzaje gwintów:
· Metryczne – symbol M, norma PN-/M-02013 (1 do 600 [mm]), PN-/M-02012 (o.25 do 0.9 [mm]), przykład oznaczenia: M20´4.5/P1.5/LH – gwint metr. o średnicy 20 [mm], trzykrotny o skoku 1.5, lewy, (kąt zarysu 60°).
· Calowe (Whitwortha) o średnicach 3/16” do 4” – PN-/M-02025, gw.Whitwortha drobnozwojne od 20 do 500[mm] - PN-/M-02026, gwinty rurowe walcowe o średn. 1/16” do 6” - PN-/M-02030. Uwaga gwintów Whitwortha nie stosuje się do nowych konstrukcji, najczęściej używa się gwintów rurowych, oznaczenie G1/2, (kąt zarysu 55°).
· Trapezowe symetryczne, norma PN-/M-02017 (dla średnic 8 do 300 [mm]), oznaczenie Tr 48´6 LH, (kąt zarysu 30°).
· Trapezowe niesymetryczne, norma PN-/M-02019 (dla średnic 10 do 640 [mm]), oznaczenie S 48´6 LH, (kąt zarysu 33°, nachylenia pow.roboczej 3°) lub kąt zarysu 48°, nachylenia pow.roboczej 3°, oznaczenie S45° 48´6 (średnice 80 do 2000 [mm], norma PN-/M-02027).
Inne gwinty specjalne:
· Okrągłe, norma PN-/M-02035 (dla średnic 8 do 200[mm]), tu zalicza się też gwinty Edisona (E...)
· Stożkowy rurowy calowy (np. Briggsa) St.R...
· Rowerowy Rw
· Do rur pancernych P
· Do zaworów dętek G
· Specjalne gwinty stosowane w wiertnictwie
· Gwinty toczne – nakrętka i śruba są rozdzielone ciągłym strumieniem kulek w całej strefie współpracy śruby i nakrętki
zabezpieczenie śrub przed luzowaniem
przykłady nakrętek
Rozkład obciążeń w śrubie (gwincie płaskim)
napinanie gwintu zapobieganie luzowaniu gwintu niesamohamownego
Sprawność gwintu (napinanie):
...
maniekchomikuj