Samobójstwo a zaburzenia psychiczne
Anna Sowińska
Anna Sowińska - pedagog, doradca zawodowy. Ukończyła Akademię Pedagogiki Specjalnej na specjalizacji: Resocjalizacja. Współpracuje ze szkołami wyższymi i organizacjami pozarządowymi. Prowadzi warsztaty dla młodzieży oraz osób dorosłych z umiejętności miękkich, jak również z aktywizacji zawodowej.
Spis:
1. Samobójstwo a zaburzenie psychiczne
2. Próba zdefiniowania zjawiska samobójstwa
3. Współczesne kierunki badania samobójstw
4. Psychologiczny kierunek badań
5. Rodzaje samobójstw
6. Samobójstwa w Polsce i na świecie
7. Pojęcie zaburzenia
8. Wskazówki do oceny zaburzeń
9. Zaburzenia psychiczne ludności w Polsce. Epidemiologia psychiatryczna
10. ICD i DSM
11. Psychologiczna geneza samobójstw
12. Zaburzenia psychiczne i samobójstwa
13. Depresja
14. Depresja i samobójstwa
15. Psychoza maniakalno-depresyjna, choroba afektywna dwubiegunowa - CHAD
16. Alkoholizm
17. Schizofrenia
18. Zaburzenia lękowe
19. Fantazje samobójcze
20. Debiutanci i recydywiści
21. Samobójstwo a biologia
22. Samobójczy umysł
23. Interwencja kryzysowa w sytuacjach związanych z samobójstwem
24. Profilaktyka
25. Inne strategie profilaktyczne i edukacyjne
26. Opracowywanie terapii zapobiegawczych
1. SAMOBÓJSTWO A ZABURZENIE PSYCHICZNE
Od wieków człowieka intrygowało samobójstwo. Dopatrywał się w tym akcie mrocznych tajemnic, nieczystych sił, nadprzyrodzonych mocy, czy też demonicznego opętania. Zwykły śmiertelnik nie zawsze potrafił pojąć, dlaczego, a przede wszystkim w jakim celu, z całego otaczającego go świata przyrody jedynie człowiek jest w stanie, w pełni świadomości zadać samemu sobie śmiertelny cios.
Codziennie na całym świecie ponad 1000 osób umiera śmiercią samobójczą. Liczba prób samobójczych jest prawdopodobnie kilkakrotnie większa (choćby z tego względu, iż czasami sposób odebrania sobie życia na samobójstwo nie wskazuje - np. celowe kraksy samochodowe).
Statystyki w różnych krajach prowadzone są w rozmaity sposób. Nie zawsze odnotowywany jest fakt samobójczego zamachu na swoje życie. Liczba zgonów w wyniku aktu samobójczego jest czasami kilkakrotnie większa, niż zgonów w wyniku wypadków drogowych. Wskaźnik demograficzny samobójstw w Europie waha się od 40 do 0,5/100 000 zgonów. W Polsce wynosi on około 1213/100 000.
Zjawiska samobójstwa nie da się wytłumaczyć w sposób jednostronny. Nie istnieje bowiem tylko jeden czynnik decydujący o tym, że dana osoba podejmuje decyzje o odebraniu sobie życia. Pewne światło na to zjawisko rzuca dopiero szersze, interdyscyplinarne podejście. Niemniej jednak, jak się okazuje, dosyć istotną rolę odgrywają zaburzenia psychiczne. Często się o tym nie wspomina, bagatelizując ów problem zaburzeń a zwracając przy tym większą uwagę na czynniki socjologiczne. W tej serii zamierzam się skupić na czynnikach klinicznych, ponieważ jak dowodzą badania aż 90% samobójców miało zaburzenia psychiczne. Postaram się przedstawić korelacje pomiędzy zaburzeniem psychicznym, a samobójstwem oraz w jaki sposób funkcjonuje samobójczy umysł, a przede wszystkim co czuje.
2. PRÓBA ZDEFINIOWANIA ZJAWISKA SAMOBÓJSTWA
Emil Durkheim w 1897 wydał pracę, która obecnie jest już pozycją klasyczną „Samobójstwo. Studium socjologiczne”. Podtytuł trafił w sedno: pytania nie miały dotyczyć moralności samobójstwa, lecz warunków społecznych. Kwestia „być albo nie być” ustąpiła pytaniu „dlaczego”? Określał on samobójstwo jako „każdy przypadek śmierci, który jest wynikiem bezpośredniego lub pośredniego, negatywnego lub pozytywnego działania wykonanego przez samą ofiarę, która wie, jaki będzie rezultat tego działania”.
Ustalenie definicji i typologii samobójstwa nie jest łatwym zadaniem. W ostatecznym akcie zbiegają się rozmaite nieznane pobudki, skomplikowane uwarunkowania psychologiczne i niepewne okoliczności życiowe. Istotne jest jak zauważył w 1938 Henry Romilly Fedden, by „odkryć wymykające się granice samobójstwa. Indyjskiej wdowy, która umiera na stosie żałobnym swego męża „nie należy łączyć z osamotniona osobą, która powiesiła się na strychu”.
Starożytni grecy mówili o samobójstwie dynamicznym, obrazowym językiem. Zabić się to „zgruchotać życie”, „pochwycić śmierć”, „dokonać gwałtu na samym sobie”, czy „porazić siebie samego”. Słowa te nie tyle jednak definiują, ile opisują ten suicydalny czyn. Z upływem stuleci powstało mnóstwo książek i artykułów naukowych, które proponują rozmaite definicje i klasyfikacje, będące przedmiotem nieustających sporów i modyfikacji.
Wszystkie systemy klasyfikacyjne i terminologiczne porządkujące zagadnienie samobójstwa są w mniejszym czy większym stopniu ułomne i wszystkie, bądź prawie wszystkie, zawierają elementy ciekawe lub oryginalne. Dla większej jasności i spójno...
dancistino