Pilch Tadeusz, ZASADY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH (1998).pdf

(1122 KB) Pobierz
r
°s
Tadeusz Pilch
Zasady badań
pedagogicznych
(wydanie drugie poprawione i rozszerzone)
Rozdział 4
opracowała Teresa Bauman
Rozdział 7
opracował Andrzej Radźko
Celem nauki nie jest otwieranie
drzwi nieskończonej mądrości,
lecz położenie kresu nieskończonym
błędom.
Bertold Brecht.
Wydawnictwo Akademickie „Żak"
Warszawa 1998
000, jśmA
Redaktor
Józef Marek Snieciński
Spis treści
Redaktor techniczny
Elżbieta Malik
Słowo wstępne
Rozdział 1. Elementy wiedzy o nauce i poznaniu naukowym
1.1. Pojęcie nauki
1.2. Cechy i zasady poznania naukowego
1.3. Owoce poznania naukowego
1.3.1. Cele badań naukowych
1.3.2. Prawa nauki
1.3.3. Prawidłowości nauki
1.3.4. Teoria naukowa
1.4. Wyjaśnienia naukowe i ich rodzaje
1.4.1. Wyjaśnienia genetyczne
1.4.2. Wyjaśnienia funkcjonalne
1.4.3. Wyjaśnienia teleologiczno-funkcjonalne
1.4.4. Wyjaśnienia logiczne
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 2. Terminy i pojęcia badań pedagogicznych
2.1. Typologia badań pedagogicznych ze względu na cel,
organizację, przedmiot i procedurę
2.2. Problemy i hipotezy
2.2.1. Formułowanie problemów badawczych
2.2.2. Formułowanie hipotez
2.3. Pojęcie modelu w badaniach społecznych
2.4. Zmienne i wskaźniki w badaniach pedagogicznych
2.4.1. Formułowanie zmiennych i ich rodzaje
2.4.2. Wskaźniki i ich rodzaje
2.5. Klasyfikacja jako narzędzie poznania
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 3. Metody badań pedagogicznych
3.1. Metody - techniki - narzędzia badawcze
3.2. Eksperyment pedagogiczny
1
3
3
4
7
7•
8
10
11
12
13
14
15
16
17
17
19 *
19 -
24
24
26
28
31
31
33
35
39
40
41 *
41 -
43
V
Książka dofinansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej
© Copyright by Wydawnictwo „Żak"
© Copyright by Tadeusz Pilch
.
;j
/
Wydawnictwo „Żak"
Teresa i Józef Śniecińscy
Warszawa ul. Mołdawska 13/56
tel: 22-82-67
ISBN 83-86770-00-7
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment tej książki
nie może być kserowany ani w inny sposób kopiowany
bez uprzedniej, pisemnej zgody wydawcy
Druk i
oprawa:
^™™
3.3. Monografia pedagogiczna
3.4. Metoda indywidualnych przypadków
3.5. Metoda sondażu diagnostycznego
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 4. O możliwości zastosowania metod jakościowych
w badaniach pedagogicznych
- opracowała Teresa Bauman
Uwagi ogólne
Przedmiot i cel badań jakościowych
Hipoteza i problem badawczy w badaniach jakościowych
Dobór badanych
Cechy charakterystyczne badania jakościowego
4.5.1. Relacja badacz - badany
4.5.2. Język w badaniach jakościowych
4.5.3. Kontekst
4.5.4. Wyobraźnia i intuicja
4.6. Proces badania
4.7. Badania jakościowe w pedagogice
4.8. Rodzaje metod jakościowych
4.8.1. Otwarty wywiad pogłębiony
4.8.2. Metoda biograficzna
4.8.3. Jakościowa analiza tekstu
4.8.3.1. Uwagi dotyczące jakościowej analizy tekstów
i autobiografii
4.8.4. Obserwacja uczestnicząca czyli badanie
przez wspólne doświadczenie
4.9. Uwagi końcowe
Zadania i pytania
Rozdział 5. Techniki badań pedagogicznych
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
45
47
49
52
53
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 6. Pomiar w badaniach pedagogicznych
6.1. Pomiar środowiska wychowawczego
6.2. Pojęcie i skale pomiaru
6.2.1. Skala nominalna
6.2.2. Skala porządkowa
6.2.3. Skala interwałowa
6.2.4. Skala ilorazowa
6.3. Techniki socjometryczne
6.4. Testy pedagogiczne
6.4.1. Istota i właściwości testów
6.4.2. Klasyfikacja testów
6.4.3. Zasady stosowania testów
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 7. Skuteczność metod statystycznych i warunki
ich stosowania w badaniach pedagogicznych
- opracował Andrzej Radźko
7.1. Sztuka konstruowania próby badawczej
7.2. Operacje statystyczne na zmiennych
7.3. Korelacje, rozkłady i oszacowania
7.4. Statystyczna weryfikacja hipotez
Literatura zalecana
Zadania i pytania
8.1. Reguły technicznej i poznawczej poprawności
budowy narzędzi
8.2. Kwestionariusz wywiadu
8.3. Kwestionariusz ankiety
8.4. Narzędzia socjometrii
8.5. Narzędzia obserwacji
8.6. Skale
Literatura zalecana .. :
Zadania i pytania
Rozdział 9. Organizacja i etapy badań naukowych
9.1. Schemat organizacji badań
9.2. Faza koncepcji
92
93
94
95
97
98
99
99
100
101
105
105
107
109
110
111
54
54
56
57
58
59
59
61
61
62
63
63
64
64
67
69
71
72
74
75
f76
112
113
118
126
131
134
134
Rozdział 8. Narzędzia badawcze. Konstrukcja i zastosowanie
. . . 135
136
137
147
155
156
164
169
170
171
171
172
VII
5.1. Obserwacja
/76
5.1.1. Narzędzia obserwacji
79
5.2. Wywiad
82
5.2.1. Czynniki zakłócające wiarygodność informacji
83
5.2.2. Główne typy wywiadów w badaniach pedagogicznych . . . .85
5.3. Ankieta
•.... 86
5.4. Badanie dokumentów
88
5.5. Analiza treści
90
5.6. Techniki projekcyjne
91
VI
9.2.1. Wybór tematu, przedmiotu i celu badań
172
9.2.2. Problemy badawcze
175
9.2.3. Hipotezy badawcze
176
9.2.4. Wybór terenu badań i dobór próby
178
9.2.5. Typologia zmiennych
180
9.2.6. Schemat wyjaśniania związków między zmiennymi
182
9.2.7. Typologia wskaźników do zmiennych
184
9.2.8. Metody techniki i narzędzia badawcze
186
9.2.9. Definicje teoretyczne ważniejszych pojęć
188
9.2.10. Badania pilotażowe
189
9.2.11. Ostateczne decyzje odnośnie pojęć i warsztatu badań . . . . 190
9.2.12. Harmonogram badań
191
9.2.13. Bibliografia
191
9.3. Faza badań
193
9.3.1. Przeprowadzenie badań właściwych
193
9.3.2. Uporządkowanie materiałów
195
9.3.3. Przygotowanie do kodyfikacji
195
9.3.4. Weryfikacja hipotez
196
9.3.5. Opracowanie teoretyczne i uogólnienie wyników
198
Literatura zalecana
201
Zadania i pytania
202
Rozdział 10. Zasady opracowania materiałów badawczych
10.1. Porządkowanie i klasyfikacja materiałów badawczych
10.2. Konstrukcja klucza kodyfikacyjnego
10.3. Arkusze zbiorcze oraz podstawowe operacje statystyczne
10.4. Prosta prezentacja statystyczna wyników badań
10.5. Analiza jakościowa, klasyfikacja zagadnień i zależności
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Rozdział 11. Formalne i pozaformalne warunki poprawności
badań pedagogicznych
11.1. Obiektywizm i subiektywizm poznania społecznego
11.2. Znaczenie konstrukcji i języka narzędzi badawczych dla
rzetelności wyników
11.3. Czynniki zniekształcające wartość poznawczą materiałów
badawczych
11.4. Badania całościowe i badania reprezentacyjne
11.5. Zasady doboru próby reprezentacyjnej
11.6. Badania pilotażowe
VIII
203
203
206
210
216
218
220
220
221
221
224
226
228
230
234
11.7. Wnioskowanie jako sztuka i jako cel
Literatura zalecana
Zadania i pytania
Aneks
Indeks nazwisk
Indeks pojęć
236
240
240
241
245
248
Zgłoś jeśli naruszono regulamin