Kr 41 Potega i niemoc doboru naturalnego (cz. 1) (2017).pdf

(549 KB) Pobierz

KREACJONIZM

Mieczysław Pajewski

Potęga i niemoc doboru

naturalnego.

Część I

Ewolucjonizm nie jest wytworem, jak wielu

przypuszcza, dopiero nowożytnej myśli nauko-

wej. Ma, podobnie jak kreacjonizm, starożytne

i religijne pochodzenie.

O pochodzeniu różnych

form życia z form istniejących wcześniej mówiło

wielu dawnych lozofów.

Ale i w czasach nowo-

żytnych nie Darwin był pierwszym, który pisał

oewolucji. W 1748 roku ukazała się (napisana 20

lat wcześniej) książka rozwijająca teorię powstania

i ewolucji Ziemi, powstanie życia z morza i dalszy

jego rozwój aż do człowieka.

O ewolucji pisali

tacy uczeni jak Georges-Louis Leclerc, hrabia de

Buon (1707-1788) i Erazm Darwin (1731-1802),

dziadek Karola. Wprawdzie dziadek zmarł parę lat

przed narodzeniem Karola, ale jego poglądy były

Karolowi znane. W dziele Zoonomia (1794-1796)

Erazm Darwin zawarł jeden rozdział, w którym

antycypował poglądy Lamarcka w sprawie ewolu-

cji – głosił dziedziczenie cech nabytych. Główne

dzieło Erazma,

The Temple of Naturę

(Świątynia

przyrody), zostało wydane rok po jego śmierci.

Pierwotnie zatytułowane

The Origin of Society

(Pochodzenie społeczeństwa), napisane wierszem,

dotyczy głównie ewolucji. Opisuje rozwój życia od

mikroorganizmów do społeczeństwa ludzkiego.

Lamarck

W roku 1809 czyli w roku, w którym uro-

dził się Karol Darwin, ukazała się książka

Philosophie zoologique

(Filozo a zoologii),

której autorem był francuski uczony Jean-

-Baptiste de Monet, Chevalier de Lamarck

(1744-1929). Lamarck spróbował przedstawić

w niej mechanizm ewolucji.

Najczęściej jego poglądy przedstawia się

błędnie, a służy do tego wpadający w oko

przykład wydłużania się szyi żyrafy. Miało być

tak. Przodkowie żyrafy nie mieli długiej szyi i

żywili się roślinami rosnącymi przy ziemi. Ale

z upływem czasu, gdy w miejscu życia proto-

żyraf trwała susza i zanikała roślinność, coraz

trudniej było znaleźć coś do jedzenia blisko

gruntu. Przodkowie żyraf musieli zadzierać

głowy i wyciągać szyje, by dosięgnąć liści ro-

snących na najniższych gałęziach drzew. Ta

praktyka powodowała, że szyje im się nie-

co wydłużały. Tę zdobytą cechę zwierzęta

później przekazywały swojemu potomstwu,

które szukając pożywienia dalej wydłużało

swoje szyje, przekazując potomstwu nabytą

Jean Baptiste

de Lamarck

POTĘGA I NIEMOC DOBORU NATURALNEGO

cechę, aż otrzymaliśmy współczesne żyrafy.

Taki sposób powstawania nowych cech (tu:

długich szyj) nazywa się dziedziczeniem cech

nabytych dzięki używaniu (lub nieużywaniu)

organów.

Dzisiejsi darwinowscy ewolucjoniści od-

rzucają taki sposób pojawiania się nowych

cech, nazywając go lamarkizmem, pomimo

tego, że – po pierwsze – oryginalny pogląd

Lamarcka był trochę inny, i – po drugie –

pomimo tego, że sam Darwin wielokrotnie

z aprobatą pisał o dziedziczeniu cech naby-

tych. Oto jeden z wielu przykładów z główne-

go dzieła Darwina:

„Zmiana przyzwyczajeń wywołu-

je dziedziczne zmiany, jak to widzimy

u roślin, które zmieniają czas kwit-

nienia, jeżeli się je przenosi z jednego

klimatu do drugiego. U zwierząt uży-

wanie lub nieużywanie narządów wy-

warło wpływ jeszcze bardziej widocz-

ny. Na przykład przekonałem się, że

kości skrzydeł kaczki domowej ważą

mniej, a kości nóg więcej w stosunku

do całego szkieletu niż te same kości

kaczki dzikiej, a zmianę tę trzeba oczy-

wiście przypisać temu, że kaczka do-

mowa mniej lata, a więcej biega niż jej

dzicy przodkowie. Innym przykładem

skutków używania narządów jest praw-

dopodobnie silny i dziedziczny rozwój

wymion u krów i kóz w tych krajach,

gdzie się je zwykle doi, w porównaniu

do wymion tych zwierząt w innych

krajach.”

Darwiniści dzisiaj wskutek wyników eks-

perymentów przeprowadzanych w latach

1887–1889 przez niemieckiego biologa, Au-

gusta Weismanna, odrzucają pogląd o dzie-

dziczeniu cech nabytych. Siedmiu samicom

oraz pięciu samcom białych myszy obciął on

ogony i następnie robił to samo przez pięć po-

koleń ich potomków. Łącznie było 901 tych

potomków i u ani jednego nie zaobserwował,

by nie miał on ogona lub nawet by miał jakiś

krótszy ogon.

Ale Lamarck naprawdę nie

mówił o dziedziczeniu cech nabytych wsku-

tek wpływu środowiska, wymuszającego uży-

wanie lub nieużywanie organów. Żył w epoce

napoleońskiej, w której wielu żołnierzy–in-

walidów bez ręki czy nogi miało dzieci i każ-

dy widział, że dzieci rodziły się z wszystkimi

kończynami. Lamarck mówił tylko o cechach

nabytych wskutek działania wewnętrznej

siły, która działa kierunkowo, czyli celowo,

i powoduje zmienność organizmów żywych

przystosowując je do warunków środowiska.

Pogląd, że przyroda działa celowo, nazywa się

teleologią (z greckiego telos – cel) lub nali-

zmem (z łacińskiego nis – cel). Ale Lamarck

nie uważał, by celowość widziana w przyrodzie

pochodziła spoza przyrody, na przykład od

Boga. On celowość traktował jako wewnętrzną

POTĘGA I NIEMOC DOBORU NATURALNEGO

własność organizmów. Dlatego jego poglądy

można nazywa teleologią wewnętrzną.

Błędne charakteryzowanie poglądów La-

marcka pochodzi od samego Darwina, które-

go słowa powtarzało za nim wielu jego zwo-

lenników:

„Trudność odróżniania gatunków

i odmian, niemal doskonale stopnio-

wanie form w niektórych grupach oraz

analogia z wytworami hodowli dopro-

wadziły – zdaje się – Lamarcka do jego

wniosków o stopniowej przemianie

gatunków. Co do sposobów tego prze-

kształcania, to przypisywał on pew-

ną rolę bezpośredniemu wpływowi

zycznych warunków życia, pewną

rolę krzyżowaniu się już istniejących

form, a szczególnie wiele używaniu lub

nieużywaniu narządów, tj. skutkom

przyzwyczajenia. Temu ostatniemu

czynnikowi zdaje się on przypisywać

wszystkie owe wspaniałe przystosowa-

nia w naturze, jak np. długą szyję żyra-

fy, żywiącej się gałązkami drzew.”

ewolucji był inny. W każdym pokoleniu po-

tomstwo organizmów rodzicielskich w nie-

wielkim stopniu różni się od rodziców, ale

różni się niejednakowo. W przypadku rodzin

ludzkich jedne dzieci są wyższe, inne niższe,

jedne barwę oczu dziedziczą po matce, a wło-

sów po ojcu albo odwrotnie, jedne są bardziej

inteligentne, inne raczej sprawne zycznie

itd. Dzieci praktycznie nigdy nie są wierny-

mi kopiami swoich rodziców. Są podobne, ale

nieidentyczne. Istnieje niewielka zmienność

z pokolenia na pokolenie. Ta zmienność jest

nieukierunkowana, nie jest nastawiona na

lepsze radzenie sobie w przyszłości. Pewne

cechy potomstwa będą im w życiu sprzyjać,

inne – przeciwnie, będą przeszkadzać, a cza-

sami nawet uniemożliwiać przeżycie. Darwin

więc inaczej niż Lamarck rozumiał zmien-

ność, dla którego zmiany międzypokolenio-

we sprzyjały dopasowaniu się do środowiska.

Wg Darwina dopasowanie do środowiska

następuje nie wskutek samej zmienności, ale

dopiero dzięki działaniu tzw. doboru natural-

nego.

Co to jest dobór naturalny i jak on dzia-

ła? Darwin przyjął poglądy lansowane przez

omasa Malthusa (1766–1834), który pro-

wadził badania z pogranicza ekonomii i so-

cjologii. Według Malthusa rodzi się więcej

dzieci, niż może się wyżywić. Zdaniem Mal-

thusa ludzie mają za dużo dzieci, bo nie mogą

wszystkich odziać i wykarmić. Wzrost ludno-

ści kraju miał prowadzić do ubóstwa i nędzy.

To przekonanie Malthusa Darwin rozszerzył

na całą przyrodę ożywioną. Rośliny rozsie-

wają więcej nasion, niż może z nich wyrosnąć

młodych roślin, bo wiele nasion tra na grunt

skalisty albo zostanie zjedzona przez zwierzę-

ta. Ale nawet te młode rośliny, które wzejdą

i się zakorzenią, tylko w nielicznych przypad-

kach mają przyszłość przed sobą. Większość

z nich zostanie zagłuszona przez dorosłe oka-

zy albo ulegnie takim lub innym zniszcze-

niom, np. zjedzona przez zwierzęta. Podob-

nie jest z organizmami zwierzęcymi. Z reguły

rodzi się więcej zwierząt w miocie, niż może

przeżyć. Miedzy nimi trwa nieustanna walka

o byt – o pożywienie, o bezpieczne miejsce.

Warto zauważyć, ze darwinowska walka o byt

dotyczy osobników tego samego gatunku.

Mechanizm ewolucji wg Darwina

Darwin odrzucał jakiekolwiek poglą-

dy teleologiczne. Jego zdaniem mechanizm

omas

Malthus

POTĘGA I NIEMOC DOBORU NATURALNEGO

Skoro jest ich za dużo, to niektóre muszą zgi-

nąć. Które zginą? Te, które z jakiegoś powodu

nie dotrwają do czasu dojrzałości, gdy będą

mogły przekazać potomstwu swoje cechy.

Te powody w każdym indywidualnym

przypadku mogą być odmienne. Dla dra-

pieżnika ważne są kły i pazury. Dla antylopy,

która ratuje życie ucieczką, nie walką, ważna

jest szybkość i zwinność. Dla żółwia ważna

nie jest szybkość, ale ochrona, jaką daje mu

jego pancerz. Dla owadów posiadanie skrzy-

deł może być korzystne, bo trudniej je złapać,

ale te same owady na niewielkich i wietrznych

wyspach oceanicznych mają mniejsze szanse

przeżycia niż owady bezskrzydłe, bo wiatr

często wywiewa je nad ocean, gdzie giną. Jak

widać, to czy dana cecha jest korzystna, zale-

ży od środowiska, w jakim zwierzę przebywa.

Zwrócił na to uwagę jeszcze ćwierć wieku

przed ukazaniem się głównej książki Darwi-

na kreacjonistyczny uczony, Eward Blyth. Za-

uważył on, ze przyroda faworyzuje te zmiany,

które pozwalają organizmom przeżyć, prze-

trwać i wydać potomstwo. Przykładem jest

białe futro królików na terenach ośnieżonych.

Na białym tle śniegu króliki takie są gorzej

widoczne dla potencjalnego drapieżnika. Jeśli

jednak w jego potomstwie pojawią się okazy

z ciemniejszym futrem, mają mniejsze szanse

na przeżycie. Choć nie używał tego określe-

nia, Blyth odkrył dobór naturalny przystoso-

wujący organizmy do środowiska. Uważał, że

dobór naturalny jest sposobem utrzymania

stabilności stworzonych przez Boga gatun-

ków. Dobór naturalny w ujęciu Blytha miał

charakter konserwujący, powodował, że orga-

nizmy są dostosowane do środowiska i przez

to trwają w niezmienionej postaci od czasu

stworzenia.

Darwin jednak znajdował się pod wpły-

wem poglądów geologicznych swojego

starszego przyjaciela, Charlesa Lyella. Lyell

odrzucił popularny wówczas katastro zm –

wiarę, że wygląd środowiska zależy od daw-

nych katastrof w rodzaju potopu Noego i od

tego czasu się nie zmienia. Przyjął tzw. ak-

tualizm, zwany inaczej uniformitaryzmem,

według którego aktualna „teraźniejszość jest

kluczem do przeszłości”. Chodziło o to, że

procesy geologiczne działają stale, tylko bar-

dzo powoli i jednostajnie, dlatego tak trudno

jest dostrzec ich skutki. I te obecnie działające

procesy geologiczne działały w podobny spo-

sób, powoli i jednostajnie, także i w przeszło-

ści. Znając więc dzisiaj zachodzące zmiany

możemy przewidywać, jak wyglądały dawne

epoki geologiczne. Rywalizujące koncepcje

katastro czne do takich przewidywań wyma-

gały znajomość także i samej katastrofy – jaki

miała ona charakter, jak przebiegała, jak dłu-

go trwała itd. Ale jeśli wysokie góry wypię-

trzały się powoli i niedostrzegalnie, to Ziemia

musiała być stara. Aktualizm Lyella wymagał

wielomilionowego wieku Ziemi.

Darwin przyjął za Lyellem, że środowisko,

w jakim przebywają organizmy żywe, ulega

powolnym zmianom. Skoro dobór natural-

ny, o czym Darwin wiedział od Blytha, do-

pasowuje gatunki do środowiska, to Darwin

doszedł do wniosku, że gatunki te zmienia-

ją się powoli razem z powolnymi zmianami

środowiska. Połączenie dwu idei – doboru

naturalnego (od Blytha) i powolnych zmian

środowiska (od Lyella) pozwoliło Darwinowi

mówić o ewolucji gatunków. Z powodu nie-

wielkiego tempa zmian geologicznych ewolu-

cja, o której mówił Darwin, zachodzić miała

Eward

Blyth

POTĘGA I NIEMOC DOBORU NATURALNEGO

w postaci tysięcy niewielkich kroczków, gdzie

każdy krok oznacza pokolenie. Z tego powo-

du miała być praktycznie niedostrzegalna,

podobnie jak zmiany geologiczne środowi-

ska. Taki pogląd o stopniowej ewolucji nosi

nazwę gradualizmu (od łacińskiego słowa

gradus – stopień).

Idea doboru naturalnego nie jest więc po-

mysłem Darwina, ale kreacjonisty Blytha.

Darwin znał publikacje Blytha na temat do-

boru naturalnego, ale nie uznał za właściwe

przyznać się do tego. Jest czymś normalnym,

że uczeni czytają swoje prace i wykorzystują

cudze pomysły. Uczciwość zawodowa wyma-

ga jednak, by się do tego przyznać. Służą do

tego wzmianki w tekście i przypisy podające

dane bibliogra czne. Jeśli uczony korzysta

z cudzych osiągnięć i nie przyznaje się do

tego, popełnia plagiat.

Istnieje obszerna literatura na temat tego,

czy Darwin splagiatował cudze pomysły. Bo

nie chodzi tylko o Blytha. Historycy nauki

wskazują, że w niegodny dla uczonego spo-

sób Darwin wykorzystał osiągnięcia jeszcze

kilku innych osób.

Jeśli chodzi o Blytha, to

w odkryciu jego roli najbardziej zasłużył się

amerykański profesor antropologii i historii

nauk na Uniwersytecie Pennsylvanii w Phi-

ladelphii, Loren C. Eiseley.

Zauważył on,

że to, co Darwin według jego własnych słów

przeczytał u Malthusa, w notatkach Darwina

występuje półtora roku wcześniej. Nasunęło

to Eiseleyowi podejrzenie, że prawdziwym

źródłem inspiracji Darwina nie był Malthus,

ale ktoś inny, tajemniczy Mr X.

I zidenty -

kował go przeglądając ulubione czasopismo

Darwina z okresu, gdy w jego notatkach

pojawiła się idea ewolucji drogą doboru na-

turalnego. Darwin nigdy nie wspomniał, że

poznał teksty Blytha opublikowane w

Annals and Magazine of Natural History

z lat 1835–1837.

Ale nie ulega wątpliwości,

że wspomniane roczniki gruntownie czytał

i analizował nawet w czasie swojej pięciolet-

niej podróży dookoła świata.

Darwin pierwotnie żywił opinię, że ewo-

lucja następuje dużymi skokami (dzisiaj taki

pogląd nazywa się saltacjonizmem). Zmienił

zdanie kilka tygodni po opublikowaniu ostat-

niego z serii trzech artykułów Blytha w e

Annals and Magazine of Natural History.

Z notatek pochodzących z pierwszej polowy

1837 roku wynika, że doszedł wówczas do

wniosku, że ewolucja następuje wskutek serii

niewielkich zmian, małych kroczków. Ale nic

w tych notatkach nie ma, że wniosek ten po-

chodzi z tekstów Blytha.

Eiseley bardzo dokładnie przeanalizował

nie tylko treść artykułów Blytha i notatek

Darwina, ale nawet dobór słów, jakich obaj

uczeni używali. Eiseley w notatniku Darwina

odkrył słowo „inosculate”, które znaczyło „łą-

czyć lub być łączonym w coś ciągłego; zlewać

się; wzajemnie wiązać się”.

Tego słowa Dar-

win nigdy ani wcześniej, ani później nie użył.

Ale używał go Blyth i to przekonało Eiseleya,

że to nie Malthus w 1838 roku, ale Blyth rok

wcześniej wpłynął na zmianę ewolucjoni-

stycznych poglądów Darwina – z saltacjoni-

zmu na gradualizm.

Należy jednak zdawać sobie sprawę, że

plagiat Darwina nie polegał na tym, że cudzą

teorię przypisał sobie. Blyth był kreacjonistą,

pisał o walce o byt, zmienności organizmów,

doborze naturalnym i doborze płciowym

(choć nie używał takich określeń), ale treści

te wpasowywał w inny schemat teoretyczny,

w schemat aktów stwórczych i istotnej nie-

zmienności stworzonych typów. Darwin do

Charles Lyell

Plik z chomika:

PTKr

Inne pliki z tego folderu:

Kr 43 Potega i niemoc doboru naturalnego. Dokonczenie (2017).pdf (2019 KB)
Kr 42 Potega i niemoc doboru naturalnego cz. II (2017).pdf (1563 KB)
Kr 41 Potega i niemoc doboru naturalnego (cz. 1) (2017).pdf (549 KB)
Kr 40 Czy kreacjonizm moze byc dyscyplina naukowa (2016).pdf (1666 KB)
Kr 39 - Miekkie tkanki dinozaurow (2016).pdf (1622 KB)

Kr 41 Potega i niemoc doboru naturalnego (cz. 1) (2017).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: