6

St.ogn. Józef Budrewicz

Kurs IX, pl. 2

Kształcenie przemienne

Szkoła Aspirantów

Państwowej Straży Pożarnej

W Poznaniu

Przedmiot: Taktyka działań gaśniczych

Temat : Działalność operacyjna Komend Państwowej Straży Pożarnych.

2000 roku Prezes Rady Ministrów powołał Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej gen. brygadiera Zbigniewa Meresa na stanowisko Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Podstawowym argumentem przemawiającym za takim zespoleniem tych dwóch funkcji było dążenie do usprawnienia wykonywania zadań z zakresu obrony cywilnej.

Decyzja powyższa pociągnęła za sobą dalszą reorganizację polegającą na likwidacji Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności, który teoretycznie miał spełniać zadania z zakresu obrony cywilnej. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Decyzją Nr 98 z dnia 30 marca 2000 r. postawił Urząd w stan likwidacji. Zgodnie z tą decyzją przestał on ist­nieć z dniem 30 września 2000 r. Etaty oraz nie zrealizowane wydatki i środki budżetowe przejmuje Komendant Główny Państwowej Straży Po­żarnej. Przekazaniu do Komendy Głównej PSP podlegają również wszelkie dokumenty dotyczące funkcjonowania Urzędu. Zatem jego dotychczasowe zadania przejmuje Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej.

W wyniku powyższych decyzji Prezesa Rady Ministrów oraz Mini­stra Spraw Wewnętrznych i Administracji zaistniała konieczność dokona­nia nowelizacji rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie nada­nia statutu Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej.

W dniu 2 czerwca 2000 r. Prezes Rady Ministrów wydał rozporządze­nie, które znowelizowało statut Komendy Głównej.

Do podstawowych obszarów nowelizacji należą m.in.:

- przygotowanie i wdrażanie procedur postępowania ratowniczego, wytyczanie kierunków oraz planów obrony cywilnej,

- podejmowanie działań dotyczących polepszania organizacji obrony cywilnej,

- przygotowanie społeczeństwa do mogących wystąpić zagrożeń,

- rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń wynikających z rozwoju cywilizacyjnego i                                                                     naturalnych praw przyrody oraz określania ich możliwych skutków, także zasad ochrony ludności przed tymi zagrożeniami,

- kształcenie dla potrzeb ochrony ludności i obrony cywilnej,

- opiniowanie oraz przygotowywanie dokumentów i analiz związa­nych z budżetem Państwa w rozdziale „obrona cywilna".

Skupienie tych funkcji i powierzenie wynikających z nich zadań Pań­stwowej Straży Pożarnej potwierdza pozytywną opinię Rządu co do facho­wości i skuteczności działań prowadzonych przez PSP w zakresie ratow­nictwa i ochrony ludności.

Taka integracja stwarza nowe możliwości dla wykorzystania zasobów i potencjału ratowniczego służby pożarniczej. Równocześnie jednak stawia przed nią, a w szczególności przed jej kierownictwem nowe i trudne zada­nia. Wymagać one będą zerwania z dotychczasowym rozumieniem obrony cywilnej i praktyką jej funkcjonowania oraz opracowania nowoczesnej strategii działań, wynikającej z przyjętych przez NATO głównych zasad planowania cywilnego.

Wg przyjętych przez NATO kryteriów, planowanie cywilne dotyczy czterech głównych sfer funkcjonowania państwa:

- ochrony ludności;

- zapewnienia ciągłości funkcji rządowych;

- utrzymania gospodarki;

- cywilnego wsparcia sił zbrojnych.

W obszarach tych znaczną część zadań realizowała i nadal będzie realizować Państwowa Straż Pożarna. Zwiększyła się jednak znacznie ich liczba. Także sposób oraz jakość realizacji muszą być efektywniejsze. Na­leży przystosować je do norm i zasad europejskich, uwzględniając przy tym własną specyfikę i uwarunkowania.

Ważnym elementem, bezpieczeństwa państwa będącym udziałem Pań­stwowej Straży Pożarnej, jest koordynacja w zakresie zapobiegania i likwi­dacji zagrożeń ludzi i środowiska, będących następstwem działania sił przyrody, wypadków i katastrof spowodowanych rozwojem cywilizacyj­nym lub działalnością człowieka.

Zgodnie z zarządzeniem Nr 9 Ministra Spraw Wewnętrznych i Admi­nistracji z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie powołania Zespołu Reagowania Kryzysowego, na Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej spo­czywa obowiązek zorganizowania i zapewnienia funkcjonowania Centrum Zarządzania Kryzysowego. Prace idą w kierunku przekształcenia - w razie zaistnienia takiej potrzeby - Krajowego Centrum Koordynacji Ratownic­twa i Ochrony Ludności Komendy Głównej PSP w Centrum Zarządzania Kryzysowego (także na potrzeby rządu).

Zespolenie zadań, jakie nastąpiło na szczeblu centralnym jest ważną przesłanką, odnoszącą się w szczególności do szczebla powiatu. Winno ono zainspirować komendanta powiatowego (miejskiego) do projektowania działań w kierunku zespolenia w komendzie powiatowej (miejskiej) zadań Państwowej Straży Pożarnej, ochrony ludności, obrony cywilnej i zarzą­dzania kryzysowego.

Z taką propozycją do starostów i prezydentów miast wystąpił w czerwcu br. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Przyjęte rozwiązania praktyczne, obligują kierownictwo Komendy Głównej PSP do opracowania projektu nowelizacji ustawy o ochronie prze­ciwpożarowej oraz ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Powinny one zmierzać w kierunku nowych rozwiązań systemowych ochrony przeciwpo­żarowej, a w szczególności ustawowego sprecyzowania definicji ochrony przeciwpożarowej, przekształcenia krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w krajowy system ratowniczy oraz uzupełnienia zadań i funkcji komendantów poszczególnych szczebli.

Do zakresu działania Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej należy w szczególności:

1) kierowanie krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym,

2) nadzorowanie rozpoznawania zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,

3) kierowanie pracą Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej,

4) nadzorowanie działalności komendantów wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej,

5) określanie struktury organizacyjnej komend wojewódzkich i rejonowych Państwowej Straży Pożarnej,

6) ustalanie siedzib, norm liczebności i wyposażenia jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej,

7) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych,

8) organizowanie kształcenia zawodowego,

8a) nadzorowanie działalności komendantów szkół i dyrektorów jednostek badawczo-rozwojowych - w zakresie określonym odrębnymi przepisami,

9) wspieranie inicjatyw społecznych zmierzających do ochrony przeciwpożarowej.

Jednym z najważniejszych wydziałów realizujących zadania operacyjne jest Krajowe centrum Koordynacji ratownictwa i Ochrony Ludności.

W skład Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności wchodzą:

1) Wydział Koordynacji Działań Ratowniczych,

2) Wydział Planowania Operacyjnego,

3) Wydział Operacyjnych Baz Danych i Utrzymania Systemów Telein­formatycznych,

4) Wydział Analiz, Prognoz i Procedur Ratowniczych,

5) Wydział Organizacji Łączności, Informatyki, Systemów Ostrzegania i Alarmowania,

6) Wydział Koordynacji Międzynarodowych Akcji Ratowniczych.

Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności wyko­nuje w imieniu Komendanta Głównego następujące zadania operacyjne :

l) koordynuje funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, a w szczególności:

a) określa zadania operacyjne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

b) ustala zbiorczy plan sieci jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

c) ustala plan rozmieszczenia sprzętu specjalistycznego na obszarze kraju,

d) organizuje centralny odwód operacyjny,

e) podejmuje inicjatywy organizacyjno-techniczne w zakresie syste­mów teleinformatycznych wspomagania dowodzenia, usprawniają­cych alarmowanie i dysponowanie jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

f) koordynuje działania ratownicze krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze kraju, w szczególności których rozmiar lub

zasięg przekracza możliwości sił ratowniczych województwa, na obszarze którego prowadzone są te działania,

g) koordynuje udział jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w działaniach ratowniczych i ćwiczeniach poza granica­mi kraju,

h) zapewnia obsługę organizacyjną i techniczną Zespołu Reagowania Kryzysowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,

i) współpracuje z centrami zarządzania kryzysowego i reagowania kry­zysowego administracji rządowej i samorządowej oraz punktami kontaktowymi innych państw i organizacji międzynarodowych,

j) określa zasady obiegu informacji w zakresie zarządzania kryzysowe­go między centrami zarządzania kryzysowego i centrami reagowania kryzysowego zlokalizowanymi przy organach administracji rządowej oraz samorządowej jak również stanowiskami koordynacji ratow­nictwa w komendach Państwowej Straży Pożarnej;

2) kieruje krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym, a w szczególności:

a) dysponuje jednostkami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze kraju,

b) dysponuje odwodami operacyjnymi i kieruje ich siłami,

c) dysponuje jednostki krajowego systemu ratowniczo gaśniczego, do działań ratowniczych i ćwiczeń, poza granice kraju w ramach podpi­sanych umów o wzajemnej pomocy transgranicznej,

d) dowodzi działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg prze­kracza możliwości sił ratowniczych województwa,

e) przeprowadza ćwiczenia i manewry centralnego odwodu operacyj­nego,

f) pozyskuje informacje z systemów wczesnego ostrzegania i systemów monitoringu,

g) sporządza analizy i prognozy zagrożeń krótkoterminowych,

     h) sporządza dobowe, doraźne oraz dyrektywne raporty sytuacyjne;

3) zapewnia całodobową grupę operacyjną wraz ze środkami transportu;

4) analizuje działania ratownicze prowadzone przez jednostki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i formacje obrony cywilnej;

5) koordynuje opracowywanie planów ratowniczych;

6) uczestniczy w projektowaniu zasad opracowywania planów ochrony ludności i obrony cywilnej;

7) opiniuje wojewódzkie plany ochrony ludności i obrony cywilnej w za­kresie swojego merytorycznego działania;

8) dysponuje zagraniczne służby ratownicze do działań ratowniczych na obszarze kraju w ramach podpisanych umów o wzajemnej pomocy transgranicznej;

9) administruje siecią i systemami informatycznymi Komendy Głównej;

10)  podejmuje inicjatywy organizacyjno-techniczne w celu ujednolicenia i usprawnienia systemów ostrzegania i alarmowania.

  Niższym szczeblem PSP na poziomie wojewódzkim jest Komendant Wojewódzki kierujący pracą wydziałów KW PSP. Zadania operacyjne realizuje wydział operacyjny oraz podległe mu Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa.

Do zadań Wydziału Operacyjnego i WSKR należy w szczególności:

1) organizacja odwodów operacyjnych w zakresie liczebności  i rozmieszczenia sil i środków krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze województwa,

2) doskonalenie operacyjnego zabezpieczenia województwa oraz działań ratowniczych z uwzględnieniem wniosków wynikających z analiz przeprowadzonych akcji ratowniczych,

3) opracowywanie operacyjnych planów użycia. sił środków krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego

4) organizowanie i. prowadzenie ćwiczeń i manewrów celem podnoszenia sprawności krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i odwodów operacyjnych,

5) współdziałanie z organami i instytucjami, organizacjami  gospodarczymi w zakresie zwalczania zagrożeń,

6) opracowywanie projektu planu rozmieszczenia,  liczebności, wyposażenia oraz doposażenia jednostek ochrony przeciwpożarowej na terenie województwa,

7) współdziałanie z ośrodkiem szkolenia pożarniczego w zakresie realizacji zadań szkoleniowych,

8) opiniowanie wniosków w sprawach dotyczących tworzenia i likwidacji jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP.

9) planowanie przedsięwzięć w zakresie ratownictwa medycznego,

10) ustalanie i lokalizacji i zasad funkcjonowania baz chemicznych środków gaśniczych, sorbentów i neutralizatorów oraz określanie normatywnych zapasów tych środków,

11) współdziałanie z właściwymi organami, instytucjami i jednostkami w zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych, katastrof i awarii,

12) koordynacja działalności operacyjnej na obszarze województwa,

13) Sprawowanie kontroli i nadzoru nad jednostkami  PSP oraz. przeprowadzanie inspekcji gotowości operacyjnej jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

14) dysponowanie siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz organizacja dowodzenia i kierowania akcjami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sil ratowniczych powiatu,

15) organizowanie pełnienia służby operacyjnych przez, strażaków PSP,

16) realizacja zadań w zakresie organizacji  WSKR oraz nadzorowania funkcjonowania powiatowych i miejskich stanowisk kierowania,

17) opracowywanie    planów    doskonalenia systemów    łączności dyspozycyjnej, dowodzenia i współdziałania a także systemów alarmowania oraz sprawdzanie nadzoru w tym zakresie,

18) techniczne zabezpieczenie łączności na potrzeby WSKR,

19) prowadzenie sprawozdawczości z działań jednostek ratowniczo – gaśniczych w tym statystyki pożarów i strat,

     20) koordynacja działań i organizowanie zunifikowanych systemów teleinformatycznych,

    21) określanie zasad optymalnego wykorzystania techniki komputerowej na potrzeby krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

    22) opiniowanie projektów systemów teleinformatycznych na potrzeby PSP,

    23) wdrażanie systemów teleinformatycznych,                

     24) nadzór nad funkcjonowaniem sieci informatycznej w komendzie wojewódzkiej PSP,

25) organizowanie radiowej pomocy w postaci szkoleń i instruktażu z zakresu informatyki i łączności dla jednostek organizacyjnych PSP.

Zadania realizowane przez komendanta powiatowego (miejskiego) w poszczególnych działach funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej w powiecie zakresie spraw operacyjno – szkoleniowych to :

1) analizowanie stanu operacyjnego zabezpieczenia obszaru powiatu oraz opracowywanie planów ratowniczych powiatu i ich bieżąca ak­tualizacja,

2) sporządzanie analiz i wniosków z działań ratowniczych prowadzo­nych przez jednostki ratowniczo-gaśnicze,

3) przygotowywanie dokumentacji w sprawach dotyczących tworzenia lub likwidacji jednostek ochrony przeciwpożarowej w ramach kra­jowego systemu ratowniczo-gaśniczego,

4) prowadzenie ewidencji jednostek wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego,

5) opracowywanie projektów umów zawieranych z podmiotami, które dobrowolnie zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych,

6) przygotowywanie analiz w sprawach dotyczących tworzenia, likwi­dacji i organizacji jednostek ratowniczo - gaśniczych,

7) analizowanie stanu wyposażenia jednostek ratowniczo - gaśniczych i innych jednostek krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego w sprzęt ratowniczy i środki gaśnicze, sorbenty, neutralizatory oraz przedstawianie wniosków w tym zakresie,

8) nadzorowanie gotowości operacyjnej jednostek włączonych do kra­jowego systemu ratowniczo - gaśniczego,

9) zapewnienie funkcjonowania stanowiska kierowania komendanta

powiatowego,

10) ustalanie potrzeb w zakresie wyposażenia stanowiska kierowania                                                                                           komendanta powiatowego, w sprzęt i urządzenia umożliwiające

sprawne dysponowanie oraz kierowanie siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego na obszarze powiatu oraz umożli­wiające współpracę z wojewódzkim stanowiskiem koordynacji ra­townictwa,

11) dysponowanie siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo - ga­śniczego na obszarze powiatu,

12) planowanie systemów łączności dyspozycyjnej, dowodzenia i współ­działania, a także systemów alarmowania na obszarze powiatu,

13) obsługa urządzeń monitoringu pożarowego i alarmowania,

14) analizowanie gotowości operacyjno - technicznej na podstawie ra­portów dobowych oraz kontroli prowadzonych w jednostkach ratow­niczo - gaśniczych i jednostkach krajowego systemu ratowniczo -gaśniczego, a także przedstawianie wniosków w tym zakresie,

15) przygotowanie pododdziałów do działań w ramach odwodów opera­cyjnych,

16) organizowanie współpracy z innymi podmiotami w powiecie w zakresie prowadzenia działań ratowniczych,

17) prowadzenie szkolenia członków ochotniczych straży pożarnych w zakresie ratownictwa,

18) organizowanie zajęć wychowania fizycznego i imprez sportowych,

19) prowadzenie okresowej oceny sprawności fizycznej strażaków,

20) prowadzenie ewidencji zaistniałych zdarzeń oraz wydawanie nie­zbędnych zaświadczeń,

21) prowadzenie spraw z zakresu szkolenia i doskonalenia zawodowego strażaków i pracowników cywilnych,

22) koordynowanie prac w zakresie funkcjonowania krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego na terenie powiatu,

23) współdziałanie w zakresie operacyjnego zabezpieczenia powiatów sąsiednich.

Wydział operacyjny w tym powiatowe / miejskie stanowisko kierowania (sekcja, stanowisko pracy) realizuje zadania poprzez :

1) analizowanie stanu operacyjnego zabezpieczenia rejonu oraz planowanie działań mających na celu jego prawidłowe funkcjonowanie,

2) wnioskowanie w sprawach tworzenia, reorganizowania, przekształcania lub likwidacji jednostek ochrony przeciwpożarowej w rejonie działania,

3) formułowanie wniosków w zakresie rozmieszczenia podstawowego wyposażenia i obsady etatowej JRG

4) analizowanie działań ratowniczo - gaśniczych prowadzonych na terenie powiatu i przedstawianie wniosków,

5) nadzór nad gotowością operacyjną jrg,

6) nadzór nad powiatowym stanowiskiem kierowania, w tym:

a) bieżące analizowanie skuteczności działania psk i doskonalenia jego funkcjonowania,

b) stały nadzór nad funkcjonowaniem systemów monitoringu pożarowego i bieżąca współpraca z firmami prowadzącymi monitoring,

7) organizowanie systemów łączności dla potrzeb komendy powiatowej i jednostek KSRG:                    -

a) analizowanie stanu wyposażenia jednostek ratowniczo - gaśniczych w sprzęt łączności oraz przedstawianie wniosków w tym zakresie,

b) analizowanie i wdrażanie komputerowych systemów wspomagania dysponowania i kierowania działaniami ratowniczymi,

...