dyczkowska.pdf

PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

z. 84

Transport

2012

Joanna Dyczkowska

Instytut Ekonomii i Zarządzania, Politechnika Koszalińska

LOGISTYKA ZAOPATRZENIA I PRODUKCJI –

WPŁYW NA LOGISTYKĘ DYSTRYBUCJI

Rękopis dostarczono, styczeń 2012

Streszczenie : W referacie została przedstawiona logistyka zaopatrzenia, jako system dostaw

przedsiębiorstw produkcyjnych w surowce. Logistyka dystrybucji została ukazana, jako proces

integrujący przemieszczanie produktów i informacji od producenta do klienta. Koordynacja tych

procesów w logistycznym łańcuchu dostaw pozwala przedsiębiorstwu osiągnąć sukces na rynku.

W referacie przedstawiono badania dotyczące czynnika czasu na przykładzie surowców pochodzenia

krajowego oraz importu z Europy i Dalekiego Wschodu. Analizą objęto wybrane produkty w celu

pokazania stanu magazynu wartościowo i ilościowo.

Słowa kluczowe: logistyka, łańcuch dostaw, stan magazynu

1. WPROWADZENIE

Współczesny rozwój rynku daje przedsiębiorstwom dużo możliwości, zachęcając do

twórczego i innowacyjnego działania. Zmiany zachodzą w wielu dziedzinach bezpośrednio

lub pośrednio powiązanych z logistyką. Mają miejsce w logistyce zaopatrzenia i produkcji,

magazynach i gospodarce zapasami oraz w logistyce dystrybucji w szczególności pod

kątem wymagań w obsłudze klienta. Następuje dynamiczny rozwój łańcuchów dostaw

i ich dostosowanie pod potrzeby klientów wewnętrznych i zewnętrznych. Pojawia się

globalna konkurencja, deregulacja transportu, poszukiwanie źródeł transportu zagranicą,

następuje efektywna obsługa klienta. Łańcuch dostaw stanowi współdziałanie ze sobą

wielu przedsiębiorstw przetwórczych, handlowych, logistycznych oraz przedsiębiorstw

zaangażowanych w przepływ produktów, informacji i środków finansowych. Logistyka

zaopatrzenia - to proces pozyskiwania dóbr i usług dla przedsiębiorstwa. Powiązane jest

z utworzeniem licznych łańcuchów dostaw, które będą względnie stałe i regularnie

powtarzające się w wymaganych odstępach czasu. Badanie czasu zamówienia, okresu

dostaw oraz magazynowania pozwoli przedsiębiorstwu zmniejszyć wartość kapitału

zamrożonego w stany magazynu. Coraz więcej przedsiębiorstw dąży do minimalizacji

całkowitych kosztów przepływu produktu, informacji przy zachowaniu przez klientów

poziomu jakości, obsługi dostaw. Starając zapewnić się jak najkrótszy czas realizacji

zamówienia oraz możliwie wysokiej niezawodności, częstotliwości i elastyczności dostaw

Joanna Dyczkowska

przy założonym poziomie kosztów przepływu, a także optymalizacji poziomu zapasów

w skali łańcucha dostaw. Łańcuch dostaw stanowi połączenie przedsiębiorstw biorących

udział w dostarczaniu produktu na rynek finalnemu konsumentowi. Skuteczne zarządzanie

opiera się na integracji i zarządzaniu trzema rodzajami przepływów albo procesów

podstawowych: produktów, informacji i pieniędzy. Jednym z podstawowych zadań

w zarządzaniu łańcuchem dostaw jest ograniczenie niepewności, która jest przyczyną

zakupów na zapas lub tworzenia zapasów bezpieczeństwa. Przedsiębiorstwo powinno brać

pod uwagę również występujące braki na stanach magazynowych, które grożą utratą

klientów. Logistyka zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji powinna być tak skoordynowana

by zaspokojenie potrzeb klienta, a tym samym sprzedaż była najważniejszym celem.

2. LOGISTYKA ZAOPATRZENIA

Logistyka zaopatrzenia wykorzystuje istniejące możliwości zaopatrzenia, koordynując

przepływu towarów i informacji w celu zapewnienia przedsiębiorstwu materiałów

używanych do produkcji lub do sfery handlu. Działania zaopatrzenia wykraczają swoim

zasięgiem poza przedsiębiorstwo, poza granice kraju – podejmowane są wewnątrz,

ale wpływają na zewnętrzne przygotowanie potrzeb materiałowych poprzez odpowiednie

systemy – MRP. Istotny wpływ na koszty powstające w logistyce zaopatrzenia mają

stosowane trzy zasady zewnętrznego zaopatrzenia materiałowego [7]:

• Indywidualne zaopatrzenie w razie zapotrzebowania – nie zachodzi potrzeba

magazynowania materiałów, niskie jest zaangażowanie kapitału i koszty

magazynowania, wadą jest możliwość przestojów produkcji przy opóźnieniu

dostaw, skutkiem brak optymalnego wykorzystania urządzeń produkcyjnych, często

występuje w przypadku produkcji jednostkowej pod przyjęte zamówienie klienta np.

kanały wentylacyjne o średnicy 3m z blachy czarnej o szczególnych parametrach.

• Zaopatrzenie z utrzymywaniem zapasów –materiały są utrzymywane w zapasie we

własnym przedsiębiorstwie, z przeznaczeniem dla pokrycia wewnętrznego

zaopatrzenia materiałowego, dostępne w każdym czasie po wystąpieniu

zapotrzebowania, szczególnie wykorzystywana w przypadku importu surowców

z Dalekiego Wschodu np. maty rattanowe, bambus.

• Dostawa zsynchronizowana z produkcją lub zużyciem – dostawca musi dostarczyć

materiał w terminach, które wynikają z przebiegu produkcji w zaopatrywanym

przedsiębiorstwie, bieżące zaopatrzenie dzienne jest kierowane na ogół

bezpośrednio ze środków transportu do miejsc produkcji, zapasy magazynowe są

utrzymywane jedynie w formie niewielkich zapasów bezpieczeństwa, dzięki

takiemu systemowi zaangażowanie kapitału i koszty magazynowania są niskie,

dostawy są synchronizowane z produkcją oraz wymagają niezawodnych

dostawców, zsynchronizowane dostawy blachy ocynkowanej do BerlinerLuft –

codziennie o godz. 7.30.

W przedsiębiorstwach produkcyjnych wykorzystuje się często minimum dwie zasady

zewnętrznego zaopatrzenia materiałowego, a czasami wszystkie trzy. Proces zaopatrzenia

łączy uczestników łańcucha dostaw i zapewnia pożądaną jakość tworzoną przez

Logistyka zaopatrzenia i produkcji – wpływ na logistykę dystrybucji

dostawców w tym łańcuchu. Jakość materiałów i usług „wchodzących” do systemu

wpływa na jakość „wychodzących” z niego wyrobów gotowych, tak więc wpływa na

zadowolenie klientów oraz dochód firmy [3]. Zaopatrzenie możemy zdefiniować

w węższym znaczeniu, jako akt zakupu towarów i usług dla przedsiębiorstwa, zaś

w szerszym znaczeniu, jako proces pozyskiwania dóbr i usług dla przedsiębiorstwa. Proces

zaopatrzenia jest realizacją cyklu czynności, działań, które należy wykonać w celu nabycia

dóbr i usług zgodnych z wymaganiami. Głównym zadaniem zaopatrzenia jest

zagwarantowanie, że materiały niezbędne do zachowania ciągłości produkcji zostaną

dostarczone w momencie, gdy będą właśnie potrzebne [8]. Warunkiem sprawnego

działania logistyki zaopatrzenia jest ścisłe powiązanie informatycznego – planowania

i sterowania dostawami pomiędzy przedsiębiorstwami oraz zaawansowana integracja

informatyczna między dostawcą i odbiorcą, mająca na celu zastosowanie elektronicznej

wymiany danych (EDI). EDI w praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwa, władze i inne

organizacje mogą w prosty sposób współpracować ze sobą za pomocą komputerów. EDI

jest traktowane jako pojedynczy obszar technologii informacyjnej. Ważną cechą systemu

EDI jest to, że komputer otrzymujący dane może interpretować nadchodzące przekazy.

Przekaz ma określoną formę, co umożliwia jego automatyczne przekazywanie i dalsze

przetwarzanie w systemie przyjmującym bez jakiejkolwiek ręcznej ingerencji. Logistyka

zaopatrzenia powinna być tak zarządzana, aby zapewniała niezakłócony proces

produkcyjny, a równocześnie umożliwiało kształtowanie zapasów materiałów na niskim

poziomie. Zarządzanie zapasami ma na celu utrzymanie stanu zapasów magazynowych

w określonym rozmiarze, np. wystarczającym do zagwarantowania ciągłości dostaw

towarów na rynek. Realizacja tego celu wymaga współdziałania z systemami zaopatrzenia,

produkcji i dystrybucji. Zarządzanie zapasami jest szczególnie uzależnione od wielkości

i struktury kanałów dystrybucji.

3. LOGISTYKA PRODUKCJI

Celem logistyki produkcji jest zapewnienie przepływu informacji i materiałów w całym

procesie produkcyjnym. Do zadań natomiast należy organizacja, kontrola i planowanie

przepływów surowców, części, elementów kooperacyjnych, materiałów podczas trwania

procesu produkcyjnego. Rozpoczynając od składów zaopatrzenia, poprzez magazyny

stanowiskowe i wydziałowe, a kończąc na magazynach wyrobów gotowych i zbytu.[6]

Zapasy wychodząc z logistycznych założeń, definiuje się także, jako częściowo

niepożądane przerwy w przepływie towarów. Kierując się powyższymi stwierdzeniami,

można przyjąć, że zapasy magazynowe spełniają między innymi następujące funkcje:

- stanowią ochronę przed niepewnością dostaw dla przedsiębiorstw przemysłowych

i handlowych, w wyniku której mógłby zostać zakłócony tok produkcji bądź

sprzedaży; niepewność ta może dotyczyć rozmiaru dostawy, czasu jej otrzymania

oraz jakości,

- zapewniają ciągłość dostaw w przypadku produkcji sezonowej i zużycia

całorocznego; przykładem jest produkcja oparta na przetwórstwie produktów

rolnych,

Joanna Dyczkowska

- umożliwiają zaspokojenie szczytowego zapotrzebowania w przypadku produkcji

całorocznej i krótkoterminowego wysokiego zużycia,

- umożliwiają zakup partii surowca spowodowanego dominacją sprzedającego nad

odbiorcą, gdy minimum sprzedaży przekracza potrzeby odbiorcy,

- pozwalają na prowadzenie gry rynkowej przy wykorzystaniu koniunktury

i dekoniunktury cenowej w różnych aspektach,

- umożliwiają wąską specjalizację produkcji, gdyż w magazynach następuje zamiana

asortymentów wysoko produkcyjnych pierwotnych na bogaty asortyment handlowy

polega to na spływie do magazynu produkcji z wielu zakładów, w ten sposób

w zapasach zostaje zgromadzona paleta różnych asortymentów, niejednokrotnie

komplementarnych,

- pozwalają na dostosowanie zapasów do potrzeb wynikających z preferencji

odbiorców,

- umożliwiają sprzedaż dużych partii wyrobów,

- stanowią czynnik pozwalający łagodzić skutki rozrzutu przestrzennego dostawców

i odbiorców w skali krajowej i światowej,

- stanowią istotny element kanałów dystrybucji, umożliwiający kształtowanie

określonego poziomu obsługi klienta,

- pozwalają na wyrównanie wahań podaży i popytu na rynku oraz wahań wielkości

zużycia surowców w przedsiębiorstwach produkcyjnych.

Wiele problemów związanych z podejmowaniem decyzji dotyczących zapasów może

zostać rozwiązane przy użyciu kryteriów ekonomicznych. Obniżanie kosztów logistyki ma

istotne znaczenie dla procesów decyzyjnych dotyczących systemów logistycznych,

związanym z uzyskaniem proporcji i kierunku układu osiągnięcia czynności

oraz rezultatów. Ogólnie można stwierdzić, że im bardziej szczegółowo poznany jest stan

i struktura kosztów i nakładów, tym rachunek efektywności logistyki oraz sposób jego

podnoszenia jest szerszy i wyraźny. Działania logistyczne umożliwiają znaczną redukcję

kosztów oraz maksymalizację przychodów firmy.

W horyzontalnej strategii mają miejsce istotne problemy logistyczne, mogące wesprzeć

strategię rozwoju przedsiębiorstwa, które można wymienić następująco [9]:

• Wybór kontrahentów,

• Elekcja własnej obsługi transportowej procesu logistycznego lub outsourcing,

• Rozwój własnych magazynów lub outsourcing,

• Rozwój sieci dystrybucji lub outsourcing,

• Formowanie układu podmiotowej sprzedaży usług i wyrobów.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym następuje ocena dostawców raz w roku i na tej

podstawie powstaje kwalifikowana lista dostawców. Kontrola i badania odbiorcze

surowców, a także materiałów pomocniczych rozpoczyna się od sprawdzenia dokumentów

przewozowych oraz specyfikacji dostarczonej przez dostawcę i porównaniu ich

z zamówieniem. Z punktu widzenia logistyki dostaw przedsiębiorstwo produkcyjne

powinno opierać się tylko na kwalifikowanych dostawcach, by system funkcjonował

płynnie.

Logistyka zaopatrzenia i produkcji – wpływ na logistykę dystrybucji

4. LOGISTYKA DYSTRYBUCJI

Dystrybucja jest ostatnim etapów w łańcuchu logistycznym, który ma na celu

udostępnić produkt spełniający oczekiwania i potrzeby nabywców w odpowiednim czasie

i miejscu. Cały proces przemieszczania się towarów od wytwórców do ostatecznych

klientów odbywa się poprzez kanały dystrybucji. Kanały dystrybucji to nie tylko ogniwa

pośredniczące, ale również firmy uczestniczące w przepływie towarów lub usług od

producenta do finalnego odbiorcy. Elementem polityki dystrybucji są: sposób sprzedaży,

służby handlowe i obsługa dostawcza. Pomiędzy tymi elementami istnieją wzajemne

zależności. Sposób sprzedaży różni się od siebie zależnie od tego, czy łączą one

bezpośrednio czy też pośrednio sprzedawcę z finalnym odbiorcą i jakie instytucje są

włączone w tym drugim wypadku, jako pośrednicy. W przypadku służb handlowych

istotne jest, czy sprzedaż jest zorganizowana przez własne służby sprzedaży, czy też przez

obce organy sprzedaży. Sposób sprzedaży i pośrednicy występują pod łącznym pojęciem

„kanał zbytu” i elementy te są przeciwstawione logistyce dystrybucji. Przedsiębiorca,

przez wybór kanału dystrybucji, decyduje, jakie zadania marketingowe będą wykonywane

przez niego samego, a jakie zostaną przekazane samodzielnym partnerom rynkowym.

Ścisła zależność między logistyką dystrybucji a sposobem sprzedaży wynika z tego,

że wybór sposobu sprzedaży określa się w znacznym stopniu liczbę punktów odbioru,

które musi obsłużyć system logistyczny .

Wyjątkowa rola logistyki dystrybucji wynika z naczelnej zasady współczesnej logistyki,

która głosi konieczność skrócenia i przyspieszenia wszelkich procesów na każdym etapie

dystrybucji przy wymaganej jakości obsługi klienta. Podstawowym problemem procesów

dystrybucji jest ich czasochłonność, wynikająca z przestrzennego oddalenia rynku

producenta od rynku konsumenta i w wyniku tego można nakreślić trzy zasady [5]:

- im dłuższa jest czasochłonność, tym

- wyższe są koszty realizacji dostawy i równocześnie,

- pogorszeniu ulegają standardy obsługi klienta.

Logistyka dystrybucji integruje wszystkie fizyczne procesy i strumienie występujące

w sferze zbytu i sprzedaży w jeden system zarządzania, którego głównym zadaniem jest

minimalizacja kosztów sprzedaży przy optymalnym poziomie obsługi klienta

i zaspokojeniu jego potrzeb. Główną zasadą systemów logistycznych podkreślająca

znaczenie obsługi klienta jest zasada dotycząca dysponowania właściwym produktem,

pojawiającym się we właściwym czasie, we właściwej ilości, bez strat, bez uszkodzeń

u właściwego klienta. Obsługę klienta można definiować na trzy sposoby. Pierwsza

definicja zorientowana jest na obsługę klienta, jako określone działania, gdzie obsługę

traktuje się, jako szczególne zadanie, aby zaspokoić potrzeby klienta. Do tych działań

zalicza się fakturowanie, opracowywanie zamówień, przyjmowanie zwrotów produktów

oraz reklamacji. Druga definicja dotyczy obsługi klienta, jako pomiaru wykonania

działania. W tego typu obsłudze wykorzystuje się mierniki realizacji wyników działań.

Przykładem może tu być odsetek zamówień dostarczanych terminowo lub liczba

zamówień opracowanych w przewidywanym czasie. Na trzecią definicję składa się

obsługa klienta jako filozofia. W tym ujęciu obsługa klienta podniesiona jest do rangi

zobowiązania, za którą odpowiada cała firma. Kładziony jest nacisk na najlepszą obsługę,

która zapewni klientowi satysfakcję. Przy obsłudze klienta ważne są cztery podstawowe

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: