DZIEJE SLAZKA OZDOBIONE LICZNYMI OBRAZKAMI NAPISAL DR. FELIX KONECZNY. BYTOM G.-S. NAKLADEM I CZCIONKAMI WYDAWNICTWA "KATOLIKA". 1897. SPIS TRESCI I. WSTEP I OGOLNE POUCZENIE. 7 II. W JAKI SPOSOB I JAKIEMI DROGAMI DOTARTO DO SLAZKA SWIATLO EWANGELII SW. 12 CESARSTWO RZYMSKIE. 12 FRANKOWIE I KAROL WIELKI. 12 PANSTWO WIELKOMORAWSKIE. 13 SW. CYRYL I METODY. 14 POCZATKI PANSTWA W WIELKOPOLSCE. 19 MARGRAF GERO. 21 NAWROCENIE POLSKI. 22 SLOWIANSKIE BISKUPSTWA. 23 III. SLAZK POD KROLAMI POLSKIMI. 26 MIECZYSLAW I. 26 SW. WOJCIECH, KROL BOLESLAW CHROBRY I CESARZ OTTON III. 27 ZAJECIE CZECH. WOJNY Z NIEMCAMI. 29 ZDOBYCIE KIJOWA. 31 KORONACYA. 32 MIECZYSLAW II. 33 KAZIMIERZ ODNOWICIEL. 34 UMOWA O SLAZK. 35 BOLESLAW SMIALY 35 WASN KROLEWICZOW ZBIGNIEWA I BOLESLAWA. 36 BOLESLAW KRZYWOUSTY. WOJNY SLAZKIE. 37 SLAWNA OBRONA GLOGOWA. 38 NAWROCENIE POMORZA. 42 PODZIAL PANSTWA POLSKIEGO. 43 WLADYSLAW II. I PIOTR WLAST. 44 IV. SLAZK POD ZWIERZCHNICTWEM KRAKOWSKIEM. 48 MIECZYSLAW STARY I MIECZYSLAW RACIBORSKI. 48 HENRYK BRODATY. 50 ZAKONY RYCERSKIE. 51 SPROWADZENIE KRZYZAKOW. 52 UTRATA POMORZA. 53 POCZATKI GEMANIZACYI SLAZKA. 53 NAJAZD MONGOLSKI. 54 OSADNICTWO NIEMIECKIE. 57 DRUGI NAJAZD MONGOLSKI. 58 KROL CZESKI OTTOKAR II. 59 HENRYK PROBUS. 60 BISKUP TOMASZ II 60 CZTERECH KANDYDATOW DO KORONY POLSKIEJ. 61 POCZATKI PANOWANIA LOKIETKA. 62 NAWROCENIE PROBUSA. 63 KORONACYA PRZEMYSLAWA. 64 SPUSCIZNA PROBUSA. 65 CZECH KROLEM POLSKIM. 66 KRZYZACKA ZDRADA. 67 LOKIETEK KROLEM. 68 MORALNY UPADEK KSIAZAT SLAZKICH. 68 SLAZK PRZECHODZI POD CZESKA KORONE. 70 V. STOSUNKI WEWNETRZNE W OKRESIE PODZIALOW. 72 MOZNOWLADZTWO. 72 SZLACHTA. 73 LUD WIEJSKI. 73 MIESZCZANSTWO. 74 KROL CHLOPKOW. 76 NIEMCY W POLSCE. 77 SWIECI POLSCY PATRONOWIE. 77 KLASZTORY I FUNDACYE POBOZNE. 79 POTEGA KOSCIOLA. 80 NAUKA I SZKOLY. 81 KAZIMIERZ WIELKI OBRONCA BISKUPSTWA WROCLAWSKIEGO. 82 KSIAZE BOLKO SWIDNICKI 84 VI. SLAZK POD LUKSEMBURCZYKAMI. 86 KROL LUDWIK WEGIERSKI. 86 WLADYSLAW OPOLCZYK. 86 ZYGMUNT LUKSEMBURCZYK. 87 ZAMIARY POLSKICH PANOW. 88 KRZYZACY A LITWINI. 88 ZIEMOWIT MAZOWIECKI. 90 KROLOWA JADWIGA I WILHELM AUSTRYACKI. 91 JADWIGA I JAGIELLO. MALZENSTWO LITWY Z POLSKA. 93 CHRZEST LITWY. 94 SPRAWY SLAZKIE. 94 KSIESTWO OPAWSKIE. 95 KONIEC OPOLCZYKA. 95 JAGIELLO W WROCLAWIU. 96 WIELKA WOJNA. 97 SOBOR W KONSTANCYI. 98 HUSYTYZM. 99 ZAPROSZENIE JAGIELLY NA TRON CZESKI. 101 NAJAZDY HUSYCKIE. 102 KSIAZE KORYBUT. 103 KONIEC WOJEN HUSYCKICH. 104 BISKUP WROCLAWSKI KONRAD. 105 VII. SLAZK MIEDZY CZECHAMI, WEGRAMI A POLSKA. 107 UNIA FLORENCKA. 107 TURCY I TATARZY. 107 SPOSOBNOSC ODZYSKANIA SLAZKA. 108 BITWA POD WARNA. 109 KONRAD BIALY. 109 SPRAWA LIGNICKA 110 WOJNA TRZYNASTOLETNIA 111 JAK WROCLAWIANIE ZAPRASZALI POLSKIEGO KROLA. 114 NAJAZD WEGIERSKI. 115 KROL WLADYSLAW JAGIELLONCZYK. 116 WOJNA O SLAZK. 117 JAN OLBRACHT I ZYGMUNT STARY KSIAZETAMI SLAZKIMI. 119 ZYGMUNT STARY. 120 SPISEK PRZECIW JAGIELLONOM. 121 BRACIA JERZY I ALBRECHT BRANDENBURSCY. 123 VIII. REFORMACYA. 125 DLACZEGO LUTERANIZM SIE SZERZYL. 125 HEREZJA NA SLAZKU. 126 HABSBURGOWIE. 127 SZKARADNE SEKTY. 129 SPOR O KSIESTWO OPOLSKIE. 130 ZASTAWIANIE ZIEM SLAZKICH. 130 SPOR O KSIESTWO LIGNICKIE. 131 KROLOWA WEGIERSKA NA SLAZKU. 132 SZEREG PROTESTANCKICH KSIAZAT. 133 PROTESTANTYZM W POLSCE A KARDYNAL HOZYUSZ. 134 KROL ZYGMUNT AUGUST I BARBARA RADZIWILLOWNA. 135 PLANY KOSCIOLA NARODOWEGO. 136 SPRAWA INFLANCKA. 137 UNIA LUBELSKA. 138 IX. STOSUNKI WEWNETRZNE W OKRESIE JAGIELLONSKIM W KORONIE POLSKIEJ I NA SLAZKU. 140 SWIETY KAZIMIERZ KROLEWICZ. 140 SWIETY STANISLAW KOSTKA. 140 STOSUNKI NARODOWE NA SLAZKU. 141 STANOWISKO DUCHOWIENSTWA. 142 OSWIATA W POLSCE. 143 OSWIATA NA SLAZKU. 144 SZTUKA DRUKARSKA. 145 SZTUKI PIEKNE. 146 WIELKIE ODKRYCIA GEOGRAFICZNE. 147 HANDEL OCEANICZNY. 148 ROLNICTWO. 149 REKODZIELA. 150 EMIGRACYA. 151 POLITYCZNY STAN SLAZKA. 151 MONETA. 152 HANDEL SLAZKI. 153 STAN LUDU WIEJSKIEGO. 154 ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI. 157 TORTURY. 158 X. ZWYCIESTWA W POLSCE, A KLESKI NA SLAZKU. WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA. 160 PIERWSZA ELEKCYA. 160 PACTA CONVENTA. 161 DRUGA ELEKCYA. 162 HENRYK XI LIGNICKI. 163 KROL STEFAN WIELKI BATORY. 163 ZWYCIESTWA NAD MOSKWA. 163 KROLOWA ANNA I JEJ SIOSTRY. 165 KROL ZYGMUNT III. WAZA. 165 SPRAWA RELIGIJNA NA SLAZKU. 166 LIST MAJESTATU CESARZA RUDOLFA. 167 CESARZ MACIEJ. 167 UNIA BRZESKA. 168 SZWEDZKIE KLOPOTY. 168 DYMITR SAMOZWANIEC. 170 WOJNA TURECKA. 171 WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA, 171 LIGA KATOLICKA I UNIA PROTESTANCKA. 171 KARDYNAL KLESL. 172 SLAZK HOLDUJE KALWINSKIEMU KROLOWI. 172 LISOWCZYCY. 173 BITWA NA BIALEJ GORZE. 173 ZWYCIESTWO KATOLICYZMU NA SLAZKU. 174 WALLENSTEIN. 175 SZWEDZI W POLSCE. 175 SZWEDZI W NIEMCZECH I NA SLAZKU. 176 KROL WLADYSLAW IV. 178 SZWEDZI POWTORNIE NA SLAZKU. 178 SPRAWY POLSKIE. 180 XI. OSTATNI WIEK PANOWANIA HABSBURGOW; PODBOJ PRZEZ HOHENZOLLERNOW. 181 WARUNKI POKOJU WESTFALSKIEGO. 181 GERMANIZACYA SLAZKA. 181 RZADOWY KATOLICYZM. 182 GWALT W TRZEBNICY. 183 NEDZA NA SLAZKU. 183 NIEWOLA LUDU WIEJSKIEGO. 184 KSIADZ PIOTR SKARGA. 185 KOZACZYZNA. 186 BUNT CHMIELNICKIEGO. 187 SZWEDZI NA NOWO W POLSCE. KROL JAN KAZIMIERZ NA SLAZKU. 187 CUD N. M. PANNY CZESTOCHOWSKIEJ, KROLOWEJ KORONY POLSKIEJ. 188 NIEPODLEGLOSC KSIESTWA PRUSKIEGO. 189 KROL JAN III. SOBIESKI. 189 KONIEC PIASTOW SLAZKICH. 191 KROLESTWO PRUSKIE. 192 SASI NA TRONIE POLSKIM. 193 SZWEDZI ZNOW NA SLAZKU. 194 SANKCYA PRAGMATYCZNA I WOJNA O TRON POLSKI. 195 CESARZOWA MARYA TERESA. 195 SLAZK PRZECHODZI POD PANOWANIE PRUSKIE. 195 WOJNA SIEDMIOLETNIA. 197 PANSTWO POLSKIE BEZ WOJSKA. 198 UPADEK POLSKI. 199 XII. ROZBIORY ODRADZAJACEJ SIE POLSKI. 202 SZKOLA LESZCZYNSKIEGO I KSIADZ STANISLAW KONARSKI. 202 OSTATNI KROL POLSKI. 203 ROSYA I PRUSY PRZESZKADZAJA NAPRAWIE RZADU W POLSCE. 203 KONFEDERACYA BARSKA. 204 PRUSKI PROJEKT ROZBIORU POLSKI. 205 ODRODZENIE SPOLECZENSTWA POLSKIEGO. 206 SOJUSZ PRUSKI. 207 KONSTYTUCYA TRZECIEGO MAJA. 208 PRUSY I ROSYA URZADZAJA DRUGI ROZBIOR POLSKI. 209 TADEUSZ KOSCIUSZKO. 210 WOJNA O NIEPODLEGLOSC W AMERYCE. 210 BITWA POD DUBIENKA. 211 KOSCIUSZKO NACZELNIKIEM NARODU. 212 TRZECI ROZBIOR POLSKI. 215 REWOLUCYA FRANCUZKA. 216 XIII. PIERWSZA POLOWA XIX. WIEKU. 219 WOJNA Z NAPOLEONEM. FRANCUZI NA SLAZKU. 219 LEGIONY POLSKIE I KSIESTWO WARSZAWSKIE. 219 REFORMY W PANSTWIE PRUSKIEM. 220 NAPOLEON OSZUKUJE POLAKOW. 221 KONGRES WIEDENSKI 1815 ROKU. 223 KROLESTWO POLSKIE KONGRESOWE. 224 AUSTRYA GERMANIZUJE KSIESTWO CIESZYNSKIE. 225 POLSKI NAMIESTNIK W POZNANIU. 226 RZADY POLICYJNE W PRUSIECH. 227 JEZYK POLSKI NA GORNYM SLAZKU. 228 ODERWANIE CZESCI SLAZKA OD DYECEZYI KRAKOWSKIEJ. 229 URZADZENIA ADMINISTRACYJNE W PANSTWIE PRUSKIEM. 230 OSWIATA NARODOWA POLSKA. 231 ADAM MICKIEWICZ. 232 POWSTANIE 1831 ROKU. 233 POWSZECHNY UCISK POLSKOSCI. 234 REWOLUCYA BERLINSKA. 236 ZWIAZEK NIEMIECKI. 237 ZAKONCZENIE. 237 I. Wstep i ogolne pouczenie. W Imie Boze zabieram sie do pracy, azeby braciom Slazakom opisac przeszlosc ich ziemi, cieszac sie, ze ksiazka ta przejdzie przez tysiace rak uczciwych. Wysylam ja do pracowitego kraju, gdzie nikt nie wstydzi sie ciezkiej pracy w pocie czola, gdzie lud niema zwyczaju marnowac dnia, a co kto posiada, to ma z krwawicy swego znoju i rozumnie a oszczednie tego uzywa. To Slazk, kochany przez Polakow, szanowany przez uczciwych Niemcow, to lud slazki, ktory juz dawno podajemy za wzor ludowi calej Polski, aby sobie ztad bral przyklad, jak wlasna praca i zasluga mozna swoj los i kraju polepszyc. Wiemy my dobrze, ze polski Slazk, to jakby wielkie mrowisko pracowitego ludu; przeciez w tym kraju niema ani jednego kacika, ktoryby nie byl sowicie zroszony poczciwym potem i to nie raz, ale setki i tysiace razy, od tylu juz wiekow! Ale nie tylko potem, jeszcze czems innem ta ziemia zroszona i to obficie, nieraz az nadto obficie; krwia swych rodakow, serdeczna krwia przodkow, ktorzy sporo jej tu przelali w obronie wiary i mowy ojczystej, dobrowolnie, a drugie tyle wytoczyly im rozne zawieruchy wojenne, ktore bez ich woli i bez winy, przelecialy ponad krajem, jak najgorszy wicher i niejedne zrobily ruine, ktora potem usilna praca naprawiac musiala. Plonal nieraz tep kraj luna pozarow, a rzeki jego mialy juz nieraz czerwona od krwi wode! Tak to kazda ziemia, gdy na niej przez dlugie czasy narod siedzi, ma swoje historyczne wspomnienia, rozne, radosne i bolesne, bo jak czlowiek, tak tez kraj caly, przechodzi przez zmienna dole i niedole. Opisac te dobre i zle losy, pociechy pracy i dopuszczenia Boze, jest zadaniem historyi kraju. Czem bardziej ludnosc pewnej ziemi garnela sie do pracy, czem lepiej spelniala swoje obowiazki wzgledem Boga, ojczyzny, rodziny i blizniego, tem chwalebniejsze ma taka ziemia wspomnienia historyczne. Spisac historye, to tak, jak zrobic rachunek sumienia z calego zycia, od samego poczatku, ale rachunek sumienia za caly kraj, za wszystkie czasy i wszystkich ludzi, ktorzy tu zyli, a ktorych my jestesmy synami i dziedzicami. Nie powstydzimy sie ojcow naszych, zobaczymy, ze dzielni to byli ludzie! W gore podnioslszy glowe, smialo, glosno i hardo przyznamy sie, zesmy kosc z ich kosci i krew z ich krwi i pragniemy byc godnymi ich nastepcami. Wiemy, ze kazde przeciez pokolenie dzwigac musi jakis ciezar nieszczesc; ale kiedy poznamy, jak przodkom naszym bywalo nieraz o duzo gorzej, a jednak rak nie opuscili, natenczas tem bardziej pokochamy ojczyzne i jej historye i tylko chciec bedziemy, zebysmy w przeciwnosciach umieli brac sobie przyklad ze slawnych ojcow naszych. Daj nam Boze w nieszczesciach tyle sil, co im i tyle wiary, nadziei i milosci - bo tylko w ten sposob bedziemy godni byc ich dziedzicami, my, ktorzy dostalismy po ...
elso10