Dyskursy to sposoby definiowania i interpretowania dzieciństwa, mechanizmów rozwojowych i kompetencji dzieci., to także sposoby nadawania znaczeń widzialnym oddziaływaniom edukacyjnym.
ODMIANY DYSKURSÓW WCZESNEJ EDUKACJI
*Dyskurs funkcjonalistyczno-behawiorystyczny
*Dyskurs humanistyczno-adaptacyjny
*Dyskurs konstruktywistyczno-społeczny
*Dyskurs krytyczno-emancypacyjny
DYSKURS FUNKCJONALISTYCZNO-BEHAWIORYSTYCZNY
„Edukować to kierować”
Funkcjonalizm – aktywność społeczna realizowana w instytucjach – wkład w utrzymanie systemu społecznego w stanie równowagi i porządku.
Behawioryzm – wyjaśnienie procesu uczenia się poprzez obserwowalne zachowania
- zmiany w uczeniu da się dokładnie zaplanować
- koncentracja na obserwowalnych zachowaniach uczniów
- traktowanie konspektu lekcji jako warunku zmiany zachowań (również poznawczych)
- podział treści na małe kroki
- założenie, że w tych samych warunkach różni uczniowie osiągają podobne rezultaty
- ciągła kontrola każdej czynności uczniów
- niechęć do nabywania przez uczniów kompetencji szkolnych poza szkołą
Rozwój dziecka: liniowy, spełnianie standardów, pomiar dydaktyczny
Wiedza: z ustaleń zewnętrznych, nie należy do ucznia ani nawet do nauczyciela
Koncepcje i decyzje: zewnętrzne (poza n-nowator) decyzje pozornie nauczycielskie
DYSKURS HUMANISTYCZNO – ADAPTACYJNY
„Edukować to akceptować”
J.A.Komeński, J.J.Rousseau, A.Maslow, C.Rogers
„Edukować to organizować środowisko” J.Piaget
Rozwój dziecka: indywidualny przyrost kompetencji badawczych; błędy, nietrafne hipotezy, samodzielna rekonstrukcja
Wiedza: zaufanie do wiedzy osobistej ucznia i nauczyciela – rozwiązywanie problemów; wiedza ucznia akceptowana jako niedoskonała, ale właściwa rozwojowo
Koncepcje i decyzje: symetryczne, uczeń tworzy koncepcje, podejmuje decyzje
Tworzenie wiedzy: samodzielna konstrukcja, nie wymaga obecności dorosłego
Typowa leksyka: badanie, eksplorowanie, eksperymentowanie, uczenie się
Metafory: nauczyciel – mecenas, uczeń – naukowiec, klasa – laboratorium badawcze
DYSKURS KONSTRUKTYWISTYCZNO – SPOŁECZNY
„Edukować to współpracować” L.S.Wygotski, J.Bruner
Rozwój dziecka: przejście od potoczności do nauki dzięki współpracy z dorosłym, uwarunkowanej edukacją
Wiedza: zaufanie ograniczone, uczeń kompetentny dzięki wsparciu nauczyciela
Koncepcje i decyzje: tworzone i podejmowane pod kontrolą nauczyciela
Tworzenie wiedzy: negocjacje między pojęciami potocznymi a naukowymi ; rola rówieśników
Typowa leksyka: wsparcie, prowadzenie, kształtowanie
Metafory: nauczyciel – doradca, przewodnik; uczeń – asystent, terminator, klasa – warsztat mistrza
DYSKURS KRYTYCZNO – EMANCYPACYJNY
„Edukować to skłaniać do krytycznego angażowania się” P.Bourdieu
Rozwój dziecka: inicjowany przez napięcie między kooperacją a oporem; nabywanie kompetencji emancypacyjnych i roszczeń do przynależnych praw
Wiedza: uczeń traktowany jako kompetentny intelektualnie w podejmowaniu wysiłku zrozumienia świata
Koncepcje i decyzje: celem edukacji wzmacnianie zdolności do podejmowania autonomicznych decyzji intelektualnych, społecznych
Tworzenie wiedzy: zdolność do zaangażowanej krytyki, uaktywniania własnych strategii intelektualnych
Typowa leksyka: zaangażowanie, rozumienie, emancypacja
Metafory: nauczyciel – rewolucjonista, moderator, uczeń – bojownik, klasa – forum dyskusyjne
renata.misia