Leszek Sadowski - Zabytki techniki codziennego użytku w Muzeum Zamojskim w Zamościu - katalog wystawy październik 2010 - marzec 2011.pdf - eBook 2 - siomak

Kuratorzy wystawy

Piotr Kondraciuk, Leszek sadowski

wsPółPraca

Maria rzeźniak, Maria Dudziak, Jolanta Późniak-Głąb

reDaKcJa, ProJeKt oKłaDKi

Leszek sadowski

FotoGraFie

Piotr Kondraciuk, Leszek sadowski

ean 978-83-896163-1-9

Leszek sadowski

katalog wystawy

Zabytki techniki

codZiennego użytku

w MuZeuM ZaMojskiM

w ZaMościu

październik 2010 - marzec 2011

MuzeuM zaMoJsKie w zaMościu

LubeLsKi KLub KoLeKcJonerów Przy

woJewóDzKiM ośroDKu KuLtury

w LubLinie

Eksponatów na wystawę użyczyli:

Muzeum techniki w warszawie

Muzeum Lubelskie w Lublinie

Muzeum wsi Lubelskiej w Lublinie

Muzeum zamoyskich w Kozłówce

Muzeum zamojskie w zamościu

zespół szkół ekonomicznych im. a.J. Vetterów w Lublinie

ośrodek Doskonalenia Kadr „Mechanika” siMP w Lublinie

anna Paschke, salon sztuki Dawnej „antyk” w Lublinie

ewa Majewska „Galeria nowa” w Lublinie

Oraz kolekcjonerzy z Lublina, Zamościa,Zwierzyńca, Kraśnika i Nałęczowa:

anna anasiewicz – kolekcja władysława anasiewicza

robert banaszek

zbigniew barcz

Maria Dudziak

irena Hoffmann

teresa Hoffmann

Jerzy Hoffmann

szczepan ignaczyński

Jan Jachymek

Marian Jaworski

Krzysztof Józefacki

Jerzy Kałakucki

anna Krasnodębska-ciołek

Lech Kubecki

waldemar Maziarczyk

roman Machnikowski

stanisław Panas

zbigniew rogowski

anna sadowska

Leszek sadowski

barbara sadowska-burlita

Krzysztof sadowski

Marek solecki

Grzegorz sztal

Hanna szwaja

wiesław trumiński

wanda wasilewska

zygmunt wasilewski

bogdan wydra

stanisław zbyrad

Marian zacharczuk

anna złonkiewicz

* 4 *

WSTĘP

zadaniem historyków techniki, technika narodziła

się wraz z ludzkością, nasi przodkowie weszli na drogę

prowadzącą ich w procesie ewolucji do stania się

ludźmi, w momencie kiedy celowo zaczęli wytwarzać

i stosować pierwsze narzędzia. Przez tysiące lat człowiek

stopniowo doskonalił i wytwarzał różne nowe narzędzia

, które pozwalały mu skutecznie polować, walczyć

z innymi plemionami i uprawiać rolnictwo. Prowadziło

to do ewolucyjnej zmiany warunków życia. stosunkowo

powolny postęp w dziedzinie rozwoju techniki uległ

gwałtownemu przyspieszeniu w dobie rewolucji naukowo-

technicznej w XViii-XiX wieku.wynalezienie maszyn

parowych i elektryczności spowodowało wielki przełom

w rozwoju ludzkości. szybko pojawiły się nowe wynalazki,

które rewolucjonizowały naszą cywilizację - wynalezienie

telegrafu, telefonu, radia, oświetlenia elektrycznego,

silników elektrycznych, silników spalinowych,

parowozów, samochodów, statków z napędem parowym

, samolotów odmieniło życie społeczeństwa. Pojawiły się

nowe urządzenia, które zrewolucjonizowały gospodarstwa

domowe i pracę: maszyny do szycia, maszyny do pisania,

mechaniczne kasy rejestrujące i arytmometry, gramofony,

pralki, lodówki, odkurzacze, aparaty fotograiczne

i wiele innych nieznanych wcześniej urządzeń. szybki

postęp techniczny i zmieniająca się moda powodowały

powstawanie nowych typów i wzorów tych urządzeń

- a dotychczas używane traiały do piwnic, na strychy

lub ulegały zniszczeniu. Dzięki pasji kolekcjonerskiej

naszych przodków nie wszystkie te przedmioty uległy

zniszczeniu- wiele zostało ocalonych i są dzisiaj dumą

wielu kolekcji prywatnych i muzealnych. Gromadzone

przez dziesiątki lat, a nawet przez kolejne pokolenia

zbiory zabytków techniki są świadectwem przemian

zachodzących w kulturze, w gustach i zwyczajach

ich twórców, a także postępu technicznego. Kolekcje

zabytków techniki, tak jak dzieła sztuki czy rzemiosła

artystycznego, powstają z podziwu kolekcjonera dla

przedmiotu codziennego użytku będącego nie tylko

dziełem uzdolnionych techników, ale także i artystów

którzy godzili piękną formę z walorami użytkowymi.

twórca urządzenia technicznego starał się nadać mu

także cechy estetyczne. zabytkowe maszyny do szycia i do

pisania, aparaty fotograiczne i inne urządzenia, zdobione

były kalkomanią, złoconymi wzorami na czarnych

korpusach, stylizowanym liternictwem. zafascynowani

pięknym wyglądem zabytkowych przedmiotów często

mówimy, „że przedmioty te mają swoją duszę „ Już ludzie

pierwotni wierzyli, że każdy przedmiot /narzędzie, broń/

posiadają swojego ducha. według starożytnych rzymian

w posiadanych przez nich przedmiotach codziennego

użytku były duchy opiekuńcze /lary i penaty/ sprawiające,

że dom ich właściciela był wyposażony w przychylne

mieszkańcom przedmioty. celtowie wierzyli, że dusze

tych, którzy odeszli zostają uwięzione w jakiejś niższej

istocie /zwierzęciu, roślinie, przedmiocie nieożywionym/

do czasu gdy znajdziemy się w posiadaniu przedmiotu

będącego ich uwięzieniem. Duszą przedmiotu jest ukryta

w nim aura. Duszę w przedmiot może tchnąć jego twórca

i zdobiący go artysta / np. zegarmistrz i jubiler/ nadając

mu cechy indywidualne. Duszą przedmiotu jest ślad

ręki wytwórcy, narzędzie, materiał, forma. współczesne

masowa produkcja z zastosowaniem tworzyw sztucznych

pozbawiła produkowane przedmioty duszy. Przyczyniła

się też do tego uniikacja i normalizacja produkowanych

wyrobów. Kilka zabytkowych przedmiotów jak np. stary

zegar, maszyna do pisania, gramofon, samowar czy

lampa natowa jest w stanie nadać naszym mieszkaniom

indywidualny charakter i sprawić, że czujemy się w nich

przyjemnie. Pierwotne wierzenia w to, że przedmioty mają

swoją duszę przetrwały do dzisiaj np.w nazwie metalowego

wkładu grzejnego do zabytkowego żelazka, który nazwany

został „duszą”. słuchając zabytkowego gramofonu

z nagranym na starej płycie głosem enrico caruso , Jana

Kiepury, Hanki ordonówny czy Mieczysława Fogga gotowi

jesteśmy przez chwilę uwierzyć, że to przemawia do nas

z zaświatów ich dusza. Kolekcjonerstwo zabytków techniki

/ zarówno prywatne jak i muzealne/ ma doniosłe znaczenie

dla kultury, ponieważ przedmioty codziennego użytku

giną niezauważone ustępując miejsca nowocześniejszym,

doskonalszym urządzeniom. ich wrogiem jest zarówno

czas jak i postęp techniczny. Gromadzenie ich w kolekcjach

muzealnych i prywatnych ocalić może od zniszczenia

i zapomnienia przedmioty będące dowodem talentu także

polskich konstruktorów i wynalazców, dowodem poziomu

polskiego przemysłu, kontaktów handlowych i wymiany

myśli technicznej. Jako przykład warto wymienić tutaj

jeden z ciekawych zabytków prezentowanych na wystawie.

Jest nim zabytkowa ręcznie obsługiwana centrala

telefoniczna dla 30-tu abonentów, która jako jedna

z pierwszych w okresie 1900-1914 r. została zainstalowana

w zamościu. służyła wiernie przez wiele lat a potem

została zdemontowana i zastąpiona nowocześniejszą

automatyczną. Przez szereg lat poniewierała się po

magazynach, by w latach 60 tych XX wieku doczekać

decyzji skazującej ją na złomowanie i unicestwienie. od

tego smutnego losu uratował ją znany lubelski kolekcjoner

aparatów telefonicznych, wykupując ją za cenę złomu

i ratując przed bezpowrotnym zniszczeniem, dzięki czemu

możemy ją oglądać na wystawie jako jeden z zabytków

związanych z historią zamościa.

* 5 *

Leszek Sadowski - Zabytki techniki codziennego użytku w Muzeum Zamojskim w Zamościu - katalog wystawy październik 2010 - marzec 2011.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: