66 APOKRYFY-Apokalipsy N.Testamentu-tom ostatni.pdf

(54997 KB) Pobierz
S APOKRYFY
i
r NOWEGO
TESTAMENTU
§ !•
Apokalipsy Nowego Testamentu
WYDAWNICTWO WAM
pallo
IT
num
T
[ H f f l HACHETTE
APOKRYFY
NOWEGO
TESTAMENTU
Pod redakcją
ks. Marka Starowieyskiego
przy współpracy
ks. Stanisława Kura, Ryszarda Luźnego,
Henryka Pietrasa SJ, Anny Świderkówny
16
.
A P O K A L IP S Y II
A P O K A L IP S Y Z W IĄ Z A N E
Z P O S T A C IA M I
N O W E G O TESTAM ENTU
http ://chomikuj .pl/KosciolKatolicki
http://chomikuj.pl/WiDI19
skan W iD I19
PALLOtTfN UM
HACHETTE
OPRACOWANIE
na podstawie wydania
Apokryfy Nowego Testamentu
Praca zbiorowa pod redakcją ks. Marka Starowieyskiego, t. 1-3
Wydawnictwo WAM, Kraków 2001-2007
współpraca:
Włodzimierz Appel, ks. Jerzy Banak, ks. Roman Bartnicki, ks. Krzysztof Bardski, J. Mirosław Bielewicz, ks. Jan Czuj (t),
Albertyna Dembska, Wojciech Dembski (f), ks. Tomasz Hergesel, Zbigniew Izydorczyk, ks. Michał Janocha, Dariusz Kosior,
Wiktor Kornatowski, Jan Kozłowski, ks. Stanisław Kur, ks. Jerzy Krykowski, Ryszard Luźny (t), ks. Rafał Markowski, ks. Jan Miazek,
ks. Wincenty Myszor, ks. Józef Naumowicz, ks. abp Edward Nowak, Mikołaj Nowak-Rogoziński, św. archim.Grzegorz Peradze (t),
ks. Henryk Pietras SJ, ks. Kazimierz Obrycki, Józef Reczek (t), ks. Mariusz Rosik, ks. Ryszard Rumianek, ks. Tadeusz Sowa,
ks. Andrzej Struś SDB, ks. Roman Szmurło, Anna Swiderkówna, ks. Adam Tondera, ks. Sławomir Wasilewski, Witold Witakowski,
ks. Marian Wittlieb, Michał Wojciechowski, ks. Ryszard Zawadzki, ks. Rafał Zarzeczny SJ, Magdalena Zowczak
WYBÓR ILUSTRACJI I KOMENTARZE
Ks. Michał Janocha
Irina Tatarova
oraz:
Monika Gustowska
Nina Brzostowska
Krzysztof Smólski
Mikołaj Nowak-Rogoziński
NIHIL OBSTAT:
Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego,
Ks. Krzysztof Dyrek SJ, prowincjał
Kraków, 26 luty 2003 r., l.dz. 55/03
Ilustracje: EAST NEWS, ze zbiorów ks. Michała Janochy (s. 7-55)
Projekt okładki: Maciej Sadowski
Ilustracje na okładce:
Sąd Ostateczny, fragment, Archanioł Michał z wagą, fresk z XII wieku, Museu Arque Episcopal, Barcelona (przód)
Sybille, fragment fresku, Bernardino Di Betto, 1454-1513 rok, Santa Maria Maggiore, Spello (tył)
© Copyright by Wydawnictwo WAM, 2003
© Copyright for this edition by Hachette Livre Polska sp. z o.o., Warszawa 2008
KONTAKT Z CZYTELNIKAMI I PRENUMERATA
tel. (067) 210 86 50
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26
31-501 Kraków
tel. (012) 62 93 200, fax (012) 429 50 03
e-mail: wam@wydawnictwowam.pl
WYDAWNICTWO PALLOTTINUM
Al. Przybyszewskiego 30, 60-959 Poznań 2
skr. poczt. 23
tel. (061) 867 52 33, faks (061) 867 52 38
www.pallottinum.pl,www.biblia.pl
KOLEKCJA HACHETTE
Hachette Livre Polska sp. z o.o.
ul. Dzielna 60, 01-029 Warszawa
tel. (022) 536 49 20 lub 22, faks (022) 536 49 21
Skład i łamanie:
Page Graph
- Izabella Dolińska, Warszawa
Druk: Olsztyńskie Zakłady Graficzne S.A., Olsztyn, Polska
ISBN 978-83-7448-756-6
PREZENTACJA TOMU
om n in ie jsz y zaw iera ap o k alip sy ch rz eści­
jań sk ie pod im io n am i b ib lijn y m i. O tw iera
g o Apoka­
lipsa M aryi
, po n iej n astęp u je n a jsta rsz y u tw ó r:
Apo­
kalipsa Piotra-,
jej stresz cze n ie zn ajd u je się w II k się ­
dze
K siąg Sybillińskich
, k tó re p rz y o k az ji om aw iam y.
N astęp n ie p re z e n tu je m y n ajb ard ziej p o p u larn ą ap o ­
kalip sę
-A pokalipsę Pawia.
D alsze te k s ty zaw arte w ty m to m ie są u tw o ram i
m n iej zn an ym i:
Apokalipsa św. Jana
i c iek aw y u tw ó r
w c z esn o śred n io w ie cz n y z a w ierający te o lo gię k a ta ­
ró w :
Zapytania Jana.
Tom k o ń czą dw ie w e rsje
Apo­
kalipsy Tomasza.
Matka Boża
Malowidło ścienne, około 1265 roku,
kościół św. Trójcy, Sopoczany, Serbia.
W otwierającej tom Słowiańskiej
Apokalipsie Marii, główną postacią
jest sama Matka Boża. Przedstawiona
na malowidle w Sopoczanach obrazuje
najważniejsze przesłanie apokalipsy,
którym jest szczególna rola Matki Bożej
w uzyskiwaniu łaski dla cierpiących
męki grzeszników. Błagalna postawa
Marii, pełna oddania i pokory, jest
w chrześcijaństwie idealnym wzorcem
dla człowieka modlitwy. Na prośbę
Marii zastępy aniołów i świętych
rozpoczynają modły błagalne
o zmniejszenie cierpień grzeszników,
pogrążonych w ogniu otchłani.
1.
SŁOWIAŃSKA
APOKALIPSA MARYI
stęp
ApM jest związana ściśle z cyklem apokryfów M aryj­
nych, a bliżej z poprzednio już omówionym
Transitus,
(w niektórych rękopisach greckich teksty te są połączone).
M aryja zwykła była udawać się na Górę Oliwną, by tam się
modlić. Tam otrzymała od Gabriela wiadomość o swym
odejściu, tam też prosi Gabriela (w tekście greckim), aby
jej pokazał kary grzeszników. M aryja zstępuje do piekieł
podobnie jak Chrystus: On po to by wyzwolić sprawiedli­
wych, ona - by wyjednać grzesznikom przebaczenie.
W ApM etiopskiej M aryja wstępuje ponadto do Raju.
ApM jest utworem mariologicznym typowo bizantyń­
skim. W teologii bizantyńskiej kładziono szczególny
nacisk na Boże miłosierdzie stąd przydomek M aryi
eleusa
-
„miłosierna” (tak też nazwano jeden z typów ikonograficz­
nych M aryi). ApM pokazuje dobitnie naukę o wstawien­
nictwie M aryi, która nie waha się wejść z Bogiem w spór
o dusze grzeszników, podobnie jak Abraham, który spierał
się,z Bogiem o ocalenie mieszkańców Sodomy (Rdz 18,22-
33); tu jednak należy dodać, że zarówno Ezdrasz
[Sedrach] jak i św. Paweł wstawiają się za grzesznikami.
Wiara we wstawiennictwo M aryi stanowiła jeden z zasadni­
czych elementów żarliwej pobożności maryjnej w Bizan­
cjum: wierzono że M aryja może dopomóc grzesznikom
potępionym a nawet, w późniejszej teologii greckiej - że
może doprowadzić do wyzwolenia grzeszników z mąk pie­
kielnych. Dla lepszego zrozumienia tego tekstu oraz ApPw
należy jednak dodać, że greckie pojęcie „piekła” zawierało
zarówno pojęcie naszego „piekła” jak i późniejsze pojęcie
„czyśćca”. Modlitwa wstawiennicza M aryi w ApM obejmu­
je tych, którzy uznają swoją winę, tęsknią do światła i bła­
gają M aryję o pomoc - a więc nie tyle „potępionych” ale
tych, którzy są, wedle pojęcia łacińskiego, w czyśćcu.
W przypisach fragm enty zaznaczone RŁ pochodzą
z komentarza prof. R. Luźnego. Podtytuły pochodzą od
wydawcy tomu.
Apokalipsa Maryi
(ApM) jest utworem bardzo popular­
nym na chrześcijańskim W schodzie. Świadczy o tym duża
liczba przekładów i parafraz w językach: greckim, armeń­
skim, etiopskim syryjskim , rumuńskim, słowiańskich, itd.
oraz wielka ilość rękopisów. U tw ór ten szczególnie popu­
larny byt w kręgu słowiańskim: przekładu dokonano już
w wieku XII. Znalazł się on nawet w streszczeniu w
Bra­
ciach Karamazow
F. Dostojewskiego:
„Istnieje na przykład monasterski poemacik (oczyw i­
ście tłum aczony z greckiego):
Wędrówki B ogarodzicy
przez męki,
z obrazkami, doprawdy nie mniej śmiały
od dantejskiego. Bogarodzica zwiedza piekło, oprowa­
dzana przez archanioła Michała. Przygląda się grzeszni­
kom i ich cierpieniom. Jest tam m iędzy innym i bardzo
ciekawa kategoria grzeszników, topionych w płonącym
jeziorze: otóż tych, którzy pogrążają się tak głęboko, że
nie mogą już wypłynąć, «zapomina już sam Pan Bóg» -
powiedzenie niezwykle silne i głębokie. O tóż strapiona
i Płacząca M atka Boska pada przed tronem Bożym i pro­
si o zmiłowanie dla w szystkich bez w yjątku potępieńców,
których widziała w piekle. Rozmowa Jej z Bogiem jest
niesłychanie interesująca. Błaga, nie odchodzi, i kiedy
Bóg wskazuje jej przebite ćwiekami ręce i nogi Jej Syna
i pyta: «Jakże przebaczę Jego katom ?», M atka Boska
zwraca się do w szystkich świętych i archaniołów, wzywa
ich, aby klękali wraz z nią przed tronem Bożym i błagali
o zmiłowanie dla w szystkich bez w yjątku. W końcu Bóg
godzi się zwolnić grzeszników od mąk każdego roku od
W ielkiego Piątku do Zielonych świąt, a potępieńcy z pie­
kła dziękują Bogu i wołają: «Sprawiedliwe są sądy Twoje,
o Panie!»”'
U tw ór powstał prawdopodobnie w wieku IX, a może
wcześniej, w języku greckim, wyraźnie używając m oty­
wów
Apokalipsy Pawła
a być może i
Apokalipsy Piotra.
M a­
ryja podobnie jak Paweł zstępuje do piekieł, podobnie jak
Apostoła oprowadza ją Archanioł Michał, i podobnie jak
on, uzyskuje od Boga złagodzenie kar grzesznikom.
U tw ór tu podany w pięknym przekładzie prof. R. Luźne­
go, nie jest wiernym przekładem tekstu greckiego, ale
jego parafrazą i zawiera elem enty typowo słowiańskie
(np. kara popadii, wspomnienie cerkwi, itd.).
ędrówka Bogarodzicy po miejscach mąk
ludzi potępionych2
SPOTKANIE MARYI I MICHAŁA.
Postanowiła Bogarodzica N ajświętsza zwrócić się z gó­
ry Eleońskiej3 do Boga z prośbą, błagając Go w Imię Ojca
1 F. D ostojewski,
Bracia K aram azow
5,5
(Wielki inkwizytor
), przełożył
A. Wat, Warszawa 1959, 1, 293n.
2 Przekład Ryszard Łużny.
3Tj. Oliwnej jak w
Transitus,
gdzie M aryja wychodziła aby tam się modlić.
4
APOKRYFY

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin